Không phải tất cả sét đều đánh xuống đất

Thông tin với Dân Việt, ông Nguyễn Vinh Thư, Giám đốc Trung tâm Kỹ thuật quan trắc khí tượng thủy văn, con số hơn 23.000 tia sét thực chất là lượng tia phóng điện khí quyển được ghi nhận bởi hệ thống 18 trạm định vị sét trên khắp cả nước.

Đây là con số những tia phóng điện đã đo được trên một vùng rộng lớn như đã nói trên. Nó bao gồm cả số tia sét đánh giữa các đám mây và từ đám mây xuống đất. Số lượng tia sét đánh xuống đất chưa tới 50% con số nói trên. Và thực tế, số lượng sấm sét mà chúng ta cảm nhận được tại miền Bắc sẽ ít hơn rất nhiều. Tuy nhiên, sét luôn là yếu tố bất ngờ. Chỉ một cú sét cũng có thể gây thiệt hại tới sinh mạng và tài sản.

Mỗi trạm có khả năng bao phủ và ghi nhận dữ liệu trong bán kính từ 400 đến 600km, tức là phạm vi thu thập không chỉ gói gọn trong lãnh thổ Việt Nam mà còn mở rộng sang các khu vực lân cận như Lào, Campuchia, Thái Lan và cả một phần biển Đông.

Đặc biệt, ông Thư nhấn mạnh: “Số lượng sét đánh xuống mặt đất thực tế chưa tới 50% trong tổng số đã thống kê". Phần lớn các tia sét là các tia phóng điện giữa các đám mây – loại mà người dân không thể quan sát bằng mắt thường hay cảm nhận bằng tai. Vì vậy, số lượng sấm chớp mà chúng ta trực tiếp cảm nhận tại miền Bắc sáng nay chỉ là một phần rất nhỏ của con số được ghi nhận qua thiết bị.

Mặc dù có thể hiểu nhầm rằng “sét nhiều nhưng không đáng lo”, các chuyên gia khí tượng khẳng định điều ngược lại. “Sét là hiện tượng thiên nhiên khó lường, chỉ một tia đánh đúng vào người hoặc công trình là đủ gây thiệt hại nghiêm trọng", ông Thư cảnh báo.

Trên thực tế, mỗi năm Việt Nam ghi nhận hàng chục vụ tai nạn do sét, từ thiệt hại về người, cháy nổ, đến hư hỏng hệ thống điện. Đặc biệt, các khu vực nông thôn, nơi người dân làm việc ngoài trời nhiều, hoặc chưa có hệ thống chống sét đầy đủ, luôn nằm trong nhóm có nguy cơ cao.

Giám đốc Trung tâm Kỹ thuật quan trắc KTTV nhấn mạnh thêm: "Các bản đồ hiển thị dông sét mà chúng tôi cung cấp một cách trực quan để cộng đồng tham khảo nhằm tăng cường đề phòng khi thấy vùng dông sét tới gần địa phương mình. Các con số thống kê khoa học không đồng nhất với số lượng sấm sét mà chúng ta vẫn nghĩ. Thay vào đó, chúng ta nên tập trung nâng cao đề phòng, vận dụng những quy tắc phòng tránh sét để giảm thiểu thiệt hại".

Việt Nam nằm trong “tâm dông” của châu Á

Một thống kê toàn cầu cho thấy khoảng 70% số tia sét trên Trái đất xảy ra ở khu vực nhiệt đới – nơi khí hậu nóng ẩm, thuận lợi cho sự hình thành và phát triển mạnh mẽ của các khối mây dông. Việt Nam, đặc biệt là miền Bắc và miền Trung, nằm ngay trong vùng được gọi là “tâm dông” của châu Á, khiến nguy cơ sét đánh luôn ở mức cao.

Trong đó, các tháng giao mùa như tháng 3, tháng 4, tháng 5 và tháng 10 thường là cao điểm của hiện tượng dông sét. Sự va chạm giữa các khối không khí nóng - lạnh khiến tầng đối lưu bất ổn, tạo điều kiện lý tưởng cho mây tích điện và phát sinh phóng điện khí quyển – chính là các tia sét mà thiết bị đo đạc ghi nhận.

Để chủ động phòng tránh, người dân có thể truy cập hệ thống bản đồ dông sét www.hymetnet.gov.vn, nơi cập nhật thời gian thực vị trí các khối mây dông, vùng có khả năng phát sinh sét và các dự báo ngắn hạn. Tuy nhiên, ông Nguyễn Vinh Thư lưu ý: “Các bản đồ này không chỉ mang tính hình ảnh minh họa mà còn là công cụ hỗ trợ phòng tránh cực kỳ quan trọng. Khi thấy vùng dông tiến gần, người dân nên nhanh chóng tìm nơi an toàn, tránh các vị trí cao, cột kim loại, ao hồ hay thiết bị điện tử ngoài trời.”

Một trong những hiểu lầm phổ biến là chờ nghe tiếng sấm rồi mới tìm nơi trú ẩn. Trên thực tế, sét có thể đánh từ khoảng cách xa hơn 10km so với nơi mây dông chính. Điều đó có nghĩa là ngay cả khi trời còn sáng và chưa có dấu hiệu mưa, nguy cơ sét vẫn có thể xảy ra.

×