Đại biểu Quốc hội: Đừng để người dân phải mua lại đất của chính mình với giá thị trường

"Người dân nông thôn tiền đâu mà đi mua đất của chính mình?"

Trưởng đoàn ĐBQH TP.HCM Nguyễn Văn Lợi nhấn mạnh tinh thần của nghị quyết là phải giải quyết dứt điểm những vướng mắc tồn tại hàng chục năm qua, vốn do các quy định chồng chéo hoặc do quản lý nhà nước chứ không xuất phát từ lỗi của người dân hay doanh nghiệp.

Một trong những vấn đề bức xúc nhất được ông Lợi nêu ra là việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) cho đất thổ cư, đất cha ông để lại.

Theo đại biểu, việc áp dụng nguyên tắc thị trường và định giá đất quá cao trong trường hợp này khiến người dân cảm thấy như phải đi "mua lại đất của chính mình".

Ông đề xuất đối với việc làm sổ cho đất thổ cư của dân, nhà nước chỉ nên thu theo khung giá nhà nước, chỉ khi nào đất đó được đưa vào giao dịch, mua bán trên thị trường thì mới tính thuế theo giá thị trường để tránh tình trạng thuế chồng thuế, gây khó khăn cho người dân, đặc biệt là ở vùng nông thôn.

"Tôi thấy người dân nông thôn tiền đâu mà đi mua đất của chính mình? Giá thì định ở "trên trời" theo mấy ông tư vấn, còn người dân tiếp tục khổ", ông Lợi nói và cho rằng các cơ chế trong nghị quyết cần được tính toán lại theo hướng thực sự tạo thuận lợi cho dân. Thậm chí, ông cho rằng nên cân nhắc miễn tiền sử dụng đất đối với các trường hợp làm đất thổ cư theo quy định của Nhà nước, chỉ khi nào đất này đưa vào thị trường buôn bán thì mới tính thuế.

Liên quan đến nguyên tắc định giá đất, Trưởng đoàn ĐBQH TP.HCM bày tỏ băn khoăn về quy định tại Điều 6 của dự thảo, khi thiết kế song song hai cơ chế: vừa định giá theo thị trường qua tư vấn, vừa theo khung giá và hệ số của nhà nước.

Ông lo ngại hai cơ chế này khó khớp nhau, dẫn đến ách tắc. Nếu phụ thuộc hoàn toàn vào tư vấn định giá có thể dẫn đến tình trạng giá ảo, đẩy giá lên quá cao khiến nhà đầu tư nản lòng, dự án không thể triển khai.

Do đó, đại biểu Lợi kiến nghị nên để Nhà nước giữ vai trò quyết định giá đất trên cơ sở hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người dân và doanh nghiệp, thay vì phó mặc cho đơn vị tư vấn vì sợ trách nhiệm, dẫn đến hậu quả là nền kinh tế và người dân phải gánh chịu.

Tham gia góp ý kiến về cơ chế thu hồi đất đối với các dự án thỏa thuận, đại biểu Nguyễn Thị Yến (đoàn TP.HCM) cho rằng tỷ lệ đồng thuận cần được xem xét kỹ lưỡng.

Quy định hiện tại yêu cầu phải đạt đồng thời cả hai tiêu chí là trên 75% diện tích đất và trên 75% số lượng người sử dụng đất đồng thuận mới được xem xét thu hồi phần còn lại là chưa sát thực tế. Đại biểu Nguyễn Thị Yến phân tích, hai con số này thường không song hành, có trường hợp đủ số dân nhưng thiếu diện tích hoặc ngược lại, do đó nên sửa đổi theo hướng chỉ cần đạt một trong hai tiêu chí.

Đồng thời, phần diện tích còn lại (25%) khi Nhà nước đứng ra thu hồi phải đảm bảo quyền lợi cho người dân, giá đền bù ít nhất phải bằng mức mà chủ đầu tư đã thỏa thuận trước đó để tạo sự công bằng.

Từ thực tiễn triển khai các dự án hạ tầng lớn như cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, đại biểu Nguyễn Thị Yến cũng kiến nghị rút ngắn thời gian thực hiện các thủ tục hành chính để đẩy nhanh tiến độ.

Cụ thể, thời gian thông báo thu hồi đất nên giảm từ 60 ngày xuống 45 ngày đối với đất nông nghiệp và từ 120 ngày xuống 60 ngày đối với đất phi nông nghiệp.

Tương tự, thời gian tổ chức đối thoại khi có ý kiến không đồng thuận cũng nên rút ngắn từ 30 ngày xuống còn 15 ngày, tránh tình trạng kéo dài gây ảnh hưởng đến tiến độ chung của dự án.

Có chuyện “nấn ná” để nhận thêm bồi thường

Đại biểu Nguyễn Anh Trí (đoàn TP.Hà Nội) cho biết, định giá đất để bồi thường là vấn đề hết sức phức tạp, nhạy cảm và thực tiễn cho thấy càng điều chỉnh, càng dễ phát sinh vướng mắc nếu không quy định chặt chẽ.

“Giá đất liên quan trực tiếp đến quyền và lợi ích của người có đất, là tài sản lớn, thậm chí là duy nhất của nhiều hộ dân. Do vậy, ngoài vai trò quyết định của Nhà nước, cần có mức độ tham gia phù hợp của chủ đất, trên cơ sở khung giá, bảng giá đất và chính sách thuế, Nhà nước điều tiết hợp lý để chủ đất không lợi dụng, đưa ra yêu sách bất thường”, ông nói.

Mặt khác, đại biểu đề nghị quy định rõ hệ số điều chỉnh giá đất phải được cập nhật thường xuyên theo thời gian và theo biến động thực tế, bởi giá đất chịu ảnh hưởng lớn từ sự phát triển hạ tầng, dịch vụ, tiện ích như trường học, bệnh viện, chợ, ga đường sắt… xuất hiện xung quanh khu đất.

Về cơ chế cưỡng chế thu hồi đất, ông cho biết, thực tế thời gian qua cho thấy có tình trạng một số ít hộ cố tình chậm bàn giao mặt bằng, làm kéo dài tiến độ, gây thiệt hại lớn cho dự án chỉ vì muốn “nấn ná” để nhận thêm bồi thường.

Do đó, theo đại biểu, cần quy định chế tài xử phạt đối với trường hợp chậm trễ, đồng thời việc bồi thường trong trường hợp cưỡng chế chỉ nên được áp dụng ở mức trung bình, không bằng mức cao nhất tại thời điểm cuối cùng, để tránh tạo động cơ trì hoãn.

Đại biểu cũng đề xuất quy định rõ giá đất cần có mức tối đa và tối thiểu trong khung cho phép để tránh tình trạng phá giá, bị ép giá quá thấp hoặc đẩy giá quá cao, gây biến động thị trường bất hợp lý.

Người có đất có thể được phép đề xuất mức giá trong khung này, thể hiện quyền lợi chính đáng, nhưng Nhà nước sẽ điều tiết thông qua cơ chế thuế để bảo đảm hài hòa lợi ích.

×