Bình luận
0
Thế nhưng với tài năng và sự học miệt mài, Nguyễn Thuyên đã trở thành vị học quan hiếm có của triều Nguyễn. Bởi thế, dù chỉ đỗ Cử nhân nhưng vua triều Nguyễn vẫn chọn ông để bổ vào chức Tế tửu Quốc Tử Giám.
Theo các nguồn sử liệu và gia phả họ Nguyễn tộc lục chi ở Nam Định, Nguyễn Thuyên sinh năm Canh Tý (1790) trong một gia đình nho học làng Cựu Hào (nay thuộc xã Vĩnh Hào, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định).
Bố là Nguyễn Hoàn, vừa học giỏi toán pháp, vừa thông y lý, chữa bệnh rất giỏi. Mẹ là Phạm Thị Thuý con Cử nhân Huấn đạo Phạm Đình Dự. Ông nội là Cử nhân Nguyễn Xưởng, Huấn đạo phủ Thiệu Thiên (Thanh Hoá).
Do đó, từ nhỏ Nguyễn Thuyên đã tiếp thụ nền giáo dục gia đình có nền nếp, có học vấn cao, gia đạo nghiêm khắc. Ba anh em trai Nguyễn Thuyên đều đậu Tú tài nhiều khoa. Trong có người em trai tên là Nguyễn Thành đậu Tú tài đến 7 lần. Người em thứ ba của Nguyễn Thuyên là Nguyễn Ngọc Đường cũng đậu Tú tài 4 lần.
Nguyễn Thuyên đi thi Hương, ba khoá đều đậu Tú tài vào các năm Bính Tý (1816), Kỷ Mão (1819), Nhâm Ngọ (1822). Đến khoa thi Hương lần thứ tư năm Ất Dậu (1825) đời vua Minh Mạng, Nguyễn Thuyên đậu Cử nhân. Ông làm quan trải ba triều vua Minh Mạng, Thiệu Trị và Tự Đức.
Trong 25 năm làm quan, Nguyễn Thuyên đã có 17 năm dạy học. Năm 1834, ông được thăng Đốc học tỉnh Thanh Hoá, rồi Đốc học tỉnh Hà Tĩnh, học trò có nhiều người đỗ đạt cao. Do có nhiều công lao trong dạy học nên đến năm 1837 Nguyễn Thuyên được phong Phụng nghi đại phu.
Năm 1841, vua Thiệu Trị mới lên ngôi đã biết Nguyễn Thuyên là một học quan có tài nên phong tặng Hàn lâm Thị giảng học sĩ, rồi đưa về kinh thành phong làm Giám sát ngự sử kiêm Tư nghiệp Quốc Tử Giám. Ông vừa dạy học ở Quốc Tử Giám vừa trông coi việc học trong phủ hoàng tộc.
Năm 1845, ông được kiêm chức Chưởng ấn kinh kỳ. Năm sau, Thiệu Trị thăng chức ông làm Tế tửu Quốc Tử Giám và đổi tên ông là Nguyễn Công Hợp. Trải qua 17 năm dạy học, Nguyễn Thuyên đã góp công đào tạo nhiều nhân tài cho đất nước với 3 Thám hoa, 17 Tiến sĩ, 7 Phó bảng và 24 Cử nhân.
Nguyễn Thuyên có đến 3 lần thi chỉ đỗ Tú tài, 1 lần đỗ Cử nhân. Ảnh minh họa.
Trong số các học trò của Nguyễn Thuyên, có nhiều người về sau có danh vọng cao như các Thám hoa Phan Thúc Trực, Nguỵ Khắc Đàn và Đặng Văn Kiều. Các Tiến sĩ có: Bùi Thúc Kiên, Trần Huy Côn, Cử nhân Đặng Huy Trứ, Ngô Phùng, Đặng Văn Kiều và con là Tiến sĩ Đặng Văn Bá sau này là những văn thân yêu nước ở Hà Tĩnh tham gia phong trào Cần Vương chống Pháp.
Vì có công lao lớn trong việc đào tạo nhân tài, vua Tự Đức mến mộ cho phép Nguyễn Thuyên mặc đại triều phục để học trò làm lễ Khánh thọ ông 60 tuổi. Vua còn ban tặng ông khánh vàng, tự tay đề từ hai bức đại tự "Kính Trai", "Nghĩa Phương" (Kính trọng thay sự thanh bạch giản dị, đẹp đẽ thay sự nhân nghĩa).
Năm Tự Đức thứ 3 (1850) nhà vua cử ông ra Hà Nội làm giám khảo cuộc thi Hương ở trường Hà. Sau chuyến đi Hà Nội về, sức khoẻ của ông giảm sút. Ông xin cáo quan về trí sĩ. Mãi hai năm sau (1852), biết không giữ được, Tự Đức phải đồng ý ban cho nguyên hàm về trí sĩ tại quê nhà.
Ngày 13 tháng 7 năm Quý Sửu (1853), ông qua đời ở tuổi 64. Vua Tự Đức thương tiếc, ban sắc chỉ phong Nguyễn Thuyên làm "Trung thuận đại phu Quốc Tử Giám Tế tửu tán trị Doãn Nguyễn Hầu". Hàng trăm học trò đang làm quan trong triều, ngoài hạt đều về dự lễ tang, đưa tiễn thầy.
Để ghi nhớ công ơn thầy, học trò đã xây dựng từ đường, sớm hôm thờ phụng một bậc sư biểu. Năm 1858, từ đường xây dựng xong, Bảng nhãn Tế tửu Quốc Tử Giám Vũ Duy Thanh (người làng Vân Bồng, huyện Yên Khánh, Ninh Bình), cũng là người kế nhiệm Nguyễn Thuyên ra dự lễ khánh thành và viết văn bia cho từ đường.
Văn bia ca ngợi ông là một bậc đại sĩ phu không màng danh lợi, chỉ chuyên tâm dạy học, suốt đời sống thanh liêm, giản dị, vui với đạo học, dạy học trò thành đạt. Bài văn có đoạn viết: "Do có bệnh mà xin nghỉ hưu, mặc dù tuổi nghỉ hưu chưa đến, vẫn không tiếc. Tiên sinh thường vui vẻ chuyện trò, không hề bận tâm đến việc đua tranh với đời chỉ chú trọng đến việc dạy học, hết sức chăm lo việc đó, còn lại coi nhẹ hết.
Điều tiên sinh ham muốn nhất, chính là bỏ được tính buồn bã (u sầu), cái mà người đời thường cho là lạnh nhạt. Tiên sinh suốt đời vui vẻ, không nói nhiều về đạo quân tử, mà thường ngày sống kiệm cần thanh bạch cho đến chết, nhà không chút của cải, chết nhẹ nhàng như Phiên Hầu Hi Tăng".
Nguyễn Thuyên là một trong ba vị Tế tửu triều Nguyễn của vùng đất Nam Định. Giới sử học đánh giá rằng, chức Tế tửu đứng đầu Quốc Tử Giám phải là người đỗ Tiến sĩ trở lên.
Nguyễn Thuyên là người chỉ đỗ Cử nhân mà được triều đình cử giữ chức vụ này là điều rất đặc biệt. Điều đó chứng tỏ ông có học vấn rất uyên thâm, là một bậc sư biểu được nhiều người kính trọng.
Tư nghiệp Quốc Tử Giám lúc đầu (thời Trần) là chức học quan đứng đầu Quốc Tử Giám, phụ trách, quản lý việc giáo dục tại trường. Sang thời Lê sơ, là chức quan thứ 2, sau Tế tửu, làm phó cho Tế tửu, giúp Tế tửu trong việc rèn tập sĩ tử. Quan chế thời Lê xếp Tư nghiệp hàm Tòng ngũ phẩm. Từ năm Bảo Thái thứ 2 (1721), Tư nghiệp cùng với Tế tửu tham gia giảng dạy tại trường.
Để đảm nhiệm được trọng trách trên, ngay từ đầu khi tuyển chọn nhân sự cho Quốc Tử Giám, triều đình thường chọn những bậc tài năng, đạo cao đức trọng. Bởi họ không chỉ là nhà quản lý về giáo dục, mà còn là những nhà giáo mẫu mực, là những trụ cột quốc gia giúp triều đình trong việc "trị quốc, bình thiên hạ", là những cây đại thụ trong nền văn hóa.
Với tài năng, Nguyễn Thuyên đã ghi tên mình vào hàng những học quan danh tiếng triều Nguyễn. Ảnh minh họa.
Theo ghi chép của dòng họ Nguyễn tộc lục chi ở thôn Cựu Hào, Tế tửu Nguyễn Thuyên có 4 người con đều đỗ Tú tài là: Nguyễn Khâm, Tú Đoán, Tú Tương và Ấm Thừa. Ông cũng có người cháu gọi bằng ông họ là Nguyễn Văn Tính đỗ Tiến sĩ khoa thi Tân Sửu (1901) năm Thành Thái thứ 13, cùng khoa với Phan Chu Trinh và Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc.
Họ Nguyễn thôn Cựu Hào được đánh giá là dòng họ khoa bảng nổi tiếng ở Nam Định. Từ xa xưa, dòng họ này đã tạo dựng truyền thống hiếu học, hành đạo với 2 nghề cao quý là nghề dạy học và nghề thầy thuốc.
Theo cuốn gia phả do Nguyễn Thuyên viết năm Kỷ Dậu 1849 (năm Tự Đức thứ 2), dòng họ Nguyễn lục chi Cựu Hào được khởi nguồn từ Tổ Pháp chính công rời đất Bạch Mai (Hà Nội) về lập nghiệp tại làng Cựu Hào vào đời Hồng Đức thứ 33 ở thế kỷ thứ 15.
Quan tả Mạc Nguyễn Sưởng đời thứ 10 sinh được 6 người con trai, 3 người con gái. Một bà con gái được nhà vua ban cho tên là Liên Hoa công chúa, là tổ cô của dòng họ. Từ đây, dòng họ được phân chia thành 6 chi ngành.
Trong thời Lê trung hưng và thời Nguyễn, dòng họ này tại làng Cựu Hào có 1 Tiến sĩ, 2 Cử nhân, 1 Ngự y và 6 Tú tài. Mở đầu nghề làm thuốc là cụ Nguyễn Truyền, được cha là Nguyễn Xưởng cho theo học nghề y và trở thành một danh y đương thời.
Năm Canh Thân 1888, nhà vua bị bệnh hiểm nghèo, nghe tin họ Nguyễn Cựu Hào có người làm thuốc giỏi đã cho chiếu xuống vời vào cung. Cụ Định và 2 người con vào triều chữa khỏi bệnh cho nhà vua, triều đình muốn giữ cả 3 người ở trong cung, nhưng cụ đã thoái từ và cho con là Nguyễn Phối ở lại chữa bệnh cho hoàng tộc. Năm 1888, vua Thành Thái phong cho cụ Nguyễn Phối là Điều Hộ, năm 1890 phong làm Ngự y.
Khu lăng mộ Nguyễn tộc lục chi ở Vụ Bản (Nam Định).
Lễ rước làng Cựu Hào.
Hiện nay, từ đường dòng họ Nguyễn làng Cựu Hào còn giữ được nhiều kỷ vật quý của nhà vua phong tặng như sắc phong, đại tự, kim khánh tự đức khâm sai, chữ vàng, tiết hạnh khả phong.
Tại Cựu Hào, Tế tửu Nguyễn Thuyên được nhân dân tôn là Thành hoàng làng. Mới đây, vào cuối tháng 11/2022 thôn Cựu Hào đã tôn tạo ngôi đền. Hiện ngôi đền toạ ở đầu làng, trải qua nhiều lần trùng tu vẫn giữ được kiến trúc truyền thống. Đền có 3 cung, lưu giữ nhiều câu đối, sắc phong của các đời vua ban tặng.
Trong lịch sử phong kiến, hoàng đế Trung Quốc Chu Hậu Chiếu được nhiều người biết đến với một sự việc kỳ lạ. Ông có hơn 100 con trai nhưng không ai trong số họ là con ruột. Chuyện kỳ quái gì đã xảy ra với vị hoàng đế này?
Một nam sinh 21 tuổi bị nhóm giả danh công an dọa liên quan ma túy, ép gọi về xin 550 triệu đồng "chuộc mạng", được lực lượng chức năng giải cứu kịp thời.
Chia sẻ
Trên tuyến đường qua Đèo Ngang thuộc địa phận tỉnh Quảng Trị xuất hiện nhiều vết nứt lớn, kéo dài hàng chục mét. Dù người dân phản ánh tình trạng này nhiều ngày qua, đơn vị quản lý tuyến đường cho biết “đã nắm nhưng chưa xử lý”.
Chia sẻ
Dòng tiền hôm nay (4/12) dịch chuyển mạnh vào nhóm ngân hàng và dịch vụ tài chính, giúp VN-Index duy trì đà tăng phiên thứ 3 liên tiếp dù chịu áp lực từ các cổ phiếu lớn. Thanh khoản cải thiện và khối ngoại tiếp tục mua ròng đã củng cố tâm lý thị trường trong phiên giao dịch.
Chia sẻ
Công an TP Hà Nội đã tạm giữ Lê Bá Linh, 28 tuổi, sau khi người này bị cáo buộc đánh anh N.Đ.D. ngay giữa ngã tư Phạm Hùng – Dương Đình Nghệ sau va chạm giao thông rồi rời khỏi hiện trường.
Chia sẻ
Món canh dân dã nhưng cực kỳ ngon miệng và siêu hot trên mạng xã hội.
Chia sẻ
Tổng thư ký NATO Mark Rutte ghi nhận các đồng minh đã cam kết tăng cường hỗ trợ Ukraine thông qua một chương trình cho phép châu Âu mua vũ khí Mỹ để chuyển giao cho Kiev sau cuộc họp tại trụ sở liên minh ở Brussels ngày 3/12.
Chia sẻ
Sau 10 năm, giá nhà tại các đô thị lớn như TP.HCM tăng gần gấp đôi tốc độ tăng thu nhập, khiến khả năng sở hữu chỗ ở của người lao động ngày càng trở nên khó khăn hơn.
Chia sẻ
Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Công an tỉnh Bắc Ninh vừa phối hợp với Ngân hàng Tiên Phong, chi nhánh Quế Võ ngăn kịp thời một người dân chuyển 450 triệu đồng cho đối tượng lừa đảo mạo danh Công an.
Chia sẻ
Chuẩn bị tâm thế, tiềm lực và chiến lược từ sớm, từ xa, nên khi bước vào lĩnh vực năng lượng tái tạo, T&T Group nhanh chóng nổi lên như một “ông lớn” với loạt dự án tầm quốc gia, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, góp sức cùng Chính phủ thực hiện thành công cam kết phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
Chia sẻ
Dù sắc xanh bao phủ nhóm bất động sản, thị trường vẫn chao đảo khi bộ ba “đầu tàu” Vingroup đồng loạt bị bán mạnh, kéo chỉ số ngành giảm điểm. Trong khi đó, VN-Index lại giữ được đà tăng nhẹ nhờ lực đỡ từ nhóm ngân hàng và nguyên vật liệu.
Chia sẻ
Nằm trên trục Hoàng Quốc Việt – tuyến đường cửa ngõ quan trọng kết nối Bãi Cháy với trung tâm du lịch Hạ Long và các vùng kinh tế lân cận – Imperia Holiday Hạ Long đang nhanh chóng trở thành điểm nóng của thị trường căn hộ. Vị trí chiến lược, kết nối đa hướng và hệ tiện ích hoàn chỉnh quanh khu vực đang tạo nên sức hút đặc biệt cho dự án trong giai đoạn nhu cầu an cư – đầu tư tại Hạ Long tăng mạnh.
Chia sẻ
Sau khi sáp nhập địa giới hành chính, TP.HCM đang dồn lực triển khai mạng lưới đường sắt đô thị nghìn kilomet. Thành phố vừa kiến nghị Bộ Tài chính bố trí 221.098 tỷ đồng (tương đương 8,39 tỷ USD) vốn Trung ương cho giai đoạn 2026-2030, đồng thời quyết tâm khởi công tuyến Metro số 2 (Bến Thành - Tham Lương) vào tháng 1/2026.
Chia sẻ
Bỉ tin rằng Nga sẽ không thua trong cuộc chiến Ukraine và cho rằng những tuyên bố về thất bại của Moscow chỉ là “một câu chuyện cổ tích, một ảo tưởng hoàn toàn”. Vì vậy, tài sản bị đóng băng sẽ phải được trả lại cho Nga sau chiến tranh - Thủ tướng Bỉ Bart De Wever tuyên bố.
Chia sẻ
TAND tỉnh Cà Mau đã quyết định trả hồ sơ để điều tra bổ sung vụ án liên quan đến ông Huỳnh Thế Giới (58 tuổi) - cựu Giám đốc Công ty CP Đầu tư - Phát triển nhà Cà Mau (gọi tắt là Công ty phát triển nhà Cà Mau), cùng 2 đồng phạm với cáo buộc gây thất thoát ngân sách.
Chia sẻ
Lãi suất huy động vốn đã chứng kiến đợt tăng mạnh liên tiếp chỉ trong vòng một tháng. Đến đầu tháng 12, các kỳ hạn dài hạn phổ biến ở nhiều ngân hàng lên đến 6,2%/năm, một vài ngân hàng còn có mức cao hơn, tạo cơ hội sinh lời vượt trội cho nhà đầu tư cá nhân.
Chia sẻ
Những sự cố liên tiếp khiến công chúng lo ngại về khả năng truyền thông của nước chủ nhà SEA Games 33.
Chia sẻ
Bãi rác Núi Voi ở phường Bỉm Sơn (Thanh Hóa) nhiều năm qua đã quá tải, mùi hôi thối và nước thải đen kịt chảy ra môi trường khiến người dân vô cùng bức xúc.
Chia sẻ
Rau mì chính là một loại rau ăn lá có nguồn gốc cây nhập ngoại, xuất xứ Nam Mỹ, không phải cây bản địa Việt Nam. Có một thông tin bất ngờ, thông tin quan trọng về rau mì chính mà các mẹ cần biết. Rau mì chính ngọt như mì chính, ăn ngon, chưa phải là rau phổ biến ở Việt Nam. Loại rau ngọn non bấn, bẻ giòn rụm này xào, nấu canh, hay ăn lẩu đều giòn sần sật, có vị ngọt thanh, ăn ham miệng...
Chia sẻ
Lực lượng chức năng đã tiếp cận được khu vực các xe ô tô bị mắc kẹt trên đèo Gia Bắc (Lâm Đồng) do sạt lở, hỗ trợ cơm nước và nỗ lực giải phóng lượng đất đá để sớm thông đèo.
Chia sẻ
Dù thời tiết không còn mưa, đất đá vẫn liên tục tràn xuống gây sạt lở nặng trên tuyến đường DH6, làm ách tắc lối đi của hơn 800 hộ dân ở xã miền núi Nam Trà My và buộc chính quyền địa phương triển khai phương án khắc phục khẩn cấp.
Chia sẻ
Đúng như dự đoán của giới chuyên gia, doanh nghiệp xăng dầu đầu mối, do giá xăng dầu thành phẩm biến động trái chiều nên giá xăng dầu trong nước cũng biến động mạnh.
Chia sẻ
Người dân vùng trũng Khánh Hòa chưa kịp ổn định cuộc sống thì nay lại căng mình tiếp tục chạy lũ vì mưa lớn trở lại.
Chia sẻ
Sau nhiều lần bị nhắc nhở vì chậm tiến độ, dự án nút giao An Phú (TP.HCM) với tổng vốn 3.400 tỷ đồng đang tăng tốc mạnh mẽ, với nhiều hạng mục cầu vượt và hầm chui dần thành hình rõ rệt.
Chia sẻ
"Quán Kỳ Nam" là dự án hiếm hoi tại Đông Nam Á được quay hoàn toàn bằng phim nhựa 35mm – một lựa chọn tưởng chừng đã biến mất. Trong cuộc trò chuyện với PV Dân Việt đạo diễn Leon Quang Lê hé lộ lý do dám “đi ngược thời đại” và hành trình tự xây lại cả quy trình làm phim từ con số 0.
Chia sẻ
Tuyên bố của Bộ trưởng Ngoại giao Ý Antonio Tajani về việc ngừng tham gia chương trình cung cấp vũ khí cho Ukraine cho thấy Rome đang xem xét lại chính sách viện trợ quân sự cho Kiev, hãng tin Bloomberg cho hay.
Chia sẻ
Hai dự án nâng cấp hạ tầng khu Nam vừa được UBND TP.HCM chấp thuận đưa vào nghiên cứu, mở ra cơ hội tái cấu trúc giao thông và không gian đô thị ven sông.
Chia sẻ
Giá vàng hôm nay 4/12, vàng SJC và nhẫn tiếp tục giảm sâu theo hướng điều chỉnh của thế giới. Nhà vàng tiếp tục bán số lượng lớn và cảnh xếp hàng của người dân lại tái diễn.
Chia sẻ
Từ ngày 6/12, cầu Tân Thuận 1 (quận 7 cũ) sẽ điều chỉnh tổ chức giao thông, cấm các loại xe tải có khối lượng chuyên chở trên 1,5 tấn, xe khách trên 16 chỗ và giảm chiều cao giới hạn còn 2,5m.
Chia sẻ
Hơn 180.000 ca mắc mới mỗi năm, ung thư hiện là nguyên nhân gây tử vong sớm thứ 2 tại Việt Nam, chỉ sau bệnh tim mạch.
Chia sẻ
Nằm ở toạ độ giao thoa của nhiều dự án hạ tầng trọng điểm quốc gia, Boutique Gate - bất động sản thấp tầng thương mại thuộc Vinhomes Global Gate sở hữu tiềm năng tăng giá vượt trội, được giới đầu tư ví như “cỗ máy sinh dòng tiền” hiếm có khó tìm ở khu vực phía Bắc.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
PV 
