Đặt hàng các dự án lớn cho các tập đoàn tư nhân: Tại sao không?

Chuyển từ tranh luận sang hành động thực tiễn

"Phát triển mạnh mẽ các thành phần kinh tế, trong đó có kinh tế tư nhân, lấy kinh tế tư nhân làm động lực quan trọng nhất thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, từ đó tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và có cơ chế, mạnh dạn đặt hàng, giao một số việc lớn cho các tập đoàn, doanh nghiệp tư nhân; đồng thời phân tích rõ vai trò, vị trí chủ đạo của kinh tế nhà nước"- đó là chỉ đạo của Thủ tướng Phạm Minh Chính, Trưởng Tiểu Ban Kinh tế-xã hội Đại hội toàn quốc lần thứ XIV của Đảng tại buổi họp tiểu ban này sáng 13/3/2025.

Trước đây, có nhiều tranh luận về việc Đảng viên có được làm kinh tế tư nhân hay không. Tuy nhiên, hiện nay tư duy đã thay đổi, không chỉ cho phép mà còn khuyến khích khu vực tư nhân đóng góp vào nền kinh tế quốc gia.

Vẫn khẳng định kinh tế Nhà nước tiếp tục đóng vai trò định hướng, quản lý và hỗ trợ để kinh tế tư nhân phát triển mạnh mẽ, tạo nên một hệ sinh thái kinh tế cân bằng và bền vững, nhưng kinh tế tư nhân có vai trò vô cùng quan trọng trong nền kinh tế Việt Nam mang ý nghĩa to lớn trên nhiều phương diện như:

Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế: Kinh tế tư nhân đóng góp đáng kể vào GDP, tạo việc làm và gia tăng sản lượng hàng hóa, dịch vụ. Khi khu vực này phát triển mạnh, nền kinh tế cũng sẽ tăng trưởng bền vững hơn. 

Không chỉ vậy, các doanh nghiệp tư nhân, từ quy mô nhỏ đến lớn, đang là nguồn cung cấp việc làm chủ yếu cho người lao động, giúp giảm tỷ lệ thất nghiệp và nâng cao thu nhập cho người dân.

Thúc đẩy đổi mới sáng tạo: So với khu vực nhà nước, khu vực tư nhân linh hoạt hơn trong việc ứng dụng công nghệ, đổi mới sản phẩm và cải tiến mô hình kinh doanh, giúp nâng cao năng suất và năng lực cạnh tranh quốc gia. 

Giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước: Khi khu vực tư nhân phát triển, Nhà nước có thể tập trung nguồn lực vào các lĩnh vực trọng yếu như giáo dục, y tế, cơ sở hạ tầng thay vì phải trực tiếp tham gia vào hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Góp phần hội nhập kinh tế quốc tế: Các doanh nghiệp tư nhân năng động có thể nhanh chóng thích nghi với thị trường quốc tế, tham gia chuỗi giá trị toàn cầu và thu hút đầu tư nước ngoài. 

Tạo động lực cải cách thể chế: Khi khu vực tư nhân phát triển, nhu cầu về môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng và thuận lợi cũng gia tăng, thúc đẩy cải cách hành chính, giảm quan liêu và tham nhũng.

Nhìn chung, việc khẳng định vai trò quan trọng của kinh tế tư nhân không chỉ là một tuyên bố chính sách mà còn phản ánh xu hướng phát triển tất yếu của nền kinh tế hiện đại. Điều quan trọng là phải có những chính sách hỗ trợ phù hợp để khu vực này có thể phát huy tối đa tiềm năng, đóng góp tích cực vào sự phát triển chung của đất nước.

Nhà nước đặt hàng cho tập đoàn tư nhân

Xác định vai trò trung tâm của kinh tế tư nhân: Nhà nước không chỉ tạo điều kiện cho doanh nghiệp tư nhân phát triển mà còn giao nhiệm vụ, thậm chí đặt hàng các tập đoàn tư nhân thực hiện những công trình lớn, vốn trước đây do các tập đoàn Nhà nước hoặc liên danh nước ngoài thực hiện.

Việc Nhà nước không chỉ tạo điều kiện cho doanh nghiệp tư nhân phát triển mà còn giao nhiệm vụ, thậm chí đặt hàng các tập đoàn tư nhân thực hiện các công trình lớn, là một bước chuyển quan trọng trong chính sách kinh tế. 

Có một số góc nhìn về sự thay đổi mang tính chiến lược và bước ngoặt này.

Thúc đẩy khu vực tư nhân: Đây là tín hiệu cho thấy Nhà nước ngày càng coi trọng vai trò của doanh nghiệp tư nhân trong nền kinh tế, tạo động lực để khu vực này vươn lên, cạnh tranh bình đẳng với các doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp nước ngoài.

Tăng hiệu quả đầu tư: Các tập đoàn tư nhân thường có khả năng linh hoạt hơn, ít bị ràng buộc bởi các cơ chế hành chính phức tạp, do đó có thể tối ưu chi phí và thời gian thực hiện các dự án.

Giảm phụ thuộc vào vốn nước ngoài: Thay vì phải hợp tác với các liên danh nước ngoài, việc giao dự án cho doanh nghiệp trong nước giúp giữ lại nguồn lực và lợi nhuận trong nền kinh tế quốc gia.

Thúc đẩy công nghệ và năng lực quản lý: Khi được giao những dự án lớn, các doanh nghiệp tư nhân buộc phải nâng cao năng lực, ứng dụng công nghệ tiên tiến, từ đó nâng cao trình độ chung của nền kinh tế.

Tuy nhiên việc đặt hàng cho các tập đoàn tư nhân cũng đứng trước những thách thức và rủi ro. Nếu không có cơ chế giám sát chặt chẽ, việc giao dự án lớn cho tư nhân có thể tạo ra nguy cơ ưu ái cho một số tập đoàn nhất định, dẫn đến tình trạng độc quyền hoặc lợi ích nhóm.

Chất lượng và rủi ro công trình: Không phải doanh nghiệp tư nhân nào cũng có đủ năng lực thực hiện những công trình lớn. Nếu lựa chọn không đúng đơn vị có năng lực, có thể dẫn đến tình trạng chậm tiến độ, đội vốn hoặc chất lượng kém.

Tài chính và nguồn vốn: Các dự án lớn đòi hỏi nguồn vốn lớn, nếu doanh nghiệp tư nhân gặp khó khăn trong huy động vốn hoặc quản lý tài chính kém, có thể ảnh hưởng đến tiến độ và hiệu quả dự án.

Đặt hàng các công trình lớn cho các tập đoàn kinh tế tư nhân là một xu hướng phù hợp với quá trình phát triển kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế. Tuy nhiên, để chính sách này phát huy hiệu quả, Nhà nước cần có cơ chế minh bạch trong việc lựa chọn doanh nghiệp, giám sát chặt chẽ tiến độ và chất lượng dự án, đồng thời đảm bảo sự cạnh tranh công bằng giữa các thành phần kinh tế.

Để kinh tế tư nhân thực sự trở thành thành phần quan trọng?

Một là Hoàn thiện thể chế, chính sách hỗ trợ doanh nghiệp Xây dựng khung pháp lý ổn định: Cải thiện môi trường kinh doanh, đảm bảo tính minh bạch, bình đẳng giữa các thành phần kinh tế. Giảm thuế, hỗ trợ tài chính: Miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp cho các doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, doanh nghiệp công nghệ cao. Tăng cường đầu tư vào hạ tầng: Nâng cao hạ tầng giao thông, logistics, các khu công nghiệp tập trung để hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân tham gia vào các dự án lớn.

Hai là Phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ thành doanh nghiệp lớn. Xây dựng quỹ hỗ trợ doanh nghiệp: Tạo quỹ đầu tư, tín dụng cho doanh nghiệp nhỏ, doanh nghiệp khởi nghiệp. Khuyến khích sáp nhập và mở rộng quy mô: Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ liên kết với doanh nghiệp lớn, tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu. Tạo cơ chế đấu thầu minh bạch: Cho phép doanh nghiệp tư nhân tham gia đấu thầu các dự án lớn của nhà nước, khuyến khích cạnh tranh lành mạnh.

Ba là Đẩy mạnh khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo Thành lập các trung tâm ươm tạo doanh nghiệp: Hỗ trợ doanh nghiệp có tính đổi mới về cơ sở vật chất, tài chính, kết nối quốc tế. Thúc đẩy chuyển đổi số: Hỗ trợ doanh nghiệp ứng dụng công nghệ AI, big data, blockchain vào hoạt động kinh doanh. Khuyến khích đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D): Doanh nghiệp tư nhân cần được tạo điều kiện để đầu tư vào R&D nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh.

Bốn là Phát triển doanh nghiệp dân tộc, doanh nghiệp dẫn dắt Xây dựng chính sách để các doanh nghiệp Việt Nam trở thành đối tác quốc tế. Khuyến khích đầu tư vào công nghệ lõi: Nâng cao năng lực sản xuất nội địa, giảm sự phụ thuộc vào nhập khẩu công nghệ. Hỗ trợ phát triển thương hiệu Việt Nam: Tạo điều kiện cho doanh nghiệp tư nhân mở rộng thị trường, xây dựng thương hiệu mạnh trong nước và quốc tế.

Tóm lại, chỉ đạo của Thủ tướng Phạm Minh Chính thể hiện sự thay đổi mạnh mẽ trong tư duy phát triển kinh tế của Đảng và Nhà nước, chuyển từ việc hạn chế kinh tế tư nhân sang việc chủ động đặt hàng và giao nhiệm vụ cho doanh nghiệp tư nhân thực hiện các dự án trọng điểm. Việc hoàn thiện chính sách, khuyến khích khởi nghiệp, nâng cao năng lực doanh nghiệp sẽ góp phần đưa Việt Nam vào kỷ nguyên mới, thời đại vươn mình của dân tộc.

×