Điều gì khiến nông thôn mới Côn Đảo trở thành đặc khu xanh, đáng sống, thu hút du khách?

Côn Đảo từng đối mặt với muôn vàn khó khăn: giao thông cách trở, điều kiện sinh hoạt hạn chế, kinh tế chủ yếu dựa vào tự cung tự cấp. Tuy nhiên, bằng sự quan tâm của Trung ương, địa phương và nỗ lực bền bỉ của người dân, vùng đảo này từng bước vươn lên, tạo dựng diện mạo mới cả về kinh tế, xã hội lẫn môi trường sống.

Mở lối kết nối, thu hẹp khoảng cách phát triển

Giao thông từng là “điểm nghẽn” lớn nhất kìm hãm sự phát triển của Côn Đảo. Theo ông Phan Trọng Hiền, Chủ tịch UBND Đặc khu Côn Đảo, những năm gần đây, hạ tầng kết nối đã có bước cải thiện rõ rệt với các tuyến tàu cao tốc nối Côn Đảo với Vũng Tàu, Sóc Trăng và TP.HCM, giúp rút ngắn thời gian di chuyển, tạo thuận lợi cho người dân và du khách.

Năm 1991, khi tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu được thành lập, Côn Đảo trở thành đơn vị hành chính trực thuộc. Nghị quyết Đại hội Đảng bộ địa phương năm 1992 đã xác định mục tiêu ổn định đời sống, tạo nền móng cho phát triển nhanh ở các giai đoạn tiếp theo, đặt cơ sở cho quá trình xây dựng nông thôn mới và đô thị đảo hôm nay.

Giao thông hàng không cũng từng bước mở rộng với việc nâng cấp sân bay Cỏ Ống thành Cảng hàng không Côn Đảo, tăng dần tần suất các chuyến bay, góp phần thúc đẩy giao thương, du lịch và dịch vụ.

Song song đó, từ sau năm 2000, Côn Đảo tập trung đầu tư hoàn thiện hệ thống hạ tầng thiết yếu như đường giao thông nội đảo, trường học, trạm y tế, điện, nước sinh hoạt và không gian văn hóa cộng đồng. Hiện nay, với khoảng 10.000 dân sinh sống, đời sống vật chất và tinh thần của người dân trên đảo ngày càng được nâng cao, tiệm cận các tiêu chí nông thôn mới trong điều kiện đặc thù hải đảo.

Hạ tầng thiết yếu: Nền tảng của nông thôn mới hải đảo

Nhiều công trình hạ tầng kỹ thuật, xã hội quan trọng đã được hoàn thành và đưa vào sử dụng như tuyến đường Tây Bắc Côn Đảo, hệ thống hồ chứa nước Quang Trung, khu neo đậu tránh trú bão cho tàu cá, trung tâm quân - dân y, các thiết chế văn hóa, thể thao và hệ thống bảo tồn, tôn tạo di tích lịch sử.

Đặc biệt, dự án đưa điện lưới quốc gia ra Côn Đảo với trạm biến áp 110 kV đã tạo bước ngoặt lớn, bảo đảm an ninh năng lượng, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt của người dân và phục vụ phát triển kinh tế - xã hội lâu dài. Những công trình này không chỉ phục vụ du lịch mà còn trực tiếp nâng cao chất lượng sống của người dân - mục tiêu cốt lõi của xây dựng nông thôn mới nâng cao.

Ngay từ những năm 1990, Côn Đảo đã sớm xác định du lịch và kinh tế biển là hướng đi chủ đạo. Từ chỗ chỉ đón khoảng 1.000 lượt khách mỗi năm, đến nay Côn Đảo đã trở thành điểm đến được du khách trong và ngoài nước lựa chọn.

Ông Lê Anh Tú, Bí thư Đảng ủy Đặc khu Côn Đảo cho biết, mục tiêu đến năm 2030 là xây dựng Côn Đảo trở thành khu du lịch chất lượng cao, phát triển bền vững, gắn với bảo tồn thiên nhiên và di sản lịch sử; đời sống và hạnh phúc người dân không ngừng được nâng cao.

Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được cũng nhấn mạnh, Côn Đảo cần giữ “bản sắc riêng”, nơi hội tụ các giá trị văn hóa, lịch sử và sinh thái, làm nền tảng cho chiến lược phát triển kinh tế - xã hội lâu dài.

Du lịch xanh gắn với sinh kế và đời sống cộng đồng

Một điểm nhấn nổi bật trong định hướng phát triển bền vững của Côn Đảo là tham gia sáng kiến “Đô thị giảm nhựa” do WWF khởi xướng. Trước sức ép ngày càng lớn từ rác thải nhựa, đặc biệt là rác nhựa đại dương, địa phương xác định giảm nhựa không chỉ là nhiệm vụ môi trường mà còn là tiêu chí quan trọng trong xây dựng nông thôn mới xanh.

Sau ba năm triển khai, hàng loạt hoạt động thiết thực được tổ chức như tuần lễ giảm nhựa, đổi rác lấy quà, thu gom rác tại rạn san hô và rừng ngập mặn. Hàng trăm cơ sở lưu trú, dịch vụ du lịch cam kết hạn chế nhựa dùng một lần; các mô hình “Trường học giảm nhựa”, “Ngôi nhà xanh”, “Điểm đến không nhựa” được nhân rộng trong cộng đồng.

Nhiều khách sạn, cơ sở lưu trú trên đảo đã thay chai nhựa bằng chai thủy tinh, sử dụng vật liệu thân thiện môi trường, khuyến khích du khách mang theo túi vải, bình nước cá nhân. Đặc biệt, mô hình “giỏ lễ xanh” tại các di tích lịch sử, không hàng mã, không nhựa dùng một lần... đã trở thành nét văn hóa mới, được người dân và du khách đồng thuận cao.

Thông điệp “Đến không mang nhựa, đi để lại yêu thương” được lan tỏa rộng rãi, góp phần hình thành phong cách du lịch có trách nhiệm, đồng thời nâng cao ý thức cộng đồng trong bảo vệ môi trường sống.

Côn Đảo hôm nay không chỉ là điểm đến du lịch, mà còn là hình mẫu về xây dựng cộng đồng đáng sống trong điều kiện hải đảo. Phát triển nông thôn mới tại Côn Đảo không chạy theo bê tông hóa, mà hướng đến xanh hóa, thông minh hóa và bền vững hóa, lấy con người làm trung tâm.

Trong hành trình trở thành đặc khu trực thuộc TP.HCM, Côn Đảo đang cho thấy một cách làm khác: phát triển hài hòa giữa kinh tế, xã hội và môi trường. Đây không chỉ là con đường riêng của Côn Đảo, mà còn là gợi mở quan trọng cho phát triển nông thôn mới ở các vùng biển đảo và địa bàn đặc thù trên cả nước.

×