Đóng trùng BHXH lao động có được hưởng lương hưu?

Khá nhiều lao động đóng trùng BHXH

Chị Nguyễn Thị Lâm, 43 tuổi (Thanh Hóa) từng là công nhân của Công ty cổ phần giống tại Thanh Hóa. Sau 14 năm làm việc tại công ty, lương thấp, công việc lại quá vất vả, chị xin nghỉ việc không lương với lý do sức khỏe yếu. Tuy vậy, chị vẫn xin đóng BHXH tại công ty.

Chia sẻ với PV Báo Dân Việt, chị Lâm cho biết chị nghỉ việc được 1 thời gian ở công ty cũ thì sức khỏe bình phục, chị xin đi làm cho công ty may tư nhân. Thời gian này công ty đóng BHXH cho chị ở một sổ khác. 

Chị Lâm kể lại: "Thời điểm đó, công ty có hỏi tôi là sổ BHXH cũ đâu, lấy về để công ty đóng tiếp, thế nhưng lúc đó người nhà tôi sợ công ty này làm không lâu bền lỡ như sau này về già không có lương hưu nên tôi vẫn quyết định gửi đóng BHXH tại công ty cũ".

Như vậy, cùng 1 lúc chị đã đóng BHXH ở 2 nơi, có 2 mã số BHXH. Chị Lâm làm việc ở công ty mới được 6 năm thì quyết định nghỉ việc, nhận trợ cấp thất nghiệp 1 lần và sau đó rút BHXH 1 lần ở sổ BHXH mới. Thời điểm này, chị vẫn tiếp tục đóng BHXH ở công ty cũ.

Cho đến nay (năm 2021) chị đã đóng BHXH đủ 20 năm, nhưng do chưa đủ tuổi nghỉ hưu nên chị dừng hợp đồng công việc và dừng đóng BHXH. Tuy nhiên, thời điểm đó đang bùng dịch Covid-19 nên công ty chậm trả giấy quyết định nghỉ việc nên chị không làm chế độ trợ cấp thất nghiệp được.

"Lúc tôi ra BHXH kiểm tra thì họ nói tôi có hai mã số BHXH và tôi không đủ điều kiện hưởng trợ cấp thất nghiệp. Cán bộ BHXH còn nói phải rút ra 6 năm đã đóng trùng và đóng lại thì sau này mới đủ điều kiện hưởng lương hưu, còn không tôi có thể rút BHXH 1 lần", chị Lâm nói.

Không chỉ chị Lâm, trước đây chưa quản lý đối tượng BHXH trên hệ thống điện tử thì rất khó để kiểm soát lao động có đóng trùng BHXH hay không. Vì thế có khá nhiều lao động đóng trùng BHXH, tới khi nghỉ việc thanh toán chế độ công ty BHXH mới phát hiện.

Người lao động có bị ảnh hưởng quyền lợi BHXH và được hưởng lương hưu?

Về vấn đề này, đại diện phòng Khách hàng của BHXH Việt Nam cho rằng sai ở đây là do cả 2 bên. Về phía khách hàng, biết mình đang đã đóng BHXH tại 1 công ty khác nhưng không báo công ty mới để cắt sổ công ty cũ, đóng nối. Về phía BHXH thì không quản lý được đối tượng và mã số BHXH của lao động, nên mới dẫn tới lao động có nhiều mã số BHXH.

Với những trường hợp lao động đóng trùng BHXH, cơ quan BHXH sẽ xử lý đóng nối cho lao động và gộp sổ hoặc trả lại số tiền đóng trùng cho lao động. 

Chia sẻ với phóng viên Báo Dân Việt, trường hợp như chị Lâm là trường hợp khá đặc biệt. Tuy nhiên, nếu lao động có 2 sổ BHXH mà 1 sổ lao động đã rút BHXH 1 lần thì sổ đó gần như không còn tồn tại. Sổ lao động còn đóng BHXH, chưa rút BHXH 1 lần (sổ 1) vẫn được bảo lưu, lao động không cần phải thoái thu (rút lại 6 năm đóng trùng) mà vẫn được bảo lưu thời gian đóng này để hưởng lương hưu. Như vậy, chị Lâm vẫn đủ điều kiện bảo lưu để sau này nhận lương hưu. 

Riêng về vấn đề hưởng trợ cấp thất nghiệp, vì chị Lâm đã quá thời gian đăng ký hưởng trợ cấp thất nghiệp nên không thể hưởng. Tuy nhiên, vẫn sẽ được bảo lưu thời gian tham gia BH thất nghiệp. Nếu muốn hưởng trợ cấp thất nghiệp thì lao động phải đi làm ở công ty mới và tiếp tục đóng BHXH trong vòng 24 tháng thì mới đủ điều kiện hưởng trợ cấp thất nghiệp.

Xử lý thế nào khi lao động đóng trùng BHXH?

Đại diện BHXH Việt Nam cũng cho biết, Khoản 4 Điều 85 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 có quy định mức đóng và phương thức đóng của người lao động tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.

Theo đó, người lao động có giao kết hợp đồng lao động với nhiều người sử dụng lao động thì chỉ đóng BHXH với hợp đồng lao động giao kết đầu tiên.

Về nguyên tắc, mỗi người lao động đi làm chỉ được cấp một sổ BHXH. Ngay cả khi làm việc cho nhiều người sử dụng lao động cùng lúc, người lao động cũng chỉ tiến hành chỉ đóng BHXH theo hợp đồng lao động giao kết đầu tiên.

Đóng trùng BHXH là trường hợp mà người lao động trong cùng một khoảng thời gian nhưng lại có từ 2 công ty tham gia BHXH dẫn tới khi người lao động xin hưởng các chế độ BHXH đều không được giải quyết hoặc khi người lao động nghỉ việc gặp phải khó khăn trong quá trình chốt sổ BHXH.

Trường hợp người lao động có thời gian đóng BHXH bị trùng ở cả 2 công ty thì trước tiên cần đề nghị 1 trong 2 công ty đóng trùng BHXH làm thủ tục giảm quá trình đóng BHXH cho người lao động.

NLĐ có quá trình tham gia BHXH trùng nhau thì phải giảm quá trình trùng tương ứng, kể cả sổ có thời gian chưa hưởng chế độ mà trùng với sổ có thời gian đã hưởng trợ cấp 1 lần, trợ cấp thất nghiệp cũng phải giảm trùng đến tháng liền kề của sổ đã hưởng trước đó, khi giảm trùng thì phải thu hồi số tiền trợ cấp BHXH đã hưởng (nếu có).

Như vậy, người lao động nộp sổ BHXH có thời gian tham gia đóng BHXH bị trùng cho công ty nơi đang làm việc để lập hồ sơ và chuyển cho cơ quan BHXH tiến hành thủ tục giảm trùng BHXH và gộp sổ bảo hiểm.

Còn đối với người lao động làm việc tự do thì nộp sổ trực tiếp cho cơ quan BHXH nơi đã hoặc đang tham gia BHXH để được giải quyết.

Trong trường hợp, một người có từ 2 sổ BHXH trở lên ghi thời gian đóng BHXH không trùng nhau thì cơ quan BHXH thu hồi tất cả các sổ BHXH, hoàn chỉnh lại cơ sở dữ liệu, in thời gian đóng, hưởng BHXH, BHTN của các sổ BHXH vào sổ mới.

Trong trường hợp lao động đóng trùng BHXH, chưa nhận BHXH 1 lần thì sẽ được hoàn trả tiền BHXH đóng trùng. Theo đó, cơ quan BHXH chuyển trả lại số tiền được xác định không phải tiền đóng BHXH, BHYT, BHTN, BHTNLĐ, BNN hoặc đóng thừa khi ngừng giao dịch với cơ quan BHXH; đóng trùng cho cơ quan, đơn vị, cá nhân đã nộp cho cơ quan BHXH.