Được ưa chuộng trên các nền tảng mạng xã hội, làng nước mắm 600 năm của tỉnh Hà Tĩnh ngày càng ăn nên làm ra

Giữ nghề truyền thống, đưa sản phẩm lên không gian số

Không chỉ là điểm đến du lịch nổi tiếng của Hà Tĩnh với bãi biển thơ mộng, xã Thiên Cầm (Hà Tĩnh) còn được biết đến là cái nôi của nghề làm nước mắm truyền thống có lịch sử hơn 600 năm. Trong bối cảnh chuyển đổi số và phát triển kinh tế nông thôn, nhiều cơ sở sản xuất nước mắm tại đây đã chủ động tiếp cận các nền tảng mạng xã hội, mở rộng thị trường tiêu thụ, qua đó tạo sinh kế bền vững và nâng cao thu nhập cho người dân vùng biển.

Theo ông Phạm Đình Khương – Chi Hội trưởng Chi hội Làng nghề nước mắm xã Thiên Cầm, nghề làm nước mắm tại địa phương hình thành từ làng Nhượng Bạn xưa, đến nay vẫn được gìn giữ với phương pháp ủ chượp cổ truyền.

“Toàn xã hiện có gần 40 cơ sở sản xuất nước mắm truyền thống, tạo việc làm thường xuyên cho khoảng 200 lao động địa phương. Cá cơm, cá nục được đánh bắt trực tiếp từ vùng biển Thiên Cầm, kết hợp với muối trắng tại địa phương, tạo nên hương vị đặc trưng riêng có”, ông Khương cho biết.

Một trong những cơ sở tiêu biểu là cơ sở nước mắm Nga Lương do chị Nguyễn Thị Nga làm chủ. Hiện cơ sở có hơn 100 chum sành, tất cả đều ủ cá cơm than với muối trắng theo đúng kỹ thuật truyền thống. Mỗi năm, cơ sở sản xuất khoảng 1.500 lít nước mắm nguyên chất, giá bán trung bình 150.000 đồng/lít.

Chị Nga chia sẻ, để sản phẩm được thị trường đón nhận, ngoài việc giữ vững chất lượng truyền thống, việc tiếp cận khách hàng qua mạng xã hội đóng vai trò ngày càng quan trọng: “Nước mắm truyền thống chỉ có cá và muối, không phụ gia. Khi đưa sản phẩm lên Facebook, tôi có thể giới thiệu trực tiếp quy trình làm mắm, tạo niềm tin với khách hàng ở nhiều tỉnh, thành. Nhờ đó, thu nhập tăng gấp 2–3 lần so với trước, ước tính doanh thu mỗi năm đạt hơn 1 tỷ đồng”.

Liên kết sản xuất, mở rộng thị trường tiêu thụ

Cùng với các cơ sở hộ gia đình, mô hình kinh tế tập thể cũng đang góp phần đưa nước mắm Thiên Cầm vươn xa. Hợp tác xã Phú Sáng, do bà Nguyễn Thị Sáng làm Giám đốc, là một trong những đơn vị tiên phong ứng dụng công nghệ và thương mại điện tử vào sản xuất truyền thống.

Ngay từ khi thành lập, Hợp tác xã Phú Sáng đã xác định chuyển đổi số là hướng đi trọng tâm trong sản xuất và kinh doanh. Theo bà Nguyễn Thị Sáng – Giám đốc Hợp tác xã Phú Sáng, đơn vị đã đầu tư 750 triệu đồng xây dựng hệ thống chiết rót tự động, bảo đảm sản phẩm đồng nhất về chất lượng và đáp ứng yêu cầu nghiêm ngặt về vệ sinh an toàn thực phẩm.

Tuy nhiên, dấu ấn rõ nét nhất của chuyển đổi số thể hiện ở khâu quảng bá và phân phối sản phẩm. HTX Phú Sáng chủ động xây dựng website bán hàng riêng, vận hành fanpage Facebook, kênh Zalo, đồng thời khai thác hiệu quả các nền tảng mạng xã hội và thương mại điện tử như TikTok, Shopee để giới thiệu, kết nối trực tiếp với người tiêu dùng.

Bà Nguyễn Thị Sáng cho biết, HTX đã hoàn tất đăng ký sở hữu trí tuệ, triển khai mã QR truy xuất nguồn gốc, giúp khách hàng dễ dàng kiểm tra thông tin nguyên liệu và quy trình sản xuất.

Nhờ đẩy mạnh chuyển đổi số, sản phẩm nước mắm Phú Sáng nhanh chóng được thị trường đón nhận tại nhiều đô thị lớn như Hà Nội, Đà Nẵng, Thừa Thiên Huế, Nghệ An, với sản lượng tiêu thụ trên 75.000 lít/năm. Đặc biệt, đầu năm 2024, HTX đã liên kết với doanh nghiệp xuất khẩu 15.000 lít nước mắm sang Australia là một thị trường có yêu cầu khắt khe về tiêu chuẩn an toàn thực phẩm.

“Chuyển đổi số giúp chúng tôi kết nối trực tiếp với đối tác quốc tế, tham gia các hội chợ trực tuyến và cập nhật xu hướng thị trường theo thời gian thực. Nếu không có công nghệ, việc vươn ra thị trường nước ngoài là rất khó khăn”, bà Sáng chia sẻ.

Hiện nay, HTX Phú Sáng đang tiếp tục hoàn tất các thủ tục để triển khai đợt xuất khẩu tiếp theo sang Australia. Nhờ đó, doanh thu của HTX tăng trưởng mạnh, từ hơn 8,5 tỷ đồng năm 2021 lên hơn 18 tỷ đồng năm 2023, dự kiến đạt khoảng 20 tỷ đồng vào năm 2025.

Không dừng lại ở hiệu quả kinh tế, mô hình của HTX Phú Sáng còn lan tỏa giá trị cộng đồng rõ nét. HTX hiện tạo việc làm ổn định cho gần 10 lao động địa phương với mức thu nhập 6–8 triệu đồng/tháng, được tham gia bảo hiểm xã hội đầy đủ, đồng thời giải quyết việc làm thời vụ cho hơn 250 lao động với thu nhập từ 350.000–500.000 đồng/ngày.

Đáng chú ý, HTX đã xây dựng chuỗi liên kết bền vững với 64 chủ tàu thuyền, bao tiêu hải sản với giá cao hơn thị trường 5–10%, đồng thời hỗ trợ vay vốn không lãi suất lên đến 3 tỷ đồng mỗi năm để ngư dân đầu tư tàu thuyền, ngư cụ, yên tâm vươn khơi bám biển.

Bà Sáng cho biết: “Chúng tôi chú trọng xây dựng thương hiệu, đầu tư dây chuyền chiết rót, gắn mã QR truy xuất nguồn gốc, đồng thời quảng bá sản phẩm trên các nền tảng số. Nhờ đó, nước mắm Phú Sáng đã đạt OCOP 4 sao cấp tỉnh và từng bước tiếp cận thị trường quốc tế.”

Ngay cạnh đó, cơ sở nước mắm Thu Hùng của bà Hồ Thị Thu, nối nghề từ đời cha ông, đã đạt OCOP 3 sao từ năm 2019. Bà Thu cho hay: “Mỗi mẻ nước mắm phải được ủ trên 20 tháng, bảo đảm màu vàng cánh gián, vị mặn dịu và hậu ngọt tự nhiên. Khi sản phẩm đạt OCOP, kết hợp quảng bá trên mạng xã hội và các kênh trực tuyến, lượng khách hàng tăng rõ rệt, nhất là vào mùa du lịch biển Thiên Cầm.”

Sinh kế tại chỗ – hướng đi bền vững cho vùng biển

Trao đổi với PV Dân Việt, ông Phạm Văn Tuấn – Phó Chủ tịch UBND xã Thiên Cầm, cho biết: “Trong triển khai chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững, địa phương xác định phát triển nghề truyền thống gắn với chuyển đổi số là giải pháp quan trọng.

Nghề nước mắm và chế biến hải sản vừa tận dụng lợi thế tự nhiên, vừa giữ gìn bản sắc văn hóa vùng biển. Việc đưa sản phẩm lên các nền tảng mạng xã hội giúp mở rộng thị trường, tạo việc làm ổn định cho lao động địa phương, đặc biệt là các hộ nghèo, cận nghèo.”

×