Giải báo chí về tam nông: Tác phẩm truyền hình nông nghiệp không “đánh bóng”, phải giữ được chất mộc, chất đời sống

Số lượng tác phẩm tăng mạnh trong bối cảnh báo chí tái cấu trúc

Theo nhà báo Trịnh Quốc Đông, việc Giải báo chí toàn quốc về nông nghiệp, nông dân, nông thôn lần thứ III năm 2025 nhận được 1.866 tác phẩm là điều đáng trân trọng, nhất là trong thời điểm nhiều cơ quan báo chí đang hợp nhất, tinh gọn bộ máy, thay đổi nhân sự và phương thức hoạt động.

“Trong bối cảnh ấy mà số lượng tác phẩm gửi về lại cao nhất từ trước tới nay thì rõ ràng là một thành công về mặt số lượng. Điều này cho thấy sức hút của đề tài nông nghiệp – nông dân – nông thôn vẫn rất lớn”, ông Đông chia sẻ.

Không chỉ đông về lượng, mùa giải năm nay còn ghi dấu một điểm đặc biệt, đó là chất lượng giữa báo chí trung ương và báo chí địa phương gần như không chênh lệch.

Báo chí địa phương ghi điểm nhờ sự sâu sát, trực tiếp chạm vào những vấn đề rất thật của người nông dân. Họ có lợi thế về địa bàn, nắm được các mô hình mới, các câu chuyện đang diễn ra từng ngày ở cơ sở. Không ít tác phẩm của địa phương được đánh giá “rất sắc, rất đời”.

Trong khi đó, báo chí Trung ương vẫn thể hiện được tầm nhìn rộng, góc nhìn dài hơi và khả năng phân tích ở mức độ tổng thể. Nhưng năm nay, theo ông Đông, họ không chỉ đứng từ xa quan sát mà đã “đi vào chi tiết nhiều hơn”, nhờ vậy bài viết vừa có độ rộng vừa có độ sâu.

Chuyển đổi số trong nông nghiệp: Nhiều tác phẩm đi vào tận gốc vấn đề

Chủ đề của mùa giải lần này là đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số trong nông nghiệp – một hướng đi đã và đang tạo ra thay đổi mạnh mẽ trong sản xuất lẫn quản lý nông nghiệp ở Việt Nam.

Chia sẻ với PV Dân Việt, nhà báo Trịnh Quốc Đông cho biết: “Tác phẩm năm nay bám rất sát chủ trương. Các tác giả phản ánh được sự chuyển dịch mạnh mẽ trong nông nghiệp, chỉ ra đâu là điểm tiến bộ, đâu là điểm còn vướng.”

Nhà báo Trịnh Quốc Đông đánh giá cao nhiều tác phẩm không chỉ nêu hiện tượng mà phân tích sâu vấn đề, chỉ rõ nguyên nhân. Không ít bài còn đưa ra giải pháp, dẫn mô hình cụ thể, gợi ý hướng đi phù hợp với thực tiễn từng địa phương.

“Đó là điều tốt cho những người làm chính sách. Họ có thêm thông tin, thêm góc nhìn thực tiễn để cân nhắc điều chỉnh”, thành viên Hội đồng Chung khảo nhận định.

Những bài viết về chuyển đổi số trong nông nghiệp năm nay khá đa dạng. Từ câu chuyện nông dân dùng app để bán nông sản, doanh nghiệp ứng dụng AI vào sản xuất giống, đến quản lý vùng trồng bằng mã số, nhật ký điện tử, sổ tay chăn nuôi trên nền tảng số. Mỗi tác phẩm đều mang lại một mảnh ghép nhỏ góp vào bức tranh lớn của nông nghiệp hiện đại.

Hội đồng Chung khảo thống nhất cao, tập trung phân tích sức lan tỏa xã hội

Chia sẻ về công tác chấm giải, nhà báo Trịnh Quốc Đông cho biết Hội đồng năm nay làm việc “rất thẳng thắn, nhưng thống nhất”.

“Tác phẩm nổi bật thì ai cũng nhận ra. Mọi người đều có chung cảm nhận. Tranh luận chỉ diễn ra để cân nhắc điểm nổi trội nhất của mỗi tác phẩm. Và chúng tôi cũng xem xét kỹ yếu tố vùng miền, điều kiện tác nghiệp, mức độ ảnh hưởng của tác phẩm tới xã hội.”

Theo ông Đông, sức lan tỏa là một trong các tiêu chí được quan tâm. Tác phẩm không chỉ hay mà phải tác động, mở ra vấn đề, gợi được sự chú ý của cộng đồng, thậm chí thúc đẩy cơ quan chức năng nhìn lại thực tế.

Với hơn 30 năm làm truyền hình, ông Đông đã chia sẻ những góc nhìn rất rõ về cách thể hiện tác phẩm nông nghiệp trên truyền hình.

Theo ông, dù công nghệ hiện nay cho phép truyền hình dùng nhiều kỹ xảo, thủ pháp dựng hình hiện đại, nhưng tác phẩm về nông nghiệp – nông dân – nông thôn không nên cầu kỳ quá mức.

“Nếu dùng nhiều kỹ xảo quá, câu chuyện sẽ mất chất. Người nông dân không thấy mình trong đó. Tác phẩm về nông thôn phải mộc mạc, dễ xem, dễ cảm để người ta nhận ra cái đời sống của chính họ".

Ông Đông cho rằng một tác phẩm truyền hình nông nghiệp hay cần đạt ba yếu tố. Thứ nhất, thông tin chất lượng, đúng, đủ, thiết thực và có tính lan tỏa. Thứ hai, chất đời sống, đó là phải có câu chuyện thật, được kể bằng hơi thở thật. Thứ ba là sự gần gũi, chân thật, mộc nhưng không thô, đơn giản nhưng vẫn phải có tầm.

Mong chờ những tác phẩm chạm cảm xúc mạnh về số phận người nông dân

Nói về kỳ vọng cho mùa giải 2026, nhà báo Trịnh Quốc Đông bày tỏ mong muốn có thêm nhiều tác phẩm đi vào chiều sâu đời sống người nông dân, kể về hành trình đổi thay, trăn trở, khó khăn chứ không chỉ những mô hình thành công.

“Trong nông thôn bây giờ còn nhiều vấn đề. Nếu tác phẩm phản ánh trọn vẹn, người xem sẽ suy nghĩ, sẽ đồng cảm và xã hội cũng sẽ chú ý hơn. Và từ đó, chính sách sẽ được điều chỉnh kịp thời hơn”, nhà báo Trịnh Quốc Đông nhấn mạnh.

Ông Đông cũng hy vọng có thêm những tác phẩm dài hơi, mang tầm chiến lược, phân tích những quyết sách lớn trong nông nghiệp theo hướng gần gũi, dễ hiểu nhưng vẫn đặt trong tổng thể phát triển của ngành.

“Khi có cả tác phẩm chạm cảm xúc và tác phẩm có tầm nhìn dài hạn, mùa giải sẽ toàn diện hơn”, ông Đông cho hay.

×