"Hiệp sĩ đường phố" - kỳ cuối: Cởi trói cho "hiệp sĩ"

"Rảnh quá hả?"

Tôi biết và chơi với các anh em “hiệp sĩ” TP.HCM từ những ngày đầu tiên manh nha thành lập nhóm. Trước cái ác, các anh chọn sự nguy hiểm về phía mình, dù sau lưng là mẹ già, con thơ; là người vợ đang chờ ngày làm đám cưới; là miếng ăn thiếu trước, hụt sau…

Bởi là tự phát, trong cuộc “đi săn” tội phạm, các “hiệp sĩ” không được phép mang theo công cụ, dù biết tính mạng của mình sẽ nguy hiểm trước bọn tội phạm có hung khí hung hăng.

Nhóm “hiệp sĩ Sài Gòn" chuẩn bị đi “săn” trộm cướp.

“Chúng tôi chỉ là thường dân nên không được mang theo công cụ đi bắt trộm cướp. Nếu các đội chức năng tuần tra phát hiện, chúng tôi sẽ bị bắt ngay bởi trang bị vũ khí” - Nguyễn Văn Minh Tiến, nguyên thủ lĩnh một nhóm “hiệp sĩ đường phố" ở TP.HCM thổ lộ.

“Hiệp sĩ” Đỗ Công Tường cũng cho rằng, thi thoảng anh em trong nhóm đi bắt trộm cướp về đêm cũng bị các đội chức năng đi tuần bắt giữ.

“Họ bảo chúng tôi đi “xe độ” nên bắt giữ. Có nêu lý do là “hiệp sĩ đường phố" đang đi làm việc, họ cũng không thả. Có lúc bắt được trộm cướp đưa về phường, có người bảo chúng tôi: "Rảnh quá hả?", nghe mà buồn não ruột”, anh Tường bùi ngùi.

Theo “hiệp sĩ” Tường, để các nhóm “hiệp sĩ” hoạt động tốt, thành phố cần ban hành quy chế cho các “hiệp sĩ” hoạt động; tập huấn nghiệp vụ, huấn luyện võ thuật… để các “hiệp sĩ” có biện pháp phòng vệ trước các đối tượng tội phạm ngày càng hung hãn hơn.

Cần được chính danh  

Năm 2013, để cởi trói cho các “hiệp sĩ đường phố" trên địa làm việc, UBND tỉnh Bình Dương đã ra quyết định về Quy chế tổ chức, hoạt động của các CLB phòng chống tội phạm trên địa bàn tỉnh.

Theo đó, tổ chức CLB phòng chống tội phạm, gồm: Đội tuyên truyền pháp luật và Đội xung kích phòng chống tội phạm. Trong đó, Đội xung kích phòng chống tội phạm chính là những người tình nguyện tham gia truy bắt các đối tượng phạm pháp hay còn gọi “hiệp sĩ”. Sở Tài chính đã ban hành văn bản hướng dẫn thực hiện cấp kinh phí cho các CLB hoạt động, như tiền xăng xe đi tuần tra, văn phòng phẩm...

Thiếu nghiệp vụ là một trong những nguyên nhân chính khiến 5 “hiệp sĩ” đường phố TP.HCM thương vong. Trong ảnh: Lãnh đạo TP.HCM thăm hỏi “hiệp sĩ” Trần Văn Hoàng tại bệnh viện.

Ngoài ra, tỉnh cũng trang bị 11 xe mô tô hiệu Yamaha Exciter 150cc cho một số CLB ở địa bàn trọng điểm. Các thành viên CLB còn được trang bị gậy cao su, găng tay bắt dao... và được khen thưởng bằng tiền mặt sau những vụ bắt trộm, cướp; được hỗ trợ, thăm hỏi (ngoài kinh phí hoạt động thường xuyên) khi bị nạn; tập huấn về pháp luật, võ thuật cho các thành viên CLB phòng chống tội phạm.

Theo quyết định của UBND tỉnh Bình Dương, những trường hợp trong lúc truy bắt các đối tượng phạm pháp gặp tai nạn, thương tích nặng hoặc tử vong sẽ được hưởng chế độ, chính sách như người có công với cách mạng.

Được biết, sau khi UBND tỉnh Bình Dương ban hành quyết định này, một số địa phương, trong đó có Công an TP.HCM, đã đến học tập kinh nghiệm mô hình này.

Luật sư Nguyễn Đức - Hội Luật sư TP.HCM cho rằng, nếu chính quyền nhìn nhận "hiệp sĩ" có sự đóng góp không nhỏ công sức để giữ gìn bình yên cho người dân thì cần phải ban hành một khung pháp lý để cho họ hoạt động. Khung pháp lý này cần quy định quyền hạn, trách nhiệm, phạm vi thực hiện công việc, nhằm bảo vệ chính các "hiệp sĩ". Đồng thời có chế tài để hạn chế sự lạm quyền (nếu có) của những người lợi dung danh nghĩa "hiệp sĩ" để làm bậy, trục lợi.

Hiện trường vụ 5 “hiệp sĩ” thương vong sau khi bị bọn trộm tấn công bằng hung khí.

“Quan điểm của tôi là ủng hộ việc TP.HCM có các đội "hiệp sĩ", với điều kiện phải có sự ràng buộc về pháp lý rõ ràng. Nếu không cho lực lượng "hiệp sĩ" hoạt động, vô tình làm hạn chế cái tốt, từ đó cái xấu sẽ lộng hành. Vấn đề để cái tốt ươm mầm, nảy nở, nhân rộng trong xã hội, cần phải tạo điều kiện cho phát huy” - luật sư Đức chia sẻ. 

Cũng theo luật sư Đức, hiện thành phố không công nhận cũng không phủ nhận các nhóm “hiệp sĩ”. Để các đội, nhóm “hiệp sĩ” hoạt động theo kiểu tự phát là rất nguy hiểm cho chính họ và những người xung quanh.