Kinh tế Mỹ suy giảm sâu và thông điệp của Tổng thống Mỹ Joe Biden

Trong quý 2/2023, kinh tế Mỹ tăng trưởng chậm hơn so với kỳ vọng, đây có thể coi như dấu hiệu tốt cho định hướng chính sách của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), Fed đang cố gắng hạ nhiệt nhu cầu của kinh tế Mỹ nhằm hãm bớt tốc độ tăng của giá cả.

Tăng trưởng kinh tế thấp hơn kỳ vọng

Theo công bố của Bộ Thương mại Mỹ, GDP – chỉ số đo lường sản lượng kinh tế trong quý 2/2023 tăng trưởng 2,1%, tốc độ tăng trưởng này thấp hơn một phần so với con số 2,4% theo tính toán của các chuyên gia.

So với lần công bố ước tính GDP gần nhất, có thể thấy các chỉ số bao gồm tiêu dùng người dân, chi tiêu của chính phủ và xuất khẩu được điều chỉnh tăng so với đợt công bố đầu tiên. Trong khi đó, đầu tư doanh nghiệp và hàng tồn kho được điều chỉnh giảm.

Đầu tư doanh nghiệp tăng trưởng 6,1% trong quý, thấp hơn nhiều so với con số tăng trưởng 7,7% theo công bố lần đầu. Đầu tư vào tài sản cố định, yếu tố phản ánh điều kiện trên thị trường nhà đất Mỹ, đã gây ra nhiều ảnh hưởng lên tăng trưởng so với kỳ vọng trước đó.

Vào thời điểm cuối mùa hè, tâm lý của người tiêu dùng Mỹ xấu đi bởi những nỗi lo lạm phát.

Trong quý 2/2023, kinh tế Mỹ tăng trưởng trên diện rộng, tuy nhiên vẫn có những dấu hiệu cho thấy nhu cầu hàng hóa yếu đi. Tiêu dùng người dân, yếu tố đóng góp đến 70% tăng trưởng kinh tế Mỹ, được điều chỉnh tăng trong lần công bố GDP thứ 2.

"Kinh tế Mỹ đang hãm lại đến mức độ giúp cho nhu cầu diễn biến đúng với năng suất sản xuất của Mỹ và đủ để kiềm chế lạm phát. Việc điều chỉnh GDP có thể coi như thông tin tốt dựa trên hai cấp độ: tăng trưởng vẫn ở ngưỡng tốt, tuy nhiên việc tăng trưởng GDP được điều chỉnh giảm làm giảm rủi ro kinh tế tăng trưởng quá nóng và "thổi bùng" lạm phát", chuyên gia kinh tế trưởng tại ngân hàng Comerica – ông Bill Adams phân tích.

Fed theo dõi chặt chẽ số liệu GDP. Trước đây, các chuyên gia kinh tế từng cho rằng số liệu GDP vào mùa hè sẽ cho thấy mức tăng trưởng cao bởi người Mỹ chi tiêu mạnh tay vào du lịch, ăn uống và nhiều trải nghiệm giải trí khác.

Sang đến quý 3/2023, tình hình kinh tế Mỹ có những khởi sắc. Tiêu dùng người dân Mỹ tháng 7/2023 chịu ảnh hưởng từ hiệu ứng phim Barbie công chiếu cũng như việc ca sỹ Taylor Swift có chuyến công diễn khắp nước Mỹ. Diễn biến kinh tế Mỹ trong quý 3/2023 sẽ còn cần phải chờ số liệu được công bố.

Chính diễn biến tích cực hơn của kinh tế Mỹ đã khiến cho các quan chức Fed phải cẩn trọng khi họ có cuộc họp bàn về chính sách tiền tệ vào tháng 7/2023. Fed lựa chọn nâng lãi suất ¼ điểm phần trăm lên ngưỡng cao nhất trong 22 năm.

Thị trường việc làm không ngừng đón tín hiệu bi quan

Vào tuần trước, chủ tịch Fed từng nói đến việc sẽ có thêm các đợt nâng lãi suất nếu kinh tế không chững lại.

"Nếu có thêm bằng chứng cho thấy kinh tế tăng trưởng vượt kỳ vọng, cuộc chiến chống lạm phát có thể thêm gặp khó, đồng thời nó cũng đồng nghĩa chính sách tiền tệ sẽ bị thắt chặt nhiều hơn", ông Powell nói trong cuộc họp bàn về chính sách kinh tế tại thành phố Kansas mới đây.

Chủ tịch Fed Jerome Powell nói đến việc có thêm thông tin xấu với những người vay tiền.

Fed tại Atlanta hiện đang ước tính tăng trưởng GDP sẽ mạnh hơn trong quý 3/2023, ước tính khoảng 5,9%, dù rằng con số này về sau chắc chắn sẽ bị điều chỉnh giảm sau đó.

Có một số yếu tố có thể ảnh hưởng làm chậm tốc độ tăng trưởng, ví như việc nối lại chương trình trả nợ vay của sinh viên cũng như độ trễ từ các đợt điều chỉnh lãi suất.

Ước tính khoảng 44 triệu người Mỹ hiện đang có các khoản vay sinh viên dự kiến phải chi trả ước tính 210 đến 314USD mỗi tháng, theo tính toán của ngân hàng Wells Fargo dù rằng chính quyền Biden trong thời gian gần đây đã công bố chương trình trả nợ dựa trên thu nhập.

Hiện đang có quá nhiều bất ổn xung quanh hiệu ứng chậm của chính sách tiền tệ thắt chặt, đặc biệt xét đến ảnh hưởng đến toàn bộ nền kinh tế và việc các yếu tố sẽ gây ra sức ép đến thế nào với các ngành nghề nói chung.

Thị trường lao động Mỹ hạ nhiệt trong tháng 8/2023, thực tế này khiến nhiều người hy vọng vào khả năng Fed sẽ có thể làm cho nền kinh tế lớn nhất thế giới "hạ cánh mềm".

Kinh tế Mỹ tạo ra 187.000 việc làm phi nông nghiệp trong tháng 8/2023, cao hơn dự báo 170.000 tuy nhiên là tháng thứ 3 liên tiếp số lượng việc làm mới dưới ngưỡng 200.000. Số lượng việc làm mới của hai tháng liền trước được điều chỉnh giảm 100.000. Tăng trưởng mức lương đạt 0,2%, cũng thấp hơn so với kỳ vọng của các chuyên gia dù rằng mức tăng trưởng 4,3% vẫn cao hơn mục tiêu.

Nhà đầu tư đang bàn đến kịch bản lạm phát Mỹ về ngưỡng được kiểm soát mà không gây ra suy thoái kinh tế Mỹ. Số liệu mới nhất về thị trường lao động Mỹ cho thấy tỷ lệ thất nghiệp tăng, tăng trưởng việc làm hạ nhiệt, mức lương trở lại được ngưỡng trước đại dịch COVID-19.

Phần đông nhà đầu tư hiện cho rằng ngân hàng trung ương Mỹ sẽ giữ lãi suất ở ngưỡng ổn định trong cuộc họp lần tới vào cuối tháng 9/2023. Sau khi số liệu về thị trường lao động Mỹ mới nhất được công bố, nhà đầu tư đang giảm dự báo về khả năng nâng lãi suất trong cuộc họp tháng 11 từ 50% xuống còn 40%.

Trong tuyên bố vào ngày thứ Sáu, Tổng thống Mỹ Joe Biden phản bác các tuyên bố của chuyên gia về việc kinh tế Mỹ sẽ suy giảm sâu hơn mới có thể kiểm soát được đà tăng của giá cả. Thay vào đó ông tuyên bố chính quyền của ông đã làm cho lạm phát giảm liên tiếp nhiều tháng, cùng lúc đó vẫn tăng được việc làm và mức lương người lao động.