Lao động thất nghiệp không thích đi học nghề vì lý do này

Để hiểu rõ hơn về vấn đề này và tìm kiếm giải pháp hỗ trợ lao động, PV Báo Danviet đã có cuộc phỏng vấn ông Nguyễn Thế Hùng - Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm - Giáo dục nghề nghiệp tỉnh Phú Thọ.

Thưa ông, thời gian qua, việc thực hiện chính sách bảo hiểm thất nghiệp được trung tâm thực hiện thế nào?

Trong những năm vừa qua, Trung tâm dịch vụ việc làm đã tổ chức tiếp nhận, triển khai thực hiện giải quyết chính sách bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động thất nghiệp tại địa bàn tỉnh Phú Thọ. Cụ thể, hàng năm Trung tâm giải quyết tiếp nhận khoảng hơn 10.000 lao động đến làm thủ tục thất nghiệp.

Trung tâm đã thực hiện giải quyết chính sách bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động, đảm bảo các quyền lợi người lao động được hưởng theo quy định tại Luật Việc làm. Cụ thể, người lao động thất nghiệp đến Trung tâm dịch vụ việc làm được giải quyết chính sách bảo hiểm thất nghiệp; được tư vấn giới thiệu việc làm miễn phí; được tư vấn hỗ trợ học nghề; trong thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp, người lao động được hỗ trợ quyền lợi và chi trả quyền lợi về bảo hiểm y tế theo quy định; được đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ kỹ năng nghề để duy trì việc làm.

Khi người lao động không có nhu cầu học nghề hoặc chưa có việc làm mới thì có quyền lợi được hưởng chính sách trợ cấp thất nghiệp hàng tháng theo quy định.

Như vậy, những lao động thất nghiệp sẽ được hưởng những quyền lợi như trên và việc giải quyết chính sách bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động được thực hiện tại Trung tâm có 4 thủ tục, 1 thủ tục đào tạo bồi dưỡng nâng cao trình độ kỹ năng nghề được thực hiện tại Sở Nội vụ.

Bên cạnh hoạt động giải quyết chính sách bảo hiểm thất nghiệp, việc tư vấn giới thiệu việc làm cho lao động thất nghiệp ra sao, thưa ông?

Bên cạnh hoạt động giải quyết chính sách bảo hiểm thất nghiệp, việc tư vấn giới thiệu việc làm và hỗ trợ học nghề cho người lao động được Trung tâm tổ chức tư vấn thường xuyên hằng ngày cho người lao động ở tại khu vực tư vấn tập thể.

Cụ thể: người lao động đến làm thủ tục bảo hiểm thất nghiệp thì sẽ được bộ phận tư vấn việc làm tư vấn trực tiếp tại khu vực chờ của người lao động. Việc tư vấn này giúp cho người lao động có cơ hội tìm kiếm được việc làm, học nghề, chuyển đổi nghề mới, cung cấp được những thông tin vị trí việc làm trống trong thị trường lao động, giúp lao động nhanh chóng tìm được việc làm, sớm quay lại thị trường lao động.

Ngoài ra Trung tâm cung cấp thông tin chính sách, pháp luật lao động, một số quyền lợi, trách nhiệm và nghĩa vụ của người lao động trong quá trình hưởng trợ cấp thất nghiệp để người lao động biết và thực hiện trong quá trình hưởng trợ cấp thất nghiệp đảm thực hiện bảo được quyền lợi của họ.

Hoạt động tư vấn, giới thiệu việc làm, hỗ trợ học nghề hằng ngày của Trung tâm cho người lao động trong quá trình hưởng trợ cấp thất nghiệp đã góp phần giúp cho người lao động thất nghiệp có cơ hội tìm được việc làm mới và đảm bảo cuộc sống.

Hiện nay, báo cáo cho thấy tỷ lệ lao động thất nghiệp đang nhận TCTN đi học nghề còn quá thấp. Xin ông cho biết, thực trạng này tại trung tâm như thế nào?

Trong thực tế, việc tư vấn, giới thiệu việc làm, hỗ trợ đào tạo nghề cho người lao động thất nghiệp đạt tỷ lệ còn thấp so với số người hưởng trợ cấp thất nghiệp, Trung tâm dịch vụ việc Phú Thọ cũng trong tình trạng chung.

Có nhiều nguyên nhân khiến lao động thất nghiệp chưa mặn mà với học nghề. Nguyên nhân đầu tiên phải kể đến là do tâm lý của người lao động không thích học nghề. Khi họ nghỉ việc thì họ chỉ có nhu cầu là được nhận tiền trợ cấp thất nghiệp và mong sẽ tìm được việc làm ngay sau khi mất việc bằng những công việc thời vụ.

Một nguyên nhân nữa là do thực tế các mã ngành đào tạo hiện tại thì chưa đa dạng và chưa thật sự phù hợp với nhu cầu, điều kiện cá nhân của người lao động, cụ thể như thời gian học còn gò bó, địa điểm học xa nơi ở của họ, mức hỗ trợ học nghề chưa đảm bảo được việc mà họ chi trả trong quá trình học phí thực tế phát sinh, vì mức hỗ trợ hiện tại còn thấp.

Một số lao động có con nhỏ, một số lao động lớn tuổi hoặc sức khỏe không đảm bảo, khó có thể đi học những nghề mới, hoặc một số lao động tự bố trí việc làm tại gia đình sau khi thất nghiệp

Một bộ phận người lao động còn nghi ngại về cơ hội việc làm sau khi học nghề xong, bởi vì họ cũng chưa biết được khả năng họ có việc làm và cơ hội việc làm mới sau đào tạo nó như là như thế nào, mức thu nhập thực tế ra sao. Chính vì vậy nên người lao động vẫn còn tâm lý là ngại đi học nghề và chuyển đổi nghề.

Luật Việc làm sửa đổi có điều chỉnh với chính sách hỗ trợ học nghề cho lao động và hỗ trợ doanh nghiệp đào tạo nghề cho lao động. Ông đánh giá thế nào về chính sách này, có điểm mới nào tích cực không?

Tại mục 3, Luật Việc làm 2025 có quy định việc tư vấn, giới thiệu việc làm và hỗ trợ người lao động tham gia đào tạo, nâng cao trình độ kỹ năng nghề.

Những điểm mới tại điều 36 và điều 37 đã hướng dẫn quy định rõ đối tượng được hỗ trợ, điều kiện được hỗ trợ và thời gian giải quyết nhanh hơn trong thời hạn 10 ngày làm việc, trước kia là trong vòng 20 ngày làm việc.

Luật Việc làm năm 2025 quy định rõ thời hạn mà người lao động được nộp hồ sơ đề nghị hỗ trợ đào tạo nâng cao trình độ, kỹ năng nghề là trong thời hạn 12 tháng kể từ ngày chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc. Đây cũng là điểm mới giúp người lao động có thêm thời gian và cơ hội để nhận được chế độ này.

Về mức hỗ trợ học nghề thì theo Luật việc làm năm 2013, hiện tại người lao động chỉ được hỗ trợ tiền học phí không quá sáu tháng, tối đa là 1,5 triệu đồng/tháng, nhưng Luật việc làm năm 2025 đã có mở rộng thêm tiền hỗ trợ, ngoài việc chi trả tiền học phí thì người lao động còn được hỗ trợ tiền ăn trong thời gian tham gia đào tạo và nâng cao trình độ, năng nghề. Những điểm mới như vậy dự báo trong thời gian tới số lượng người lao động thất nghiệp sẽ tham gia học nghề và nâng cao trình độ, kỹ năng nghề tỷ lệ cũng sẽ đăng ký học nhiều hơn.

Trung tâm có đề xuất, kiến nghị gì mới nhằm thực hiện tốt hơn chính sách BHTN trong thời gian tới không thưa ông?

Theo tôi thời gian tới, cần phải có liên kết dữ liệu từ các đơn vị dạy nghề với cơ quan giải quyết chính sách bảo hiểm thất nghiệp, tạo ra cơ sở dữ liệu nghề dạng phong phú giúp người lao động dễ lựa chọn ngành nghề, phương pháp học linh hoạt, hiệu quả và hạn chế việc đi lại của người lao động.

Bên cạnh đó, cần tăng mức hỗ trợ tiền học phí cho người lao động thực tế hoặc tăng lên 2 đến 3 triệu đồng/tháng. Đồng thời quy định cụ thể mức hỗ trợ tiền ăn và tiền hỗ trợ đi lại cho người lao động.

Sáng mai (15/8/2025), Báo Dân Việt/Nông thôn Ngày nay sẽ tổ chức Tọa đàm:"Làm gì để thúc đẩy lao động thất nghiệp đi học nghề?”.

Tọa đàm có 03 khách mời gồm: Ông Trần Tuấn Tú, Trưởng phòng Bảo hiểm thất nghiệp, Cục Việc làm (Nội Vụ); Bà Hồ Thị Kim Ngân - Phó trưởng Ban Quan hệ Lao động (Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam); Bà Vũ Thị Thanh Liễu – Phó giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội.

Đào tạo nghề cho lao động, nhất là lao động thất nghiệp là một trong 4 nhóm chính sách của BHTN. Đào tạo nghề đóng vai trò quan trọng trong việc giúp lao động nâng cao kỹ năng nghề, giúp thích ứng với thị trường lao động. Từ đó, lao động có cơ hội tìm được việc làm mới phù hợp, thu nhập tốt hơn.

Tuy vậy, các con số thống kê của Cục Việc làm (Bộ Nội vụ) trong nhiều năm qua cho thấy, tỷ lệ lao động thất nghiệp đi học nghề còn quá thấp. Đa phần người lao động chỉ quan tâm tới các chính sách ngắn hạn như trợ cấp thất nghiệp chứ không thích học nghề. Chỉ tính trong quý I/2025, có gần 124.000 người có quyết định hưởng TCTN, nhưng chỉ có hơn 3.600 người trong số này chọn học nghề (chiếm khoảng 2,9%).

Luật Việc làm 2025 được Quốc hội thông qua và có hiệu lực kể từ 1/1/2026 tới đây cũng có một số điểm mới đáng chú ý liên quan đến đào tạo nghề cho người lao động, bao gồm việc hỗ trợ doanh nghiệp đào tạo lao động khi gặp khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, và quy định về việc người lao động làm nghề nguy hiểm bắt buộc phải có chứng chỉ kỹ năng nghề quốc gia.

Đặc biệt, từ năm 2026, doanh nghiệp sẽ được hỗ trợ từ quỹ bảo hiểm thất nghiệp để đào tạo, bồi dưỡng và nâng cao trình độ kỹ năng nghề cho người lao động, đặc biệt khi lao động gặp khó khăn do thiên tai, dịch bệnh.

Xin cảm ơn ông!

×