Lực lượng xã hội - Điểm tựa vững chắc cho công cuộc giảm nghèo bền vững ở Việt Nam

Lực lượng xã hội - "Mắt xích" không thể thay thế nhằm giảm nghèo

Theo báo cáo của Văn phòng Quốc gia về giảm nghèo (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), kết thúc giảm nghèo giai đoạn 2021 -2025, tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều giảm xuống còn 1,93 %, giảm mạnh so với mức 5,2 % đầu giai đoạn.

Để có được những kết quả này là nhờ sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và sự chung tay của các bộ, ngành, các tổ chức chính trị xã hội địa phương và các cấp, đặc biệt là cộng đồng chính người nghèo.

Có thể nói không đâu như ở tại Việt Nam khi người người nhà nhà đều đồng lòng và chung tay giúp đỡ người nghèo. Tuy nhiên, bên cạnh đó, tại nhiều nơi nhiều lúc cũng có chưa phát huy được hết các nguồn lực từ các nhóm đối tượng, các tổ chức trong hoạt động giảm nghèo.

Bên cạnh những thuận lợi công tác giảm nghèo, huy động sức mạnh của cộng đồng, các lực lượng xã hội vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Một câu hỏi được đặt ra là các lực lượng xã hội, các tổ chức chính trị xã hội, các tổ chức phi Chính phủ, cộng đồng trong thời gian qua đóng vai trò như thế nào trong công tác giảm nghèo. Để giải đáp câu hỏi này, chiều nay (24/9), Báo NTNN/Báo điện tử Dân việt đã tổ chức Tọa đàm: "Vai trò của lực lượng xã hội trong giảm nghèo bền vững".

Tham dự tọa đàm có Phó giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Đình Thọ - Phó Viện trưởng Viện Chiến lược Chính sách Nông nghiệp và Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) và ông Hoàng Trọng Thủy - Chuyên gia nông nghiệp.

Theo ông Hoàng Trọng Thủy - Chuyên gia nông nghiệp, các tổ chức xã hội đang đóng vai trò quan trọng trong công cuộc giảm nghèo bền vững. Vai trò đầu tiên là cầu nối giữa người dân địa phương với Đảng và Chính phủ. Nhờ có lực lượng này, các chủ trương, chính sách và thậm chí là các dự án đã đến được với người dân, đến tận từng bản làng, từng hộ nghèo. Người nghèo nhờ đó biết được các chính sách, được quyền tham gia và giám sát việc thực hiện chính sách của cán bộ, đảng viên. Ông Thủy đánh giá đây là cầu nối vững chắc, kết nối người dân với Đảng và Chính phủ.

Vai trò thứ hai, đây là một lực lượng chủ chốt ở dưới địa bàn dân cư, không ai có thể làm thay được họ. Các tổ chức này hiểu rõ người dân, hiểu được kế hoạch sản xuất, cây con nào phù hợp, thị trường nào có thể tiêu thụ sản phẩm và tâm lý của người dân để họ có thể tham gia vào kế hoạch giảm nghèo. Khi có thiên tai xảy ra, lực lượng này là lực lượng gần nhất, đến nhanh nhất, kịp thời nhất và tận tụy nhất để giúp đỡ người dân.

Cuối cùng, các tổ chức xã hội là một mắt xích không thể thay thế. Theo ông Thủy, những chủ trương của Đảng, Chính phủ muốn đến được với người dân, bắt buộc phải qua các tổ chức này. Ông nhấn mạnh, khi phòng, chống thiên tai, lực lượng tại chỗ, hậu cần tại chỗ là rất quan trọng, và các tổ chức xã hội chính là mắt xích quan trọng đó.

“Cầm tay chỉ việc” và tạo ra các mô hình hiệu quả

Ngoài 3 vai trò quan trọng trên, ông Thủy cho rằng, các tổ chức xã hội còn gần dân, sát dân nên có thể “cầm tay chỉ việc” và xây dựng nhiều mô hình giảm nghèo hiệu quả. Một ví dụ điển hình là các tổ chức chính trị - xã hội như Hội Nông dân, Đoàn Thanh niên, Phụ nữ, Cựu chiến binh đã hình thành các tổ tiết kiệm, kết hợp với Ngân hàng Chính sách xã hội và Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để cho vay vốn, thu hồi tiền vay. Nhờ có các tổ chức này, đồng vốn vay được sử dụng hiệu quả, và tỷ lệ nợ xấu cũng thấp hơn so với các ngân hàng thương mại.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Đình Thọ - Phó Viện trưởng Viện Chiến lược Chính sách Nông nghiệp và Môi trường chia sẻ, các tổ chức xã hội còn có vai trò hỗ trợ, tuyên truyền, đào tạo, hướng dẫn nâng cao nhận thức, và đặc biệt là phản biện xã hội. Họ giúp đỡ người dân đưa tiếng nói của mình đến những nơi cần thiết để được hỗ trợ, giúp đỡ trong công cuộc giảm nghèo.

Ông Thọ cũng lấy ví dụ về việc các tổ chức xã hội đã chuyển đổi các mô hình tự phát trong dân gian như “hội họ” thành các mô hình tài chính vi mô chính thức. Thông qua các tổ chức này, họ sử dụng uy tín của cộng đồng và danh dự cá nhân để phát triển các mô hình đã có sẵn, đảm bảo sự phát triển bền vững. Ông khẳng định rằng tất cả các mô hình bền vững đều phải được thiết kế dựa trên chuỗi giá trị và chuỗi cung ứng. Điều này giúp tạo động lực cho người dân, khuyến khích họ sử dụng hiệu quả nguồn lực và tránh các hành vi tiêu cực như chiếm dụng vốn. Khi có vai trò của các tổ chức quần chúng, dựa trên "tài sản xã hội" là uy tín và danh dự, người dân sẽ không thể tách rời khỏi cộng đồng nếu họ muốn thoát nghèo bền vững.

Theo các chuyên gia, không thể phủ nhận được vai trò to lớn của các tổ chức lực lượng xã hội trong công cuộc xóa đói giảm nghèo của đất nước trong những năm qua. Tuy vậy, để phát huy được sức mạnh tổng hợp của các lực lượng xã hội trong hoạt động giảm nghèo, thời gian tới vẫn cần cơ quan quản lý Nhà nước thiết kế được nhiều hơn các chính sách nhằm hỗ trợ tăng cường năng lực cho nhóm này, đồng thời tăng cường quản lý, giám sát thực hiện các chương trình.

×