Mầm xanh trên đá xám Đồng Văn: Khát vọng thoát nghèo từ những "con bò hạnh phúc"

"Con bò là tài sản lớn nhất"

Con đường vào thôn Đợ Súng, xã Đồng Văn mặc dù đã được bê tông hóa nhưng vẫn còn đó những khúc cua uốn lượn, dốc cao, bên dưới là vực thẳm, bên trên là đá. Cuộc sống của đồng bào Mông nơi đây bao đời gắn liền với việc "treo" mình trên đá, chắt chiu từng hạt ngô trong các hốc đất ít ỏi. Trong bức tranh khắc nghiệt ấy, tiếng "ọ... ọ..." của đàn bò, tiếng bê non gọi mẹ, trở thành một sinh khí mới.

Chúng tôi ghé thăm gia đình ông Hầu Vả Sếnh (sinh năm 1973), một trong những hộ nghèo "thâm niên" của thôn. Giữa cái nghèo đeo bám dai dẳng, nụ cười của ông Sếnh giờ đã tươi hơn.

Dẫn chúng tôi ra khu chuồng trại được vệ sinh sạch sẽ, ông Sếnh tự hào khoe "gia tài" của mình. "Nhà tôi được Nhà nước hỗ trợ 3 con bò cái sinh sản từ tháng 10 năm 2024. Trước khi nhận, mình được cán bộ tập huấn kỹ thuật phòng bệnh, làm chuồng trại cẩn thận. Đến nay, 3 con bò mẹ đã đẻ được 3 con bê con rồi", ông Sếnh nói, ánh mắt không giấu được niềm vui.

Ông vỗ về con bê nhỏ, rồi tâm sự: "Khu này toàn núi đá, chỉ biết trồng ngô nuôi bò thôi. Chúng tôi coi bò là tài sản lớn nhất trong gia đình nên sẽ cố gắng nuôi để tăng đàn. Đây chính là hy vọng để gia đình tôi thoát nghèo bền vững".

Cùng chung niềm hy vọng đó, hộ ông Hầu Sếnh Vư, cũng ở thôn Đợ Súng, nhiều năm liền luẩn quẩn trong cái đói, cái nghèo. "Muốn nuôi con bò lắm, nhưng tiền đâu mà mua", ông Vư từng trăn trở như vậy. Giờ đây, từ 3 con bò cái được hỗ trợ, gia đình ông đã có thêm 3 con bê. Để chủ động nguồn thức ăn, ông Vư tận dụng, cải tạo gần 1.000m2 đất đá để trồng cỏ voi.

Với người dân cao nguyên đá, nơi "sống bám đá, chết bám đá", con bò thực sự là một tài sản lớn đối với họ.

Hy vọng thoát nghèo từ một dự án trúng đích

Niềm hy vọng của gia đình ông Sếnh, ông Vư cũng là niềm vui chung của hàng chục hộ dân khác tại Tả Lủng và Thài Phìn Tủng (cũ). "Phép màu" này đến từ "Dự án hỗ trợ phát triển sản xuất liên kết theo chuỗi giá trị chăn nuôi bò sinh sản gắn với tiêu thụ sản phẩm" thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, giai đoạn 2021 – 2025.

Trao đổi với chúng tôi, ông Hầu Giống Cở, Trưởng thôn Đợ Súng, cho biết: "Thôn có 82 hộ thì có tới 54 hộ nghèo, 8 hộ cận nghèo, 100% là đồng bào Mông. Đợt này, riêng thôn Đợ Súng có 29 hộ nghèo, cận nghèo được hỗ trợ 79 con bò cái sinh sản. Bà con phấn khởi lắm."

Điều làm nên sự khác biệt của dự án này không chỉ là trao con giống. Đây là giống bò vàng địa phương, vốn nổi tiếng chịu được thời tiết khắc nghiệt, đặc biệt là giá rét, rất phù hợp với điều kiện núi đá. Quan trọng hơn, dự án đã "khép kín" chuỗi giá trị.

Một cán bộ phòng kinh tế xã Đồng Văn phân tích: "Chúng tôi không chỉ đưa bò về rồi thôi. Dự án kết hợp hỗ trợ bò giống với tập huấn kỹ thuật. Cán bộ thú y, khuyến nông về tận thôn 'cầm tay chỉ việc', giúp dân biết cách chăm sóc, phòng bệnh, phối giống hiệu quả. Khi bò sinh sản, lứa bê đầu ra sẽ được Hợp tác xã Cát Lý (đơn vị chủ trì liên kết) hỗ trợ thu mua. Điều này giúp người dân yên tâm sản xuất."

Theo Quyết định phê duyệt, dự án triển khai trong 36 tháng (10/2024 - 10/2027) với tổng 55 hộ nghèo và cận nghèo tại 2 xã tham gia, quy mô 131 con bò cái. Tổng kinh phí gần 3,74 tỷ đồng, trong đó ngân sách nhà nước hỗ trợ 2,8 tỷ đồng (chiếm 74,9%), còn lại là vốn đối ứng của HTX và người dân.

Việc người dân (dù là hộ nghèo) cũng có vốn đối ứng (chiếm 22,8%) cho thấy sự cam kết và chủ động của họ, xóa bỏ tâm lý ỷ lại, trông chờ. Sau hơn 1 năm, đàn bò phát triển tốt, không phát sinh dịch bệnh, mở ra kỳ vọng rõ ràng về việc thoát nghèo.

Chiến lược dài hơi và khát vọng "đổi màu" cao nguyên

Dự án chăn nuôi bò chỉ là một mắt xích quan trọng trong chiến lược giảm nghèo toàn diện của xã Đồng Văn, một địa phương vốn được coi là "lõi nghèo" của tỉnh Tuyên Quang.

Ông Phạm Đức Nam, Chủ tịch UBND xã Đồng Văn, chia sẻ thẳng thắn: "Mục tiêu của xã là giảm tỷ lệ hộ nghèo mỗi năm từ 6 - 8% trở lên. Để làm được, chúng tôi phải có giải pháp tổng thể."

Theo ông Nam, giải pháp đó bao gồm: Vận động người dân chuyển đổi diện tích cây ngô kém hiệu quả sang trồng các loại cây giá trị kinh tế cao hơn như rau chuyên canh, sâm khoai, gừng.

Song song đó, xã tiếp tục nhân rộng các dự án gia súc (bò, lợn, dê), gia cầm và phát triển các sản phẩm OCOP đặc trưng như bia tam giác mạch, sản phẩm từ củ cải, thịt lợn, thịt bò hun khói, mật ong...

"Cái đích cuối cùng là hình thành chuỗi liên kết bền vững giữa sản xuất - chế biến - tiêu thụ, ký kết bao tiêu sản phẩm với các nhà hàng, khách sạn. Có như vậy, bà con mới có nguồn thu nhập ổn định," ông Nam nhấn mạnh.

Rời Đợ Súng khi bóng chiều đã ngả sau những đỉnh núi tai mèo, chúng tôi vẫn nghe văng vẳng tiếng bê non. Đó không chỉ là âm thanh của sự sống, đó là âm thanh của hy vọng, của khát vọng vươn lên mãnh liệt. Trên miền đá xám cằn cỗi, những "con bò hạnh phúc" đang cùng người dân Mông kiên cường viết tiếp câu chuyện về một ngày mai no ấm hơn.

×