Một xã ở Lào Cai (tỉnh Yên Bái trước đây) có 40.000 cây cổ thụ hoành tráng là cây đặc sản hiếm thấy, người ta lên xem

Hội thảo nhằm thực hiện chương trình truyền thông xây dựng thương hiệu nông sản quốc gia của Bộ Nông nghiệp và Môi trường.

Sự kiện nằm trong chuỗi hoạt động hưởng ứng Lễ hội Trà Shan Tuyết tỉnh Lào Cai và Festival Sông Hồng năm 2025.

Tham dự chương trình có Nguyên Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hoàng Thị Hạnh; Tổng Biên tập Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường Đào Xuân Hưng. Cùng tham dự có lãnh đạo các Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Lào Cai, lãnh đạo các xã trên địa bàn tỉnh, các viện, hiệp hội, nhà khoa học, nhà nghiên cứu, chuyên gia, nghệ nhân trà.

Suối Giàng, tỉnh Lào Cai (tỉnh Yên Bái trước đây) có hơn 40.000 cây chè Shan Tuyết cổ thụ, nhiều cây tuổi từ 100-500 năm

Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Đào Xuân Hưng, Tổng Biên tập Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường cho biết, năm 2024, riêng ngành chè sản lượng đạt hơn 1,1 triệu tấn, xuất khẩu 147 tấn, tăng gần 23%; kim ngạch đạt hơn 257 triệu USD tăng 23,8% so với năm 2023. Mười tháng đầu năm 2025, do thị trường quốc tế có nhiều biến động, xuất khẩu trà đạt 109 tấn, kim ngạch 188 triệu USD.

"Điều đó cho thấy tiềm năng của xuất khẩu trà là rất lớn và rất cần xây dựng thương hiệu trà của địa phương mang tầm quốc gia và vươn ra thế giới. Trong đó có trà Shan Tuyết Lào Cai nói chung và Trà Shan Tuyết Suối Giàng nói riêng", Tổng Biên tập Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường nhấn mạnh.

Cũng theo ông Đào Xuân Hưng, trà Shan Tuyết là cây đặc sản, sản vật của núi rừng Tây Bắc, được hình thành từ những cây chè cổ thụ hàng trăm năm tuổi, sinh trưởng tự nhiên với khí hậu trong lành và thổ nhưỡng đặc trưng của vùng cao.

Trong đó, Suối Giàng (Lào Cai) là cái nôi của hơn 40.000 cây chè Shan Tuyết cố thụ, nhiều cây có tuổi đời từ 100 đến hơn 500 năm trải dài trên gần 400 ha rừng chè tự nhiên ở độ cao gần 1.400 m, đây là một phần không thể tách rời của bản sắc vùng núi Tây Bắc.

Thương hiệu Trà Shan Tuyết Suối Giàng không chỉ mang giá trị sinh thái và kinh tế, mà còn là biểu tượng văn hóa của cộng đồng các dân tộc, gắn bó với đời sống, phong tục và ký ức nhiều thế hệ. Đây là niềm tự hào không chỉ của người dân bản địa mà còn của nền nông nghiệp Việt Nam.

Phát biểu tại Hội thảo, bà Vũ Thị Mai Oanh - Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lào Cai khẳng định, hội thảo hôm nay là một bước đi vô cùng quan trọng, không chỉ với Suối Giàng, với xã Văn Chấn, mà còn với cả tỉnh Lào Cai để đưa trà Việt Nam ra thế giới.

Hội thảo Phát triển và nâng tầm giá trị trà Shan Tuyết là diễn đàn quan trọng để cùng trao đổi, đánh giá toàn diện tiềm năng, hiện trạng và các giải pháp chiến lược nhằm phát triển bền vững vùng chè Shan Tuyết; đồng thời thúc đẩy xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường, gia tăng giá trị cho sản phẩm trà đặc sản cổ thụ của Suối Giàng.

Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lào Cai mong muốn các chuyên gia, nhà khoa học đồng hành để xác lập các nền tảng khoa học và chiến lược, đưa trà Shan Tuyết cổ thụ về vị trí "xứng tầm với giá trị".

"Đây là thời điểm vô cùng quan trọng để chúng ta cùng bàn sâu về việc nâng cao giá trị của cây chè Shan tuyết, phát triển các sản phẩm chủ lực nổi bật, đồng thời cải thiện đời sống người dân – những người gìn giữ linh hồn của vùng chè.

Chúng tôi tin rằng du lịch nông nghiệp chỉ có thể phát triển khi chính người dân tự hào về văn hóa, về nghề, về mạch nguồn di sản mình đang nắm giữ. Và Suối Giàng – cùng các vùng chè cổ thụ khác của Lào Cai – hoàn toàn hội tụ được điều đó", bà Vũ Thị Mai Oanh - Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lào Cai khẳng định.

Phát triển vùng trồng cây cổ thụ đặc sản, xây dựng chuỗi giá trị trà Shan Tuyết

Tại Hội thảo, các đại biểu đã có nhiều tham luận về ý nghĩa, giá trị, hướng phát triển chiến lược, bền vững cho vùng chè Shan Tuyết Việt Nam nói chung, chè Shan Tuyết Suối Giàng nói riêng.

Nhìn về trà trong dòng chảy lịch sử, nhà sử học Dương Trung Quốc đề xuất, để khẳng định vị thế của trà Shan Tuyết Việt Nam trong ngành trà thế giới, cần phải khơi lại ký ức về dòng chảy lịch sử của loại trà này.

"Việt Nam là vùng nguyên sản quan trọng của cây chè, nhưng giá trị trà Shan Tuyết lâu nay chưa được nhận diện đúng mức. Suối Giàng sở hữu nguồn trà cổ thụ đặc hữu, được các nhà khoa học quốc tế đánh giá có khả năng là điểm khởi nguyên của chè thế giới. Việc chậm trễ xây dựng thương hiệu Quốc gia cho trà Shan Tuyết bắt nguồn từ lịch sử tự cung tự cấp và thiếu động lực thị trường.

Việc cần thiết là vai trò tiên phong của doanh nghiệp cùng sự điều phối của Nhà nước để định vị sản phẩm trên bản đồ trà quốc tế. Đã đến lúc khởi động chiến lược quốc gia nhằm đưa trà Shan Tuyết - cây đặc sản Việt Nam vươn tầm tương xứng với giá trị lịch sử, văn hóa của nó", nhà sử học khẳng định.

Dưới góc độ một viện nghiên cứu chuyên về chế biến và bảo quản nông sản, PGS.TS Phạm Anh Tuấn, Viện trưởng Viện Cơ điện nông nghiệp và công nghệ sau thu hoạch cho biết thêm, chè Shan tuyết không chỉ có giá trị về lịch sử, văn hóa, du lịch mà còn sở hữu nhiều ưu điểm nổi bật về mặt sinh lý, sinh trưởng và thành phần hóa học.

Các khảo sát thực tế cho thấy, hiện nay nhiều cơ sở đang sử dụng lò sấy điện thông thường để sản xuất trà. Tuy nhiên, với sản phẩm giá trị cao, đặc biệt là trà Shan tuyết, cần công nghệ hạn chế nhiệt độ cao để bảo toàn các hoạt chất quý.

Từ đây, Viện trưởng Viện Cơ điện nông nghiệp và công nghệ sau thu hoạch đã đề xuất nhiều công nghệ nổi bật, phù hợp để ứng dụng trong sản xuất trà như diệt men bằng vi sóng, sấy lạnh, sấy thăng hoa, sấy phun, công nghệ chiết - tách - thu nhận hoạt chất.

Trong đó, công nghệ sấy lạnh đã phổ biến trong 10-15 năm trở lại đây, chi phí giảm mạnh, giúp giữ được màu sắc - hoạt chất, mùi vị, có thể áp dụng vào chế biến chè và dược liệu, nông sản khác.

Tại Hội thảo, PGS.TS Phạm Anh Tuấn mong muốn nắm bắt nhu cầu thực tế của doanh nghiệp, hợp tác xã để tư vấn đúng đối tượng sản phẩm, quy mô, thị trường mục tiêu. Ông Tuấn cho biết, Viện sẵn sàng hỗ trợ tư vấn lựa chọn công nghệ – thiết bị, thiết kế nhà xưởng đạt chuẩn, phù hợp thị trường trong nước và xuất khẩu, cải tiến kỹ thuật, nâng cao chất lượng sản phẩm theo yêu cầu thị trường, nghiên cứu – phát triển sản phẩm mới từ nguyên liệu chè Shan tuyết, phối hợp với địa phương và Sở KH&CN các tỉnh để xây dựng các nhiệm vụ khoa học – công nghệ phù hợp thực tiễn...

Trong khuôn khổ sự kiện, Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường đã tổ chức lễ ra mắt Ấn phẩm Du lịch nông nghiệp và trao tặng 200 bản cho UBND xã Văn Chấn, nhằm hỗ trợ công tác quảng bá hình ảnh Suối Giàng cùng văn hóa trà Shan Tuyết. Ấn phẩm không chỉ tôn vinh bản sắc địa phương mà còn lan tỏa mô hình du lịch bền vững, tạo cầu nối giúp các sản phẩm nông nghiệp vùng miền tiếp cận gần hơn với du khách trong nước và quốc tế.

×