Ngân hàng Nhà nước giải thích về 'cú đấm bồi' Thông tư 06, HoREA có phản ứng gì?

Ngay sau khi Ngân hàng Nhà nước (NHNN) có Văn bản giải thích (ngày 18/7/2023) về việc xây dựng hoàn thiện Thông tư số 06/2023/TT-NHNN để tạo điều kiện cho khách hàng được vay tín dụng thuận lợi hơn, Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) đã có kiến nghị gửi Thủ tướng Chính phủ và NHNN để góp ý về chính văn bản giải thích này.

Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA, chỉ 2 ngày sau khi Hiệp hội gửi Văn bản số 108/2023/CV-HoREA (ngày 16/07/2023) đề nghị NHNN xem xét sửa đổi một số quy định của Thông tư 06/2023/TT-NHNN ngày 28/06/2023 (sẽ có hiệu lực kể từ ngày 1/9/2023), phía NHNN đã có văn bản giải thích về những quy định cần thiết của Thông tư 06.

"Tuy nhiên, HoREA nhận thấy, một số quy định của Thông tư 06 vẫn chưa phù hợp thực tế, chưa bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất với các quy định pháp luật", ông Châu nói.

HoREA tiếp tục phản bác với văn bản giải thích của NHNN

Cụ thể, vấn đề đầu tiên, tán thành Thông tư số 06/2023/TT-NHNN bổ sung khoản 8 Điều 8 Thông tư số 39/2016/TT-NHNN, trong đó quy định tổ chức tín dụng không được cho vay "để thanh toán tiền góp vốn, mua, nhận chuyển nhượng cổ phần của công ty cổ phần chưa niêm yết trên thị trường chứng khoán hoặc chưa đăng ký giao dịch trên hệ thống giao dịch Upcom" là đúng và phù hợp với quy định tại khoản 5 Điều 128 Luật các tổ chức tín dụng 2010 và Điều 12 Thông tư 22/2019/TT-NHNN.

Tuy nhiên, việc quy định tổ chức tín dụng không được cho vay "để thanh toán tiền góp vốn, mua, nhận chuyển nhượng phần vốn góp của công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty hợp danh" là chưa phù hợp thực tế, chưa bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất với các quy định pháp luật.

Dẫn chứng, ông Châu cho rằng, theo khoản 1 và khoản 2 Điều 5 Luật Đầu tư 2020; khoản 1 Điều 94 Luật các tổ chức tín dụng 2010 và khoản 2 Điều 5 Nghị định số 153/2020/NĐ-CP (được sửa đổi, bổ sung tại khoản 2 Điều 1 Nghị định 65/2022/NĐ-CP), thì nhà đầu tư có nhu cầu vay vốn sử dụng vào mục đích hợp pháp.

"Khi đó, hoạt động góp vốn, mua, nhận chuyển nhượng phần vốn góp của công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty hợp danh là hoạt động hợp pháp và nhu cầu vay vốn sử dụng vào mục đích hợp pháp, chính đáng nên nhà đầu tư được tiếp cận, sử dụng các nguồn vốn tín dụng theo quy định của pháp luật về tín dụng", ông Châu nhận định.

Thứ hai, phía NHNN nhận định "phần vốn góp tại công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty hợp danh là vốn điều lệ của công ty trên báo cáo tài chính, do vậy nếu hình thành từ vốn vay sẽ phản ánh không chính xác năng lực tài chính của công ty".

Về vấn đề này, Chủ tịch HoREA cho rằng, theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 25 Luật Đầu tư 2020 thì tài sản góp vốn để hình thành vốn điều lệ của công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty hợp danh có thể bằng tiền đồng Việt Nam (tiền mặt hoặc chuyển khoản) mà nguồn tiền góp vốn, mua, nhận chuyển nhượng phần vốn góp của công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty hợp danh bằng tiền đồng Việt Nam nếu được vay từ tổ chức tín dụng thì vẫn phản ánh chính xác năng lực tài chính của công ty.

Bởi lẽ phần vốn góp của nhà đầu tư bằng tiền đồng Việt Nam vào công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty hợp danh trong trường hợp này là tiền thật nên vốn điều lệ cũng là vốn thật và sẽ không xảy ra tình trạng "nếu hình thành từ vốn vay sẽ phản ánh không chính xác năng lực tài chính của công ty".

"Việc nhà đầu tư có nhu cầu vay khoản tín dụng này thì phải chứng minh năng lực tài chính, khả năng trả nợ, trả lãi vay hoặc phải có tài sản bảo đảm cho khoản vay, nên khoản vay này không gây rủi ro cho tổ chức tín dụng. Hơn nữa, việc góp vốn này không phải là "một trong những hình thức mà khách hàng có thể sử dụng để che giấu hình thức sở hữu lẫn nhau" như giải thích của NHNN", ông Châu nhận định.

Thứ ba, NHNN cũng lo ngại "việc TCTD cho vay đối với nhu cầu vốn này trong nhiều trường hợp tiềm ẩn rủi ro do đây là nhu cầu vốn khó kiểm soát mục đích sử dụng tiền vay do TCTD không kiểm soát được việc sử dụng vốn của bên nhận góp vốn, không có cơ sở để đánh giá thường xuyên đối với tình hình tài chính, tình hình hoạt động, khả năng trả nợ của bên nhận vốn góp".

HoREA cho rằng, vấn đề đặt ra ở đây là cần phải thực hiện giải pháp kiểm soát rủi ro chứ không nên vì mối lo ngại này mà cấm, không cho vay tín dụng. Theo đó, giải pháp hiệu quả nhất là tổ chức tín dụng thực hiện hết trách nhiệm về quyền và nghĩa vụ của mình được quy định tại Điều 94 Luật các tổ chức tín dụng 2010 về xét duyệt cấp tín dụng, kiểm tra sử dụng tiền vay.

NHNN không nên có định kiến tiêu cực về doanh nghiệp mới thành lập

Cũng theo Chủ tịch HoREA Lê Hoàng Châu, NHNN không nên có định kiến tiêu cực về doanh nghiệp mới thành lập, bởi lẽ doanh nghiệp mới thành lập thường do người trẻ khởi nghiệp và cũng có thể do các doanh nhân dày dặn kinh nghiệm thành lập. Tuy nhiên, mấu chốt là "doanh nghiệp mới thành lập" cũng phải chứng minh được năng lực tài chính, khả năng trả nợ khi tiếp cận tín dụng ngân hàng theo quy định của pháp luật về tín dụng.

HoREA rất chia sẻ quan ngại của NHNN đối với các dự án chưa đảm bảo tính pháp lý, chưa đủ điều kiện triển khai theo quy định của pháp luật. Bởi lẽ, trường hợp rủi ro xảy ra, do dự án chưa đảm bảo tính pháp lý, việc xử lý tài sản đảm bảo sẽ phát sinh rất nhiều vướng mắc và khó xử lý.

Thực tế, trong các năm qua có nhiều dự án đã triển khai thực hiện nhưng lại thuộc diện rà soát lại pháp lý, bị dừng triển khai thực hiện, gây khó khăn cho cả chủ đầu tư, tổ chức tín dụng, khách hàng và các đơn vị liên quan.

Nhưng, HoREA cho rằng, cũng cần nhận thấy rõ nỗ lực của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong công tác xây dựng, hoàn thiện các luật, văn bản dưới luật để tháo gỡ vướng mắc pháp lý của các dự án đầu tư, kể cả xử lý các trường hợp có sai phạm pháp luật.

Để hạn chế rủi ro pháp lý, HoREA đề nghị NHNN chỉ đạo các tổ chức tín dụng xem xét giải quyết cấp tín dụng cho các dự án đầu tư, các dự án bất động sản, nhà ở thương mại, đô thị có đủ pháp lý như đã có chấp thuận chủ trương đầu tư, hoặc chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời với chấp thuận nhà đầu tư, hoặc phê duyệt quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500; giấy phép xây dựng, hoặc quyết định giao đất, cho thuê đất…

Khi đó, sẽ không xảy ra tình trạng cấp tín dụng cho các dự án chưa đảm bảo tính pháp lý, chưa đủ điều kiện triển khai theo quy định của pháp luật như NHNN lo ngại.