Người trẻ “xích” điện thoại vào tường để thoát "kiếp nô lệ"

Tiffany Ng, một cây viết chuyên về công nghệ và văn hóa 24 tuổi sống tại New York, cảm thấy mình lệ thuộc vào chiếc iPhone đến mức không kiểm soát được. Cô quyết định hành động theo đúng bản năng con người khi đối mặt với một thứ ngoài tầm kiểm soát: xích nó lại. Cô treo điện thoại lên tường bằng một dây lưng dạng chuỗi xích và ngồi nhìn nó từ xa.

Theo khảo sát của Pew Research cuối năm 2023, hơn 40% người trưởng thành ở Mỹ – và 62% người dưới 30 tuổi – nói rằng họ gần như “luôn luôn” nhìn vào điện thoại. Một khảo sát khác của Gallup năm 2022 cho thấy 81% người trưởng thành dưới 30 tuổi tin rằng họ sử dụng điện thoại quá mức.

Tiffany Ng không đơn độc. Một nhóm người trẻ thuộc thế hệ Millennials và Gen Z đang đi tìm cách giải phóng mình khỏi sự kiểm soát vô hình của smartphone. Có người quay lại dùng điện thoại “cục gạch”, có người hạn chế truy cập mạng xã hội, và có người, như Tiffany, chọn xích điện thoại vào tường như một cách để tạo khoảng cách vật lý nhằm giảm sự lôi cuốn từ thiết bị.

Cô mô tả thí nghiệm của mình trong bản tin “Cyber Celibate”, nơi cô thử nghiệm những cách sống tách biệt khỏi công nghệ. Ngoài việc xích điện thoại, cô từng in trang TikTok “For You” ra giấy như một tờ báo để đọc và gửi thư bằng chim bồ câu thay vì nhắn tin.

Trong thời gian đầu, mỗi khi trở về nhà, cô mong chờ được ngồi xuống và lướt mạng xã hội. Nhưng khi mở điện thoại, cô chỉ thấy ảnh của influencer Alix Earle – điều khiến cô nhanh chóng cảm thấy... chán.

“Cảm giác như nghi thức thần thánh khi cầm điện thoại đã mất đi hoàn toàn sự hấp dẫn”, cô nói: “Nó lôi cuốn, nhưng không hề thỏa mãn".

Điều khiến cô bất ngờ nhất là khi chiếc điện thoại không còn trong tầm mắt, cô cũng không nghĩ đến nó. Khi gặp bạn ở công viên, làm việc ở quán cà phê hoặc khi di chuyển trên tàu, cô không còn có thói quen rút điện thoại ra như trước. Thay vào đó, cô chú ý đến những chi tiết nhỏ xung quanh, từ kiến trúc nhà ga đến hành vi của người đi tàu ở các tuyến khác nhau.

“Vào cuối tuần thử nghiệm, tôi có cảm giác như mình đang trở lại với đời sống thực”, cô chia sẻ.

Dù thí nghiệm chỉ kéo dài một tuần, Tiffany Ng vẫn duy trì thói quen để điện thoại ở một phòng khác, hoặc đôi khi để lại nhà khi đi ra ngoài gần. Cô nói rằng nhiều người trong thế hệ Gen Z như cô đang khao khát một kiểu công nghệ đơn giản và một nhịp sống bớt hỗn loạn hơn. Cô thậm chí cảm thấy thích thú khi lần đầu biết đến khái niệm... Internet quay số.

Maddie DeVico, 31 tuổi, sống ở Denver và làm việc trong lĩnh vực phần mềm, cũng đi tìm lại sự cân bằng bằng cách tự tay tạo ra một “giá đỡ” điện thoại từ đất sét. Cô treo nó lên tường gần bếp và đặt điện thoại lên đó vào cuối mỗi ngày làm việc.

Cô nói rằng mình từng cảm thấy choáng ngợp với áp lực phải phản hồi tin nhắn nhanh chóng. Hình ảnh chiếc điện thoại bàn thời thơ ấu ở New Jersey khiến cô nhớ lại cảm giác ngày xưa – khi kết thúc cuộc gọi, người ta thật sự “gác máy”.

Ban đầu, dù đã treo điện thoại lên, cô vẫn quay lại và cầm lên để lướt. Nhưng chỉ sau vài ngày, cô tự nhiên ngừng làm điều đó. Cô nhận thấy mình cảm thấy nhẹ nhõm hơn, ít căng thẳng hơn và có thời gian làm những việc khác như nấu ăn, làm đồ thủ công, ngắm bọ trong vườn.

“Khoảnh khắc tôi để điện thoại xuống, tôi cũng thả được một lượng lớn lo lắng ra khỏi người”, cô nói: “Nó thay đổi cả cuộc sống của tôi".

Theo Maddie, thời gian sử dụng màn hình của cô giảm tới 3 tiếng mỗi ngày. Bạn bè dần hiểu rằng sẽ không còn nhận được phản hồi tức thì từ cô. Cô thậm chí để luôn điện thoại ở nhà khi ra ngoài.

Khi mời bạn đến ăn tối, Maddie yêu cầu họ không đặt điện thoại lên bàn. Nhờ đó, các cuộc trò chuyện trở nên sâu sắc hơn. Sau khi chia sẻ về giá đỡ điện thoại tự chế trên TikTok, cô nhận được gần một triệu lượt xem cùng hàng trăm tin nhắn từ những người muốn áp dụng cách này.

“Tôi nghĩ chúng ta đều đang cố quay về một kiểu sống đơn giản hơn, ít nhiễu loạn hơn và có chủ đích hơn”, cô nói.

Nhà nghiên cứu tâm lý học Yalda Uhls tại UCLA cho rằng điều đó hoàn toàn hợp lý. Một nghiên cứu bà từng thực hiện cho thấy những người để điện thoại ở phòng khác hoàn thành công việc hiệu quả hơn so với khi để trên bàn hoặc trong túi.

“Nếu bạn thấy điện thoại, bạn sẽ muốn chạm vào nó”, bà nói: “Chỉ khi tách rời hoàn toàn, bạn mới thực sự thôi nghĩ đến nói".

Không chỉ Tiffany hay Maddie, ngày càng nhiều người trẻ đang tìm cách thiết lập ranh giới với công nghệ. Một số người thậm chí tham gia vào “phong trào Luddite hiện đại”, biểu tình phản đối công nghệ tại New York, đặt Apple vào “phiên tòa giả” và đập iPhone ngay tại chỗ.

Không phải ai cũng chọn cách cực đoan. Catherine Goetze, người sáng lập thương hiệu truyền thông CatGPT và là cựu nhân viên ngành công nghệ, chọn giải pháp dung hòa. Cô không muốn bỏ smartphone, nhưng cũng không muốn bị nó chi phối.

Cô mua một chiếc điện thoại quay số cổ và một vài linh kiện đặc biệt, biến nó thành thiết bị Bluetooth kết nối với iPhone. Khi có cuộc gọi đến, chiếc điện thoại bàn sẽ đổ chuông. Cô có thể nhấc máy để gọi, hoặc bấm nút sao để gọi Siri và ra lệnh gọi người trong danh bạ.

Sau khi đăng video chia sẻ thiết bị này, cô nhận được rất nhiều phản hồi tích cực. Từ đó, cô thành lập “Physical Phones” – công ty chuyên bán các mẫu điện thoại bluetooth theo kiểu cổ điển. Trong vòng 72 giờ sau khi mở bán, cô nhận được đơn đặt hàng trị giá 118.000 USD.

Goetze cho rằng khách hàng của cô gồm cả những người Millennials hoài niệm điện thoại bàn và những người Gen Z chưa từng sử dụng điện thoại bàn nhưng vẫn thấy nó thú vị. Điều đó giống như cách họ yêu thích những bộ phim như “Friends” hoặc thời trang Y2K – thứ mà họ chưa từng trải nghiệm nhưng lại xem như biểu tượng của sự đơn giản và thoải mái.

Cô khẳng định: “Tôi không nghĩ mọi người muốn sống mà không có công nghệ hiện đại. Họ chỉ muốn dùng công nghệ một cách có chủ đích, chứ không bị công nghệ điều khiển".

×