Quán café giải khát nào gần 100 năm tuổi vẫn hoạt động ở Hà Nội?

Quán café giải khát nào gần 100 năm tuổi vẫn hoạt động ở Hà Nội?

Phong cách café của người Hà Nội rất riêng, nó hình thành từ thời Pháp thuộc. Ly café Hà Nội nhỏ, ít, nhưng đặc sánh, sau này người ta gọi nó với cái tên ngắn gọn: Ly Đen nóng. Cách người ta uống cafe cũng khá riêng với một từ đặc thù để diễn tả: Nhâm nhi. Tất nhiên, cùng với văn hóa uống café, từ rất lâu, Hà Nội có nhiều quán café lâu đời và nổi tiếng. Nhưng chỉ có 1 địa điểm duy nhất, nơi tòa nhà được thiết kế và xây dựng với công năng cụ thể là làm quán café giải khát, sau gần 100 năm, tòa nhà đó vẫn tồn tại và hoạt động với công năng ban đầu khi người ta xây dựng nó, đó là tòa nhà Thủy Tạ, khánh thành vào ngày 30/12/1936

Chéo bên mép Hồ Gươm, đối diện quảng trường Đông kinh Nghĩa thục với tòa nhà "Hàm cá mập" có kiến trúc rất vô duyên, nay đã được phá bỏ, là tòa nhà Thủy Tạ, một công trình kiến trúc duyên dáng, có hình dáng giống một con thuyền neo đậu bên hồ ngay đầu phố Lê Thái Tổ, uốn cong theo mép bờ hồ với diện tích khoảng 600 m2 cùng chiều dài khoảng 50 m. Để dành không gian thoáng đãng cho khách ngồi uống nước và ngắm cảnh Hồ Gươm, theo thiết kế ban đầu, tầng hai không có mái ngói mà chỉ có các cột làm giàn hoa.

Vào năm 1935, nhận thấy khu vực này không đẹp, cần chỉnh trang, để làm đẹp Hồ Gươm, chính quyền Hà Nội khi đó đã đưa ra ý tưởng tổ chức một cuộc đấu thầu để xây dựng một quán trà hoặc cà phê với kiến trúc phù hợp khung cảnh nơi đây, hòa nhập với các công trình như Đền Ngọc Sơn, Tháp Bút gần đó.

Một Ủy ban được thành lập để nghiên cứu mời thầu xây dựng và khai thác Nhà Thuỷ tạ gồm Đốc lí làm chủ tịch và các thành viên Hoàng Trọng Phu, Tổng đốc Hà Đông, cựu Tổng đốc Nguyễn Năng Quốc, các uỷ viên Hội đồng Thành phố Lesterlin, Trần Văn Lai, Lacollonge và kiến trúc sư Lagisquet làm thư kí. Trong số 3 hồ sơ thầu, nhà thầu Nguyễn Huy Ái ở số 51 phố Hàng Đào được lựa chọn với thời hạn khai thác là 14 năm.

Trong bản thiết kế có ký tên của kiến trúc sư Lagisquet, người đã thiết kế Tòa nhà Nhà hát Lớn và tòa nhà Trường trung học Albert Sarraut (nay là Trụ sở Ban đối ngoại Trung ương Đảng, số 2 Hoàng Văn Thụ, nhìn ra quảng trường Ba Đình, gần với phủ Toàn quyền Đông Dương, nay là Phủ Chủ Tịch), nhưng cũng có tài liệu cho rằng người thiết kế tòa nhà Thủy Tạ là KTS Võ Đức Diên. Nhà Thủy tạ được thiết kế theo kiểu Á - Đông, với mái cong và hệ thống cột trụ tròn thả chân xuống mặt hồ rất lãng mạn. Thiết kế như vậy nhưng bên cạnh việc kinh doanh đồ uống và cho thuê thuyền, các dịch vụ được phục vụ thời đó tại đây lại đặc sệt châu Âu như bar, dancing, concert.

Có một thời gian ngắn, công năng là nhà hàng café giải khát của tòa nhà Thủy Tạ bị gián đoạn, đó là vào năm 1950, nhà thầu Nguyễn Huy Ái hết hạn khai thác, chính quyền thành phố Hà Nội cho phép Hội Tân Văn hoá được tạm sử dụng Nhà Thuỷ tạ làm nơi hoạt động. Sau đó, cho tới năm 1954, tòa nhà Thủy Tạ được dùng làm Bình dân Thư viện thuộc Ty Thanh niên và Bình dân Giáo dục Hà Nội.

Sau năm 1954, công trình này được khai thác làm nhà hàng. Tầng hai được lợp mái ngói và thêm cửa kính. Tầng một vẫn để ngỏ cửa ra vào và các khung cửa sổ. Hàng hiên của tòa nhà là nơi hấp dẫn nhất đối với du khách ngồi thưởng ngoạn ngay sát mặt hồ, giống như người ta đang ngồi trên boong tàu ngắm cảnh vậy. Gần đây, chính quyền thành phố Hà Nội cho phá dỡ phần cơi nới, xây dựng chắp vá trước đây, trả lại phần nào hình ảnh nguyên bản cho một công trình kiến trúc được cho là đẹp nhất thời hiện đại từng được xây dựng bên cạnh Hồ Gươm.

Sau gần 100 năm, với bao thăng trầm cùng Hà Nội, cùng người Hà Nội, tòa nhà duyên dáng này vẫn đẹp, vẫn như con thuyền nhẹ nhàng neo đậu bên bờ Hồ Gươm, vẫn là nơi biết bao thế hệ người Hà Nội nhâm nhi ly đen nóng ngắm cảnh, hay thưởng thức thứ kem mang thương hiệu quen thuộc với giới trẻ Hà Nội: Kem Thủy Tạ.

×