Siêu ngư lôi hạt nhân mới của Nga khiến phương Tây "lạnh gáy" mạnh cỡ nào?

Tổng thống Nga Vladimir Putin tuần này tuyên bố rằng Nga đã thử nghiệm thành công một siêu ngư lôi chạy bằng năng lượng hạt nhân, mang tên Poseidon, vốn “không thể bị ngăn chặn” và mạnh hơn cả tên lửa hạt nhân. Đây là thông báo thứ hai trong vòng một tuần về các thử nghiệm vũ khí có khả năng mang đầu đạn hạt nhân của Nga.

Vài ngày trước đó, Nga công bố thử nghiệm một tên lửa hành trình chạy bằng năng lượng hạt nhân mới, Burevestnik (hay Skyfall), khiến phương Tây, đặc biệt là Tổng thống Donald Trump tỏ ra giận dữ.

Sau các cuộc thử nghiệm, ông Trump đã chỉ đạo Lầu Năm Góc bắt đầu thử nghiệm vũ khí hạt nhân “ở mức ngang hàng” với Nga và Trung Quốc.

Các động thái này phơi bày vòng phản ứng "ăn miếng trả miếng" gia tăng giữa chính sách hạt nhân của hai nước, khi các bên ngày càng được “giải phóng” khỏi giới hạn của các hiệp ước kiểm soát vũ khí truyền thống.

Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov sau đó tỏ ra ngạc nhiên trước phát ngôn của ông Trump, nhấn mạnh rằng lệnh đình chỉ thử hạt nhân toàn cầu vẫn có hiệu lực. “Và nếu cuộc thử nghiệm Burevestnik được nhắc đến, thì nó hoàn toàn không phải là một vụ thử hạt nhân. Tất cả các nước đều phát triển hệ thống phòng thủ, nhưng đó không phải là thử nghiệm hạt nhân,” ông Peskov nói.

Cả Burevestnik lẫn Poseidon đều thuộc dòng “vũ khí siêu cấp” mà ông Putin giới thiệu năm 2018 và được xem là lời răn đe rõ ràng gửi phương Tây. Trong buổi giới thiệu thời điểm đó, một video mô phỏng từng cho thấy quỹ đạo một tên lửa hướng về Florida.

Thượng nghị sĩ Nga Konstantin Kosachev mô tả những “vũ khí siêu cấp” mới này là câu trả lời của Nga trước nỗ lực quân sự hóa thế giới của phương Tây, sau khi phương Tây từ bỏ nhiều hiệp ước thời Chiến tranh Lạnh về kiểm soát vũ khí.

“Trong những năm gần đây, họ hành động kiêu ngạo và tự tin, với ảo tưởng rằng sẽ không gặp phải bất kỳ sự phản kháng nào. Và đây là phản ứng thuyết phục của Nga, mang tên ‘Oreshnik’, ‘Burevestnik’ và ‘Poseidon’”, ông Kosachev nói. (Oreshnik là một tên lửa đạn đạo tầm trung có khả năng mang đầu đạn hạt nhân.)

Poseidon, đáng chú ý nhất, được Nga trình bày như một “kẻ hủy diệt” có thể tàn phá các bờ biển của đối thủ. “Không có vũ khí nào giống nó, và sẽ không có trong tương lai gần. Không có phương pháp đánh chặn nào”, ông Putin tuyên bố hôm thứ Tư khi tới thăm một bệnh viện quân y nơi ông công bố cuộc thử nghiệm thành công.

Poseidon được thiết kế để lặng lẽ di chuyển dưới nước tới mục tiêu, phá hủy các cơ sở hạ tầng ven biển trọng yếu như căn cứ hải quân và cảng biển. Dài khoảng hơn 21 m, nó quá lớn để phóng từ các tàu ngầm lớn nhất của Nga, và cần một tàu ngầm chuyên dụng được đóng riêng để phóng.

Tháng 11/2020, Christopher Ford, khi đó là trợ lý ngoại trưởng Mỹ phụ trách an ninh quốc tế tuyên bố rằng Poseidon được thiết kế nhằm “nhấn chìm các thành phố ven biển Mỹ bằng những đợt sóng thần phóng xạ", nhưng tỏ ra hoài nghi về sức công phá của các vụ nổ như vậy có đủ để tạo ra sóng thần hay không.

“Cần nhớ rằng Liên Xô từng nghiên cứu ý tưởng sử dụng những đợt sóng giống sóng thần để phá hủy các cơ sở ven bờ. Rất nhiều lần. Và mỗi nghiên cứu đều kết luận rằng điều đó không hiệu quả. Một nghiên cứu gọi ý tưởng đó là ‘vô lý'”, ông Pavel Podvig, chuyên gia về lực lượng hạt nhân Nga, nhận xét.

Poseidon đồng thời xóa nhòa các phân loại truyền thống. Vũ khí này dự kiến mang đầu đạn hạt nhân, được vận hành bằng một lò phản ứng hạt nhân khiến tầm hoạt động gần như vô hạn, khiến nó trở thành một “vũ khí Frankenstein” nằm giữa ngư lôi và phương tiện ngầm không người lái, theo ông Michael B. Petersen, nhà nghiên cứu chính tại Chương trình nghiên cứu quân sự Nga thuộc Trung tâm Phân tích Hải quân.

Vẫn còn vài điều chưa rõ về Poseidon, bao gồm liệu vũ khí này có được nạp sẵn dữ liệu định vị mục tiêu hay có sử dụng thông tin vệ tinh để dẫn đường hay không.

Ông Petersen cho biết, nó có thể dùng một dây trên mặt nước để nhận thông tin sau khi mục tiêu được chọn. Poseidon được xem là năng lực “phản công thứ cấp” (second-strike) — loại vũ khí nhằm đe dọa trả đũa khi chiến tranh hạt nhân đã bắt đầu.

“Thay vì phục vụ cho chức năng tác chiến, nó được thiết kế để ép đối thủ phải lùi bước trước mối đe dọa sử dụng nó. Tất nhiên, Nga có thể chọn sử dụng nó, nhưng khi đó, chiến tranh chiến lược toàn cầu có lẽ đã bắt đầu hoặc không còn lựa chọn nào khác", ông Petersen bình luận.

Truyền thông Nga đưa ra các con số về tốc độ của Poseidon trong khoảng 60–100 knot (tương đương khoảng 70–111 mph). Tuy nhiên, ông Petersen cho rằng nó có thể di chuyển chậm hơn nhiều để giữ bí mật và duy trì liên lạc.

×