Bình luận
0
Tôi đã sống với Đà Lạt vào những năm 60 của thế kỷ XX. Ngày ấy, tôi đâu biết cái xứ sương mờ này đã được Alexandre Yersin khám phá trong một cuộc thám hiểm đầy sinh tử giữa đại ngàn cao nguyên Langbiang hoang sơ và đặt viên gạch xây nền móng cho thành phố tương lai, để rồi ngày nay, nó là Đà Lạt - thủ phủ của tỉnh Lâm Đồng.
Tạp chí Xưa&Nay của Hội Khoa học lịch sử Việt Nam, số tháng 12-2023 kỷ niệm 130 năm Đà Lạt, đã sưu tầm và công bố một số bức ảnh tư liệu Đà Lạt xưa khá thú vị.
Bức “Cuộc thi sắc đẹp người Lạch ở Đà Lạt năm 1925” là hình ảnh những sơn nữ Lạch mặc váy, để ngực trần phô nhiều vòng trang sức. Bức “Nhóm chợ”cũng toàn thiếu nữ, thanh nữ Lạch “bản địa” phục trang y như vậy. Bức “Ngôi nhà nhỏ của Trưởng bản Đăng Kia” là nhà sàn mái lá, lên gác bằng cái thang tre.
Ông Trưởng bản mặc độc cái khố đứng trước nhà, kế bên là 2 bà vợ của ông, một bà mặc áo, một bà mặc độc cái váy, để mình trần.
Ảnh “Chợ Đà Lạt- chợ Cây ở khu Hòa Bình” với vài căn nhà bạt, nhà tôn, hàng hóa bày cả ra ngoài trời; người mua kẻ bán đều đội nón lá đứng, ngồi túm tụm. Bức “Trường Petit Lycée năm 1826” khá sơ sài. Trong khi bức “Dinh Thống sứ Nam kỳ năm 1940” chụp toàn cảnh dinh thự đồ sộ, lộng lẫy và bề thế.
Theo Xưa&Nay, năm 1901, Đà Lạt chỉ có một nhúm nhà văn phòng công chánh, phần lớn được xây, gồm: Nhà Khâm sứ Trung kỳ và nhà của Thị trưởng, nhà của đội quân hiến binh và thuế vụ, nhà của sở bưu điện và nhiệm sở của Sở Công chánh; một vài lán trại dành cho quân lính và một khối nhà lớn bằng gỗ được gọi là Sala (tên Khmer, có thể dịch là ngôi nhà chung) sử dụng làm nhiệm sở khách sạn, sau đó bị phá để đào hồ. Toàn cảnh Đà Lạt khi ấy còn ở thế “cô lập” vì chưa có đường giao thông.
Hoa anh đào trú ngụ khắp cao nguyên, thả từng cành hồng hồng làm duyên cho hồ Xuân Hương - trái tim thành phố Đà Lạt (tỉnh Lâm Đồng).
Sử liệu cho thấy, người Pháp từng có ý định xây dựng Đà Lạt thành nơi nghỉ dưỡng và doanh trại cho từ 3.000-4.000 binh lính của họ.
Chính vì thế, ngay từ khởi thủy, trạm nghỉ dưỡng Đà Lạt đã được cho rằng phải đảm nhiệm cùng một lúc hai thiên hướng tổ chức kép không gian, đó là: Về mặt quân sự: Khâm sứ Trung kỳ Cognacq, tướng Pennequin và tướng Voyon vào năm 1904, đã cho rằng phần lớn quân đội ở Nam kỳ cần được nghỉ dưỡng ở Đà Lạt.
Về mặt dân sự và hành chánh, vào năm 1904, Toàn quyền Paul Beau dự kiến Đà Lạt cũng sẽ trở thành địa điểm nghỉ dưỡng trên cao cho những công chức dân sự của toàn Đông Dương và là thủ đô mùa hè cho phủ Toàn quyền Đông Dương… Khách sạn Palace bên hồ Xuân Hương là một dãy lầu ba tầng như một “điểm nhấn thế lực”của người Pháp về mặt kiến trúc dinh thự.
Tóm lại, từ buổi đầu, các quan chức và chuyên gia Pháp đã vạch ra nhiều phương án quy hoạch, xây dựng TP Đà Lạt mà phần ưu trội nhất vẫn là dành cho người Pháp khi họ thống trị xứ này. Trên bản đồ sáng lập TP Đà Lạt, luôn đặt quyền lợi của Pháp lên trên dân thuộc địa.
Năm 1910, Đà Lạt phải “sống” trong lay lắt, ngân quỹ thành phố trống rỗng. Những công trường hạ tầng lớn về giao thông được xác nhận là hao tiền tốn của của Chính phủ trung ương (Pháp) đã nhiều lần bị ngưng trệ giữa chừng, trong khi thành phố chỉ mới có khoảng mươi, mười hai căn nhà gỗ và một vài tòa nhà gạch tạo nên trung tâm hành chính. Năm 1913, tình hình mới dễ chịu một chút khi Đà Lạt được sáp nhập vào khu Di Linh.
Toàn quyền Đông Dương Albert Sarraut bày tỏ mong muốn biến Đà Lạt thành một địa điểm nghỉ mát trên cao số một của toàn Đông Dương. Ý tưởng ấy nảy sinh sự ra đời của tuyến đường Phan Thiết-Di Linh-Đà Lạt (hoàn thành năm 1914).
Từ Sài Gòn đi Đà Lạt mất 1 ngày rưỡi trên con đường dài 354km (197km đi tàu hỏa đến ga Ma Lâm (Phan Thiết), 157km đi bằng đường bộ. Còn đi bằng lộ trình qua Phan Rang thì xa hơn: 414km gồm đi tàu hỏa và đường bộ.
Đầu năm 1916, triều đình Huế ra Nghị định thành lập thị tứ Đà Lạt và tỉnh LangBiang (nay là TP. Đà Đạt, tỉnh Lâm Đồng), nhưng hồi đó toàn bộ đều đặt dưới quyền cai trị của Toàn quyền Đông Dương.
130 năm đã trôi qua. Đà Lạt vẫn thấp thoáng hồn cốt cao nguyên LangBiang lộng lẫy sắc màu tươi trẻ ẩn trong lớp sương mờ, từng làm say đắm hồn thơ Hàn Mặc Tử: Đây phút thiêng liêng đã khởi đầu/Trời mơ trong cảnh thực huyền mơ/Trăng sao đắm đuối trong sương nhạt/ Như đón từ xa một ý thơ/ Ai hãy làm thinh chớ nói nhiều/ Để nghe dưới đáy nước hồ reo/ Để nghe tơ liễu run trong gió/ Và để nghe trời giải nghĩa yêu/ Hàng thông thấp thoáng đứng trong im/ Cành lá in như đã lặng chìm/ Hư thực làm sao phân biệt được/ Sông Ngân Hà nổi giữa màn đêm/ Cả trời say nhuộm một màu trăng/ Và cả lòng tôi chẳng nói rằng/ Không một tiếng gì nghe động chạm/ Dẫu là tiếng vỡ của sao băng”.
Trong một trang hồi ký, cố thi sĩ Quách Tấn - bạn tri kỷ của Hàn Mặc Tử kể lại chuyến đi chơi thác Cam Ly của ông cùng Hàn: “Khi về ghé hồ Xuân Hương,… bóng nắng lọt kẽ thông dịu mát như bóng trăng. Tiếng thông reo rì rào như tiếng sóng từ biển xa vọng lại…
Từ thác Cam Ly nhìn xuống rừng Ái Ân (Bois d’Amour) như mặt biển lặng gió nồm. Hồ Than Thở (Lac des Soupirs)… mùi hoa mimosa, mùi hoa violet trộn lẫn trong gió ngan ngát mùi nhựa thông… tạo nên cái không gian vô cùng yên tĩnh và cái không gian đầy sương đầy khói đầy trăng đầy sao… Hư thực làm sao phân biệt được!”.
Phải rồi!. Hồ Xuân Hương như hư như thực, có khi mặt hồ đang xanh trong biêng biếc bỗng tan biến vào sương mờ một màu lam khói. Đã bao lần, tôi chạy xe đạp ban sáng mà không phân biệt đâu là mặt đường, đâu là mặt hồ - chỉ tòan khói sương đùn đụn, bảng lảng khắp không gian.
Ngày ấy, tôi ở trọ trên đường Ngô Quyền, rất cao, khiến trường Couvent des Oiseaux như ngất ngưởng trên ngọn đồi. Tôi đi xe đạp đổ dốc xuống Hai Bà Trưng, Phan Đình Phùng,…
Ở dưới sâu, đang ráo hoảnh, chỉ một cơn mưa lớn, các con dốc đã biến thành thác đổ ầm ào xuống, các đường thấp biến thành sông. Vậy mà, đường quanh hồ Xuân Hương lại không ngập. Hồ vẫn như viên ngọc bích nằm trong lòng thành phố.
Mấy chục năm xa Đà Lạt, tâm thức tôi vẫn lăn tăn hình ảnh một Đà Lạt ngàn hoa trên nền xanh bóng thông reo. Thông xanh là một phần hồn Đà Lạt, một phần hồn thơ Hàn Mặc Tử: “Trời mơ trong cảnh thực huyền mơ”…
Tôi chắc Đà Lạt không bao giờ đánh đổi sự hiện đại để làm mất cảnh “Trăng sao đắm đuối trong sương nhạt” và “tơ liễu run trong gió” và “nghe trời giải nghĩa yêu” đâu! Ai đó đã nói “hình như cây cỏ bốn phương trời đã chọn Đà Lạt làm nơi hội tụ.
Ngay cả hoa anh đào từ xứ Phù Tang cũng tìm về trú ngụ khắp cao nguyên Lâm Viên, thả từng cành hồng hồng tím tím làm duyên cho hồ Xuân Hương là trái tim Đà Lạt. Hoa thạch thảo tím ngắt bung cánh phả hương vào không gian mỗi độ Đà Lạt thu về.
Ai có rảo chân qua những vườn hồng mới thấy Đà Lạt chính là vương quốc của loài hoa thơm dễ gây mùi nhớ đắm say lại được nhiều gai nhọn chở che, bảo vệ.
Đà Lạt đã làm hao tốn biết bao giấy bút của văn, thi sĩ và nhạc sĩ”. 130 năm đã trôi qua trên “đời” TP Đà Lạt. Vậy mà, Đà Lạt vẫn tươi trẻ cho du lịch, nghỉ dưỡng,vẫn đủ sức gợi cảm cho mộng mơ và cảm xúc thi ca.
Ngồi trò chuyện với chúng tôi nhưng thỉnh thoảng ông Đoàn Viết Thành, nông dân nuôi cá lồng ở xã Tiền Phong vẫn nhìn về phía đàn cá đặc sản là cá lăng, cá trắm đen to bằng bắp chuối trong lồng nuôi ở lòng hồ thủy điện Hòa Bình, tỉnh Phú Thọ mới (trước sáp nhập, hồ Hòa Bình thuộc địa phận tỉnh Hòa Bình) trước mặt đang tới kỳ xuất bán, không giấu được nụ cười mãn nguyện...
Chính phủ vừa trình Quốc hội dự thảo Luật Xây dựng sửa đổi, theo hướng mở rộng phạm vi, đối tượng được miễn giấy phép xây dựng. Đáng chú ý công trình xây dựng cấp 4 hoặc nhà ở dưới 7 tầng ở nông thôn được đưa vào diện miễn giấy phép.
Chia sẻ
Mô hình nuôi cá chạch lấu y như nuôi lươn không bùn của hộ anh Trần Thế Diễn, xã Hàm Thuận Nam, tỉnh Lâm Đồng (địa phận huyện Hàm Thuận Bắc, tỉnh Lâm Đồng trước sáp nhập) là một ví dụ về tính hiệu quả, nhờ ứng dụng công nghệ vào nuôi cá đặc sản.
Chia sẻ
Cơn mưa phùn dai dẳng, cùng với cái lạnh đầu mùa đã phủ một màu ảm đạm lên các con phố Hà Nội. Trong sự tĩnh lặng ấy, những người lao động ngoài trời không có lựa chọn nghỉ ngơi. Họ vẫn phải tiếp diễn guồng quay mưu sinh, "gồng mình" giữa trời mưa buốt giá.
Chia sẻ
Sau đợt lũ lớn, nhiều khu dân cư ở Đà Nẵng tan hoang, bùn đất phủ dày, tài sản hư hỏng, của để dành trôi theo dòng nước; người dân vùng trũng tất bật dọn dẹp, khôi phục lại cuộc sống giữa ngổn ngang sau lũ.
Chia sẻ
Ngay sau khi FIFA công bố quyết định, LĐBĐ Malaysia (FAM) đã ra thông cáo chính thức, xác nhận đã nhận được kết quả kháng cáo và sẽ tiếp tục gửi đơn lên Tòa án Trọng tài thể thao (CAS).
Chia sẻ
Thị trường bất động sản phía Nam chứng kiến làn sóng mua bán, sáp nhập tăng mạnh khi cả nhà đầu tư trong và ngoài nước dồn lực gom quỹ đất sạch, ưu tiên dự án có pháp lý hoàn chỉnh để rút ngắn thời gian triển khai và giảm rủi ro.
Chia sẻ
Từ 300 cặp chồn hoa quả giống, anh Phạm Đức Thanh (thôn Xuân Úc, xã Kiến Thuỵ) đã phát triển thành trại nuôi chồn lớn nhất thành phố Hải Phòng với 1.500 con, thu về gần 5 tỷ đồng chỉ sau hơn 1 năm.
Chia sẻ
Từ người nông dân chân đất ở vùng quê Cần Thơ, ông Trần Công Danh (SN 1970, ấp Thới Phước 1, xã Trường Thành) đã trở thành tấm gương điển hình trong phong trào “Nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi”. Bằng tư duy đổi mới, áp dụng khoa học kỹ thuật vào trồng lúa giống, ông Danh không chỉ vươn lên làm giàu mà còn giúp hàng chục hộ nông dân quanh mình thoát nghèo bền vững.
Chia sẻ
Tỉnh Phú Thọ đang ưu tiên nguồn lực đầu tư trọng tâm, trọng điểm các dự án giao thông, trường học, y tế, công trình nước sạch; đẩy mạnh liên kết giữa Nhà nước, người dân, doanh nghiệp, ngân hàng để phát triển sản xuất, tạo sản phẩm đặc trưng... nhằm nâng cao đời sống, mức hưởng thụ của người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) và miền núi.
Chia sẻ
Nguyễn Đức Minh Tâm đã lên mạng xã hội tìm hiểu cách thức pha chế nước giặt, nước chấm và đặt mua các hóa chất, vỏ túi đựng in giả các thương hiệu, sau đó tự mua thêm các dụng cụ pha chế, sản xuất nước giặt, xả vải và nước chấm theo cách thức đã học được trên mạng...
Chia sẻ
Trưa 4/11, nhạc sĩ Tô Hiếu - người hỗ trợ Thương Tín - chia sẻ với PV Dân Việt, anh đã dự định đứng ra tổ chức một đêm nhạc để hỗ trợ đàn anh.
Chia sẻ
Giữa thời cuộc rối ren, khi quyền lực họ Trịnh chao đảo, một vị chúa trẻ tuổi đã đứng lên gánh vác cơ nghiệp đang bên bờ sụp đổ. Bằng trí tuệ, bản lĩnh và tấm lòng vì dân, Ân vương Trịnh Doanh đã xoay chuyển vận mệnh dòng họ, dựng lại cơ đồ, dẹp loạn trong ngoài, khôi phục kỷ cương và đem lại yên bình cho muôn dân.
Chia sẻ
Trong khi học sinh trường THCS Nghi Ân, phường Vinh Phú, tỉnh Nghệ An đang phải chen chúc trong ngôi trường cũ đã xuống cấp, thì cách đó không xa cơ sở 2 đã được xây xong với kinh phí hàng chục tỷ đồng lại đang để không.
Chia sẻ
BHXH TP.HCM khẳng định người tham gia bảo hiểm y tế (BHYT) vẫn được đảm bảo quyền lợi khám, chữa bệnh (KCB) ngay cả khi cơ sở y tế ban đầu của họ đã chấm dứt hợp đồng KCB BHYT. Cơ quan BHXH sẽ chủ động chuyển đổi nơi đăng ký cho người dân.
Chia sẻ
Liverpool vs Real Madrid là cuộc đọ sức thuộc lượt trận thứ 4 vòng phân hạng Champions League 2025/2026 và đội chủ nhà bị đánh giá thấp hơn bất kể việc Anfield luôn được coi là điểm tựa vững chắc dành cho họ.
Chia sẻ
Bộ GDĐT vừa ban hành kế hoạch công tác tuyển sinh đại học, cao đẳng năm 2026, trong đó thí sinh đăng ký nguyện vọng xét tuyển đại học năm 2026 vào đầu tháng 7, biết kết quả vào giữa tháng 8, sớm hơn khoảng hai tuần so với mọi năm.
Chia sẻ
Chủ tịch nước thăng quân hàm từ Trung tướng lên Thượng tướng đối với ông Nguyễn Văn Gấu, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng và ông Lê Đức Thái, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng.
Chia sẻ
Chàng trai 31 tuổi đến từ Vũ Hán (tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc) bất ngờ trở thành hiện tượng mạng nhờ đôi chân dài và thon, khiến nhiều người ngỡ ngàng. Anh hiện đang quản lý tài khoản mạng xã hội của chính mình và thu hút hàng loạt hợp tác từ các thương hiệu quần legging và tất thời trang.
Chia sẻ
Sau đợt mưa lớn kéo dài, người dân xã La Dêê (TP Đà Nẵng) phát hiện vết nứt dài hơn 100m trên đỉnh núi, ngay phía trên khu dân cư; chính quyền địa phương đã phát cảnh báo khẩn và sẵn sàng phương án sơ tán dân khỏi vùng nguy hiểm.
Chia sẻ
Mưa lớn kéo dài gây ngập lụt, cô lập nhiều khu vực tại Hà Tĩnh. Trước tình hình đó, nhiều tổ chức, cá nhân từ khắp cả nước đã chung tay gửi hàng cứu trợ, lập các bếp ăn tình nghĩa, cung cấp hàng vạn suất ăn, chai nước... hỗ trợ bà con vùng lũ vượt qua khó khăn.
Chia sẻ
Tối 3/11, UBND Thành phố Hà Nội và Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Thành phố Hà Nội phối hợp tổ chức Chương trình chung tay “Vì người nghèo” và an sinh xã hội Thành phố Hà Nội năm 2025. Tại chương trình, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank) trao tặng 10 tỷ đồng ủng hộ Quỹ “Vì người nghèo” và an sinh xã hội Thành phố, góp phần tạo thêm nguồn lực cùng các cấp, các ngành chăm lo đời sống cho người nghèo, hộ có hoàn cảnh khó khăn của Thủ đô.
Chia sẻ
Nhờ cách nấu bún chả cá này, bạn có món ngon có vị ngọt thanh của nước dùng kết hợp cùng chả cá dai dẻo tạo nên nét tinh tế hài hòa trong ẩm thực.
Chia sẻ
Á hậu Trịnh Mỹ Anh cho biết cô bước vào đêm chung kết Miss Earth 2025 với tâm thế không áp lực, sẵn sàng tỏa sáng.
Chia sẻ
Bộ chính trị điều động, phân công, bổ nhiệm ông Lê Minh Trí, Bí thư Trung ương Đảng, Bí thư Đảng ủy, Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao giữ chức Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Nội chính Trung ương.
Chia sẻ
BVBank áp dụng chương trình ưu đãi “10 ngày vàng lãi suất” với lãi suất cao nhất 6,8%/năm kỳ hạn 12 tháng gửi trên kênh online. Các kỳ hạn khác cũng có mức lãi suất cạnh tranh và kỳ hạn đa dạng giúp khách hàng tối ưu lợi nhuận trên số tiền nhàn rỗi.
Chia sẻ
Nam diễn viên "100 Gương mặt đẹp nhất châu Á" Liên Bỉnh Phát gặp khó khăn khi phải "yêu" bạn diễn trong phim về lừa đảo qua điện thoại.
Chia sẻ
Phát biểu nhận nhiệm vụ, tân Bí thư Thành ủy Hà Nội Nguyễn Duy Ngọc xúc động chia sẻ, Hà Nội là nơi đồng chí đã gắn bó suốt những năm tháng đầu tiên của chặng đường công tác. Từ một chiến sĩ công an Thủ đô, được tôi luyện qua thực tiễn sinh động của cuộc sống, học những bài học đầu tiên về tinh thần cống hiến, về sự tận tụy, liêm chính, trách nhiệm trong công việc.
Chia sẻ
Tại Đại hội đại biểu Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam tỉnh Lào Cai lần thứ I (nhiệm kỳ 2025 – 2030), bà Giàng Thị Dung, Phó Bí thư Tỉnh ủy được hiệp thương cử giữ chức Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh Lào Cai khóa mới.
Chia sẻ
Lực lượng vũ trang Ukraine đã mất đơn vị tinh nhuệ "Dozor" do "các cuộc tấn công bằng vũ khí" trong vùng chiến sự, nguồn tin từ cơ quan an ninh Nga nói với RIA Novosti.
Chia sẻ
Bí thư Thành uỷ Đà Nẵng Lê Ngọc Quang yêu cầu thay ngay cán bộ yếu kém, thiếu trách nhiệm và cá thể hóa trách nhiệm người đứng đầu, nhằm đẩy mạnh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, phấn đấu hoàn thành 100% kế hoạch năm 2025.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Quang Hảo 
