“Tiến sĩ cua” ở Cà Mau dạy nông dân cách “vỗ béo” cua, là Nhà khoa học của nhà nông năm 2025

Tiến sĩ trẻ bỏ phố về làng nghiên cứu cách nuôi cua Cà Mau

Là dân trí thức thuộc thế hệ trẻ 8X, anh Nguyễn Việt Bắc cho biết bản thân may mắn khi được cha mẹ cho ăn học thành tài, dù quê hương anh thuộc vùng sâu, vùng xa của ấp Tân Hòa, xã Tân Tiến, huyện Đầm Dơi (cũ) - nay là xã Tân Tiến, tỉnh Cà Mau mới.

“Tôi sinh ra trong một gia đình thuần nông, cuộc sống tuy không mấy khá giả nhưng cha mẹ tôi quyết tâm cho con đeo đuổi con chữ để thoát ly với nghề nông”, anh Bắc nói, song cơ duyên đã gắn sự nghiệp của anh với nhà nông khi đỗ vào chuyên ngành Nuôi trồng thủy sản - Trường Đại học Cần Thơ vào năm 2006.

Theo anh, từ khi theo học ngành học này, anh quyết tâm thành tài để trở về giúp cha mẹ, bà con nông dân phát triển nghề nuôi cua biển trên đồng ruộng của gia đình mình.

Anh Nguyễn Việt Bắc - Tiến sĩ, giảng viên Trường Cao đẳng Cộng đồng Cà Mau đã nghiên cứu mô hình “vỗ béo” cua biển, làm tăng trọng lượng lẫn giá trị của sản phẩm. Ảnh: An An

“Năm 1995, vùng đất Tân Tiến được chuyển đổi sản xuất từ trồng lúa sang nuôi cua, tôm. Gia đình tôi và bà con ở đây thất bại liên tục trong các năm đầu, vì chưa có kinh nghiệm với nghề mới”, anh Bắc kể.

Hai năm sau, kể từ năm 1997, người dân trong vùng đã đúc kết được kinh nghiệm nuôi trồng thủy sản, nên thắng liên tiếp ở những vụ nuôi sau đó.

Nhận thấy bà con nông dân tuy có kinh nghiệm, nhưng kiến thức về khoa học, kỹ thuật còn hạn chế, sau khi tốt nghiệp đại học, anh Bắc tiếp tục học lên thạc sĩ ngành nuôi trồng thủy sản để có thêm kiến thức hỗ trợ bà con.

Sau ngày ra trường, tuy được Khoa thủy sản - Trường Đại học Cần Thơ giữ lại để tham gia nghiên cứu, giảng dạy nhưng anh kỹ sư trẻ đã quyết định trở lại nơi mình sinh ra để giúp bà con nông dân.

“Từ năm 2014 đến năm 2021, tôi bảo vệ thành công luận án tiến sĩ chuyên ngành này và từ đó đến nay tôi đã hiện thực hóa giấc mơ của mình là giúp cha mẹ tôi, người dân quê tôi làm giàu từ nghề nuôi cua biển”, anh Bắc nói trong niềm tự hào.

“Bà con đến là tôi vui, chỉ dẫn hết điều tôi biết”

Hiện tại, ngoài việc tham gia giảng dạy tại Trường Cao đẳng Cộng đồng Cà Mau, anh Bắc còn thực hiện mô hình ương vèo cua có kích cỡ bằng hạt tiêu lên cua kích cỡ bằng hạt mít để bán cho thị trường, làm tăng thu nhập thêm cho gia đình.

“Công việc chính của tôi vẫn là thực hiện đề tài nghiên cứu “vỗ béo” cua biển. Việc này nhằm giúp cho bà con khi đến với tôi sẽ học hỏi được những gì tiến bộ nhất để áp dụng vào sản xuất”, anh Bắc nói.

Theo kỹ sư trẻ, nông dân ở các vùng quê khi thu hoạch cua biển, mỗi khi bắt cua mềm, thiếu gạch hay yếm vuông…, bà con thường “bán tháo bán chạy” cho thương lái với giá rất rẻ vì sợ khi thả lại vuông, con cua sẽ chết, hay bỏ đi.

“Thấy việc bà con bán cua theo kiểu này rất lãng phí, tôi nghiên cứu ra cách “vỗ béo” chúng, rồi truyền đạt, hướng dẫn lại cho bà con nuôi, may mắn là đã mang đến thành công mỹ mãn”, anh Bắc nói và cho biết, mỗi năm anh hướng dẫn cho hàng nghìn lượt nông dân về cách làm này.

Khác với những hệ thống nuôi cua hai da trong lồng nhựa, hệ thống “vỗ béo” cua của anh Bắc được thiết kế với chu kỳ thả giống 4 lần/40 ngày, thu hoạch 4 lần/vụ. Việc thả và thu hoạch theo chu kỳ giúp duy trì được lượng cua ổn định trong hệ thống.

Theo tính toán của anh Bắc, mỗi khay 1m2 anh thả 20 con cua nuôi và cho ăn. Khi chọn cua thả, anh sẽ phân loại ra cua dữ và hiền để thả riêng, tránh tình trạng cua cạnh tranh thức ăn với nhau.

Ngoài ra, anh còn sử dụng hệ thống lọc tuần hoàn có sử dụng đèn diệt khuẩn. Với cách làm này hầu như anh Bắc không cần phải thay nước và tận dụng được diện tích nhỏ để nuôi được nhiều cua. Giá thành cua bán ra gấp 4 - 5 lần so với giá trị cua nguyên liệu anh mua vào.

Ngoài làm kinh tế từ các mô hình cua của mình, anh Bắc còn truyền đạt, giúp đỡ tận tình những sinh viên có đam mê và muốn gắn bó với con cua biển Cà Mau.

Đam mê nghiên cứu khoa học phục vụ ngành nông nghiệp và công tác giảng dạy, những đề tài khoa học của tiến sĩ Bắc đã đi vào đời sống, góp phần vực dậy, làm mới ngành hàng cua hiện tại và trong tương lai.

Anh Bắc cho biết, Cà Mau có sản lượng cua rất lớn tuy nhiên do nhu cầu cuộc sống hiện đại một số người có nhu cầu ăn càng cua, ăn cua mà không cần phải mất nhiều công sức gỡ thịt. Từ đó, anh Bắc nhận thấy cua chà bông, chả cua và các sản phẩm chế biến từ cua sẽ được nhiều người đón nhận bởi sự tiện dụng.

Do đó, anh đã làm và cung cấp ra thị trường nhiều sản phẩm đáp ứng được nhu cầu người tiêu dùng. Các sản phẩm này vừa được giải Nhì tại Cuộc thi các dự án khởi nghiệp do tỉnh Cà Mau tổ chức.

×