Trắng đêm tại Thủy điện Bắc Khê 1, Lạng Sơn: Bộ Nông nghiệp và Môi trường nêu nguyên nhân bước đầu gây vỡ đập

An toàn người dân là ưu tiên số một

Trước những diễn biến phức tạp liên quan đến sự cố tại công trình Thủy điện Bắc Khê 1 (thuộc địa phận huyện Tràng Định cũ), gây ngập lụt tại một số địa bàn tỉnh Lạng Sơn, trong buổi tối muộn hôm nay 7/10, lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Lạng Sơn, lãnh đạo tỉnh Lạng Sơn, lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường… đã có mặt tại hiện trường, trực tiếp chỉ đạo công tác ứng phó.

Thông tin chính thức từ các cơ quan chức năng khẳng định, dù sự cố là có thật, nhưng an toàn về người đã được đảm bảo tuyệt đối nhờ sự chủ động và quyết liệt trong công tác di dời dân.

Trao đổi nhanh với báo chí tại hiện trường, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp khẳng định: "Tình hình đối với người dân đã ở mức an toàn tuyệt đối rồi. Bởi vì chúng ta đã chủ động di dân, xã đã chủ động di dân. Theo đó, không chỉ người dân mà phần lớn tài sản cũng đã được di chuyển đến nơi an toàn".

Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp phân tích, dù công trình thủy điện có xảy ra sự cố vỡ, nhưng nguy cơ ngập lụt trên diện rộng ở vùng hạ lưu là không lớn do đặc điểm dòng chảy ở trên cao.

Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh rằng các biện pháp khắc phục đang được lên kế hoạch khẩn trương. Cụ thể, các lực lượng sẽ tiếp cận công trình ngay khi thời tiết thuận lợi hơn để triển khai giải pháp hạn chế khoảng vỡ, nhằm giảm lượng nước xả xuống hạ lưu.

Quân đội "vì nhân dân quên mình tại thủy điện Bắc Khê 1

Cùng với các đánh giá từ lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, lực lượng quân sự tỉnh Lạng Sơn cũng đã đóng vai trò nòng cốt, xung kích ngay từ những giờ đầu tiên.

Đại tá Đàm Xuân Bách- Phó Chỉ huy trưởng, kiêm Tham mưu trưởng Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Lạng Sơn, cho biết: Đơn vị đã triển khai ngay lập tức lực lượng và phương tiện cơ động đến các địa bàn bị ảnh hưởng nặng nề như Tân Tiến, Tràng Định, Thất Khê

Ngay sau khi nhận được lệnh thì Bộ chỉ huy quân sự tỉnh Lạng Sơn đã triển khai ngay cái lực lượng, phương tiện cơ động đến giúp nhân dân địa phương khắc phục cái tình hình là di dời.

Đại tá Bách nói, ưu tiên hàng đầu là di dời người dân, nhà cửa và đồ đạc ra khỏi vùng nguy hiểm. Nhờ có phương án chuẩn bị từ trước, đến thời điểm hiện tại, tình hình cơ bản đã an toàn và chưa ghi nhận bất kỳ thiệt hại nào về người.

Bất chấp những khó khăn cực lớn như mất điện, đêm tối lực lượng quân đội vẫn không hề nao núng, với tinh thần là vì nhân dân quên mình, cán bộ, chiến sĩ quyết tâm để giúp nhân dân và đảm bảo an toàn.

Đến thời điểm hiện tại lực lượng cứu hộ vẫn tiếp tục nhiệm vụ trong đêm, rà soát những nơi có nguy cơ ngập lụt để sơ tán người dân và tài sản còn lại.

Nguyên nhân vỡ đập do đâu?

Sự cố tại Thủy điện Bắc Khê I, một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo về những rủi ro tiềm ẩn từ các công trình thủy điện. Dù thiệt hại đã được giảm thiểu nhờ sự vào cuộc quyết liệt, đồng bộ của các lực lượng, nhưng những bài học xương máu về công tác quản lý đã được lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường nhìn nhận một cách thẳng thắn.

Một trong những vấn đề lớn nhất được Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp chỉ ra là sự nghịch lý trong quy mô của các dự án thủy điện nhỏ. Cụ thể, Thủy điện Bắc Khê 1 có công suất thiết kế chỉ 2,4 MW, một con số rất khiêm tốn, tuy nhiên, dung tích hồ chứa lại lên tới 4,7 triệu mét khối nước – một quy mô không hề nhỏ và có sức uy hiếp lớn đến vùng hạ du.

“Điều này đòi hỏi phải có các phương án phòng chống lũ lụt được tính toán cực kỳ kỹ lưỡng” Thứ trưởng nhấn mạnh.

Quy mô hồ chứa lớn như vậy đồng nghĩa với việc khi xảy ra sự cố, rủi ro và mức độ ảnh hưởng sẽ vô cùng nghiêm trọng, vượt xa so với cái mác "thủy điện nhỏ"

Bất cập lớn thứ hai và cũng là nguyên nhân gây ra rất nhiều khó khăn trong quá trình xử lý sự cố vừa qua, là sự thiếu hụt hồ sơ, tài liệu kỹ thuật của nhà máy.

Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp phân tích, chính vì không có bản vẽ, sơ đồ thiết kế hay các tài liệu kỹ thuật cần thiết tại hiện trường, nên khi sự cố xảy ra, các lực lượng tiếp cận hiện trường lại không có thông tin, dẫn đến khi tiếp cận cũng biết phải xử lý như thế nào... nên rất khó là trao đổi và bàn các giải pháp xử lý.

Từ thực tế này, lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng đã có những trao đổi, trước mắt, tỉnh Lạng Sơn và Sở Công Thương cần phải rà soát lại toàn bộ các hồ thủy điện nhỏ trên địa bàn, cùng với đó là các phương án phòng chống thiên tai liên quan để đảm bảo không lặp lại sự cố tương tự.

Về lâu dài, đây sẽ là cơ sở để Bộ có những chỉ đạo chung trên phạm vi cả nước. Yêu cầu cấp thiết được đặt ra là các địa phương phải trang bị đầy đủ bản đồ, sơ đồ và toàn bộ hồ sơ thiết kế công trình tại chỗ để có thể chủ động trong mọi tình huống, dù là xấu nhất.

Có thể nói, dù phản ứng nhanh chóng và sự phối hợp đồng bộ đã giúp đảm bảo an toàn tính mạng cho người dân, sự cố Bắc Khê I chính là một bài học đắt giá, cho thấy sự phức tạp và tiềm ẩn rủi ro của các công trình thủy điện.

Chình vì vậy việc siết chặt quản lý, khắc phục những "lỗ hổng" về kỹ thuật và thông tin là mệnh lệnh bắt buộc để đảm bảo an toàn cho người dân và sự phát triển bền vững.

×