Ứng xử lệch chuẩn của nghệ sĩ: Cần sớm có hình phạt nghiêm khắc đối với các nghệ sĩ thiếu chuẩn mực (Bài cuối)

Việc nghệ sĩ có những ứng xử lệch chuẩn, quảng cáo sai sự thật... khiến dư luận bức xúc đã tạo nên cái nhìn tiêu cực về giới nghệ sĩ. Phải chăng, các cơ quan quản lý và công chúng quá dễ dãi nên mới dẫn tới cớ sự này?

- Theo tôi, có khá nhiều lý do dẫn đến tình trạng này. Đầu tiên có thể là do nhận thức của các nghệ sĩ chưa đầy đủ về ý nghĩa, tầm quan trọng của việc giữ gìn hình ảnh, danh dự; chưa hiểu hết hậu quả nghiêm trọng của việc quảng cáo các sản phẩm chức năng không đúng thực tế. Họ chỉ nghĩ đơn giản đây là một hình thức quảng cáo cũng giống như rất nhiều các quảng cáo cho các sản phẩm hàng hóa thông thường khác, mà không ý thức được trách nhiệm đạo đức, xã hội của mình đối với một loại sản phẩm đặc biệt, ảnh hưởng rất lớn đối với sức khỏe người tiêu dùng, cũng là những người rất yêu mến họ.

Việc nhận quảng cáo tràn lan, vô tội vạ, bất chấp, thiếu kiểm chứng… của nhiều nghệ sĩ cũng có thể xuất phát từ áp lực tài chính. Do thu nhập từ nghề nghiệp còn thấp, không phải ai cũng sống được bằng nghề của mình nên một số nghệ sĩ lấy việc quảng cáo các sản phẩm hoặc hiện diện ở các sự kiện là nguồn chính để duy trì cuộc sống. Đôi khi, vì miếng cơm, manh áo, lại thêm nhận thức chưa đầy đủ, kỹ lưỡng, một số nghệ sĩ đã tiếp tay cho những sản phẩm chức năng dù họ biết không được như quảng cáo.

Thứ ba, cũng có nguyên nhân từ áp lực công việc và sự nổi tiếng. Nghệ sĩ thường phải đối mặt với áp lực công việc cao, đòi hỏi họ phải thể hiện mình một cách liên tục và luôn thu hút sự chú ý của công chúng. Áp lực này có thể dẫn đến các hành vi không đúng mực hoặc tham gia vào các hoạt động quảng cáo không đúng quy định để tạo ra sự chú ý và tăng cường sự nổi tiếng của mình.

Bên cạnh đó, một lý do không kém phần quan trọng là thiếu chế tài quản lý và giám sát. Trong một số trường hợp, quản lý và giám sát trong ngành giải trí có thể vừa thiếu  vừa không đủ mạnh, làm cho các hành vi lệch chuẩn của nghệ sĩ  không bị xử lý hoặc bị xử lý nhưng chưa đủ sức răn đe khiến cho hành vi quảng cáo sai sự thật của họ vẫn được tiếp diễn.

Nếu tình trạng này cứ kéo dài sẽ dẫn đến những hệ lụy gì thưa PGS.TS Bùi Hoài Sơn?

- Tôi nghĩ, điều này có thể dẫn đến mấy hệ lụy. Thứ nhất, nghệ sĩ sẽ đánh mất niềm tin và sự tôn trọng từ công chúng. Khi những nghệ sĩ có những hành vi không đúng mực và tham gia vào quảng cáo không đúng quy định, công chúng có thể mất niềm tin và sự tôn trọng đối với họ. Điều này có thể dẫn đến giảm sự ủng hộ và niềm tin của công chúng đối với các nghệ sĩ. Đây lại là yếu tố quan trọng nhất đối với các nghệ sĩ.

Thứ hai là ảnh hưởng tiêu cực đến tác động và tầm ảnh hưởng của nghệ sĩ khi họ thường có tác động và tầm ảnh hưởng lớn đến cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ. Nếu họ có những hành vi không đúng mực và tham gia vào quảng cáo không đúng quy định, tầm ảnh hưởng tích cực của họ có thể bị suy giảm và thậm chí có thể gây ra hậu quả tiêu cực cho  nhận thức và lối sống của người hâm mộ.

Thứ ba là ảnh hưởng xấu đến ngành công nghiệp giải trí. Những hành vi không đúng mực và việc quảng cáo không đúng quy định của nghệ sĩ có thể tạo ra sự tiêu cực và ảnh hưởng xấu đến ngành công nghiệp giải trí nói chung. Công chúng có thể tẩy chay và doanh thu của ngành có thể giảm do sự mất lòng tin và sự phản đối từ công chúng. Cuối cùng là ảnh hưởng đến sức khỏe và an ninh của người tiêu dùng. Quảng cáo sai lệch và đưa ra những thông tin không chính xác về thực phẩm chức năng có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và an ninh của người tiêu dùng. Người tiêu dùng có thể mua và sử dụng những sản phẩm không đảm bảo chất lượng hoặc không phù hợp với nhu cầu của họ, dẫn đến những tác động không mong muốn đến sức khỏe và trạng thái cảm xúc và cả tiền bạc của họ.

Cần phải có những giải pháp gì đến chấn chỉnh tình trạng ứng xử lệch chuẩn, quảng cáo sai sự thật trong giới nghệ sĩ càng sớm càng tốt?

- Trong thời gian vừa qua, tôi đánh giá cao nỗ lực của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cũng như Bộ Thông tin và Truyền thông trong việc chấn chỉnh các hoạt động quảng cáo cũng như hành vi của nghệ sĩ. Tuy nhiên, do hiện tượng này vẫn còn rất phổ biến nên tôi nghĩ chúng ta cần có thể những hành động cụ thể hơn nữa.

Về phía các cơ quan quản lý, dù chúng ta đã có một số chế tài, từ Luật An ninh mạng, các nghị định và cả các bộ quy tắc ứng xử trên môi trường mạng, với những người hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật nhưng sự thật là tình trạng phát ngôn thiếu chuẩn mực, hành xử kém văn hóa, quảng cáo sai sự thật trong giới nghệ sĩ vẫn xảy ra phổ biến.

Để ngăn chặn tình trạng này, theo tôi, chúng ta xây dựng và áp dụng các quy định pháp luật rõ ràng và nghiêm ngặt hơn nữa về văn hóa ứng xử trên môi trường mạng, quảng cáo và thông tin sai lệch. Điều này bao gồm việc thiết lập các quy tắc rõ ràng về ứng xử có văn hóa, chuẩn mực của ứng xử và sự chính xác lẫn độ tin cậy của quảng cáo nói chung, quảng cáo thực phẩm chức năng nói riêng, cũng như áp dụng các biện pháp trừng phạt thích đáng cho những người vi phạm.

Bên cạnh đó, chúng ta cũng cần bổ sung chức năng, nhiệm vụ cho một đầu mối quản lý và kiểm tra để giám sát và đánh giá các quảng cáo từ các nghệ sĩ. Nhà nước cũng cần có các hình phạt nghiêm khắc và khoản bồi thường phù hợp cho những người vi phạm quy định về quảng cáo. Các hình phạt này có thể bao gồm mức phạt tiền cao, cấm hoạt động quảng cáo trong một khoảng thời gian nhất định, thu hồi các lợi ích kinh tế đã thu được từ việc quảng cáo sai sự thật, hoặc thậm chí là đình chỉ hoạt động nghệ thuật hoặc quảng cáo của nghệ sĩ. Đồng thời với các biện pháp trên, cần tăng cường tư vấn và giáo dục cho nghệ sĩ và người nổi tiếng về đạo đức của người làm nghề, đạo đức của người quảng cáo và trách nhiệm của họ đối với người tiêu dùng.

Đối với các hội nghề nghiệp, tôi nghĩ rằng, các hội cần đi tiên phong trong việc xây dựng và thúc đẩy việc thực thi nguyên tắc đạo đức nghề nghiệp. Đây là cơ sở để định hình và đề ra các quy định và tiêu chuẩn ứng xử cho các nghệ sĩ. Các hội nghề nghiệp cần xem xét và đưa ra những hướng dẫn rõ ràng về đạo đức và trách nhiệm của nghệ sĩ. Ngoài ra, các hội nghề nghiệp cũng cần chủ động hơn nữa trong việc đào tạo và nâng cao nhận thức cho các nghệ sĩ về vai trò của họ, tầm ảnh hưởng của hành vi và quảng cáo, cũng như về quy định và quyền lợi của người tiêu dùng.

Như vậy, tôi cho rằng, để giải quyết hiện tượng này đòi hỏi sự phối hợp và cộng tác giữa cơ quan quản lý, các hội nghề nghiệp, và cả các nghệ sĩ. Điều quan trọng là xây dựng một hệ thống quy định rõ ràng, đảm bảo tuân thủ và trách nhiệm, và tăng cường nhận thức và đạo đức trong ngành công nghiệp giải trí.

Nghệ sĩ cũng phải nâng cao ý thức, chấn chỉnh bản thân như thế nào trước những góp ý của dư luận?

- Đúng như vậy! Với nghệ sĩ, tôi nghĩ họ nên lắng nghe và tiếp thu ý kiến và quan điểm của dư luận một cách mở lòng. Điều này đòi hỏi sự kiên nhẫn và khả năng chấp nhận những ý kiến khác nhau, ngay cả khi chúng không phù hợp với quan điểm cá nhân. Đồng thời, họ cũng cần tự đánh giá mình một cách chân thành và xem xét những hành vi và quyết định của mình có đúng mực và đáng tin cậy hay không. Nếu có những khía cạnh cần cải thiện, hãy sẵn lòng thay đổi và học hỏi từ những sai lầm. Họ cũng nên xây dựng một môi trường giao tiếp tích cực với công chúng và fan hâm mộ để thể hiện  sự tôn trọng và cảm ơn đối với sự ủng hộ và quan tâm của công chúng với họ.

Đồng thời, cũng nên tạo ra những nội dung và hành vi tích cực để gây ấn tượng tốt với dư luận. Điều quan trọng là, họ nên xây dựng một hình ảnh đáng tin cậy và đáng trân trọng thông qua sự chuyên nghiệp, đạo đức, và sự chăm chỉ trong công việc.

Hãy trân trọng giá trị và tầm ảnh hưởng của mình và đảm bảo rằng những hành động và lời nói của mình đều phản ánh những giá trị tích cực. Cuối cùng, tôi nghĩ, các nghệ sĩ cần xây dựng một mạng lưới đồng nghiệp và hỗ trợ lẫn nhau trong việc chấn chỉnh bản thân và tạo ra những hành vi đúng mực. Hợp tác và hỗ trợ từ những người cùng ngành có thể giúp bạn duy trì một tư duy đạo đức và chất lượng cao trong công việc.

 Làm việc lâu năm trong ngành văn hóa, tôi hiểu rằng, các nghệ sĩ không thể làm hài lòng tất cả mọi người và luôn sẽ tồn tại những ý kiến khác nhau. Tuy nhiên, việc tự nhìn nhận đánh giá và cải thiện bản thân là cách tốt nhất để chấn chỉnh và xây dựng một hình ảnh tích cực trong mắt dư luận, giúp ích rất nhiều cho sự nghiệp của họ, đồng thời có đóng góp tích cực trong việc xây dựng nền nghệ thuật vì nhân dân và đất nước, góp phần thúc đẩy hoàn thành khát vọng xây dựng đất nước phồn vinh và hạnh phúc như tất cả chúng ta cùng mong muốn.

Cảm ơn PGS.TS Bùi Hoài Sơn đã chia sẻ thông tin.