Liên kết chặt hơn để phát triển ngành lan

“Bấp bênh” cả đầu vào lẫn đầu ra

Tại buổi gặp gỡ đầu năm 2017 với các hộ nông dân chuyên trồng lan do Hội Nông dân TP.HCM tổ chức, hàng loạt vấn đề đã được các nhà vườn đưa ra trao đổi thẳng thắn. Ông Phạm Văn Long - Chủ tịch  Hội Nông dân huyện Củ Chi thông tin, huyện có 165ha trồng lan đang mang lại thu nhập ổn định cho hơn 300 hộ. Thị trường tiêu thụ hoa lan tuy có mở rộng nhưng việc xây dựng thương hiệu chỉ ở những nơi có diện tích sản xuất lớn. Vấn đề đầu ra luôn là nỗi lo của nông dân.

Để đưa ngành hoa lan TP.HCM đi lên, cần nhiều người dám đầu tư làm lớn. Ảnh:  N.V

Bà Lê Thị Mỹ Phước - Giám đốc HTX Hoa lan Ngọc Điểm (huyện Hóc Môn) cho hay, sản lượng hoa mokara của trang trại phát triển ổn định nhưng khâu tiêu thụ ngày bình thường khá bấp bênh. Sau các dịp lễ tết, giá hoa càng xuống thấp. Bà Phước đã tự tìm thêm kênh tiêu thụ tại các siêu thị nhưng Co.op Mart thì chưa có kinh nghiệm cho mặt hàng hoa tươi; việc kinh doanh ở Metro theo dạng ký gửi cũng không giúp thu hồi được vốn...

Chuyên về dòng lan dendrobium, ông Nguyễn Văn Thọ ở huyện Bình Chánh cho rằng giống hoa này yêu cầu cao hơn hẳn về kỹ thuật chăm sóc, kể cả vấn đề nước tưới bị nhiễm phèn thì nông dân vẫn biết cách khắc phục. Vấn đề đáng ngại lại ở chất lượng giống và phân bón giả...

Nhiều nhà vườn đồng quan điểm này, cho rằng hầu hết nguồn giống hoa lan hiện nay vẫn phụ thuộc vào nhập khẩu, dẫn tới khó kiểm soát chất lượng giống, kiểm soát mầm bệnh... Giống nhập khẩu cũng khiến giá thành sản xuất cao, nông dân khó cạnh tranh.

Hoa đẹp nhưng… vô danh

Bà Đặng Lê Thị Thanh Huyền - Giám đốc HTX hoa lan Huyền Thoại cho biết, nhiều ý tưởng xây dựng hình ảnh hoa lan đại diện vùng đất Củ Chi ở sân bay, nhà hàng, khách sạn đã có nhưng nhà vườn vẫn “tự bơi” là chính.

Theo đó, ngành du lịch chỉ mới tham gia ở lý thuyết dù đã tiếp cận chương trình hơn 1 năm.  Chưa kể đặc thù của vườn lan rất dễ lây lan mầm bệnh trong không khí, không phải cứ muốn vào tham quan là được.

Ông Mai Quốc Thái - Phó Chủ tịch Hội Trang trại và làm vườn TP.HCM cũng cho rằng, mặc dù diện tích hoa lan trên địa bàn thành phố được mở rộng nhưng sản phẩm cung ứng cho thị trường còn khiêm tốn về chủng loại, màu sắc đặc trưng. Công tác lai tạo giống chưa đáp ứng được nhu cầu dù thành phố có trung tâm công nghệ sinh học.

Với tư cách người làm công tác nghiên cứu, chuyên gia nông nghiệp Nguyễn Đăng Nghĩa cho rằng tính liên kết và trao đổi thông tin vẫn là khâu yếu hiện nay. Dẫn chứng trường hợp HTX Hoa lan Huyền Thoại, ông Nghĩa cho rằng mô hình kinh tế hợp tác vẫn là ưu tiên hàng đầu trong thời gian tới.

Sau 1 năm hoạt động, từ 8 thành viên với diện tích 18ha, HTX Huyền Thoại đã đi vào sản xuất, tiêu thụ ổn định và thu mua cho một số hộ nông dân trồng lan nhỏ lẻ xung quanh. Diện tích trồng lan hiện đã mở rộng thêm là 3ha, bốn hộ nông dân trồng lan khác đang xin gia nhập HTX để được hưởng lợi như thành viên.

Nhưng quyết tâm phát triển hoa lan ở đây cũng không hề suôn sẻ. Bà Huyền đề nghị các cấp chính quyền tạo điều kiện cho HTX xin được giao thuê đất, mở rộng diện tích trồng lan nhằm phát triển mô hình mokara cắt cành theo hướng chuyên canh, cánh đồng lớn kết hợp du lịch sinh thái.