“Bình dân học vụ số” ở các xã tại TP.HCM góp phần quan trọng trong xây dựng nông thôn mới thông minh

Phong trào “bình dân học vụ số” đang từng bước thâm nhập vào đời sống nông thôn TP.HCM, không ồn ào nhưng bền bỉ, bắt đầu từ những thao tác rất nhỏ trên chiếc điện thoại thông minh. Từ chỗ e dè, lúng túng với công nghệ, nhiều nông dân, người cao tuổi hôm nay đã dần tự tin tiếp cận dịch vụ công trực tuyến, thông tin số và các tiện ích thiết yếu.

Những chuyển động ấy đang góp phần cụ thể hóa Kế hoạch số 2784/KH-UBND của UBND TP.HCM về triển khai Chương trình chuyển đổi số trong xây dựng nông thôn mới, hướng tới nông thôn mới thông minh vào năm 2025.

Sáng kiến hay trong phong trào “bình dân học vụ số”

Tại xã Vĩnh Lộc (TP.HCM), nơi có đông nông dân lớn tuổi vẫn quen với hồ sơ giấy và cách làm truyền thống, việc thực hiện thủ tục hành chính trên môi trường số từng là một rào cản rõ rệt. Không ít người dân sở hữu điện thoại thông minh nhưng chỉ dừng lại ở nghe gọi, ngại thao tác, sợ sai, sợ “bấm nhầm”. Nhận diện đúng khó khăn đó, Đảng ủy xã Vĩnh Lộc đã lựa chọn “bình dân học vụ số” như một giải pháp trọng tâm để đưa chuyển đổi số đi vào đời sống, đặc biệt là trong cộng đồng nông dân.

Điểm đáng chú ý ở Vĩnh Lộc là cách tổ chức phong trào không mang tính hình thức. Từ chỉ đạo trực tiếp của Đảng ủy xã, Câu lạc bộ Khoa học – Công nghệ và Chuyển đổi số được thành lập, quy tụ những cán bộ, đoàn viên, hội viên có kỹ năng công nghệ làm lực lượng nòng cốt. Phương châm hoạt động được xác định rất rõ: Gần dân, dễ hiểu, dễ làm và lấy hiệu quả thực tế làm thước đo. Công nghệ không còn là khái niệm trừu tượng, mà gắn liền với nhu cầu cụ thể của người dân trong giải quyết thủ tục hành chính.

Từ đó, mô hình “Điểm tiếp công dân” gắn với hỗ trợ “bình dân học vụ số” được triển khai thí điểm tại ấp 7 và ấp 8. Ngay tại địa bàn cư trú, nông dân được hỗ trợ tạo tài khoản dịch vụ công, thực hiện định danh điện tử, nộp hồ sơ trực tuyến, tra cứu tiến độ và nhận kết quả. Những thao tác tưởng chừng phức tạp trước đây nay được hướng dẫn “cầm tay chỉ việc”, từng bước một, kiên nhẫn và sát thực tế. Sự thay đổi không chỉ nằm ở việc người dân hoàn thành được hồ sơ, mà ở chỗ họ dần hình thành thói quen sử dụng công nghệ, chủ động hơn trong tiếp cận dịch vụ công.

Hiệu quả của mô hình nhanh chóng tạo sự lan tỏa. Nhiều nông dân lớn tuổi lần đầu tự mình nộp hồ sơ trực tuyến đã chia sẻ cảm giác nhẹ nhõm khi không còn phải đi lại nhiều lần, không còn phụ thuộc hoàn toàn vào con cháu. Với chính quyền cơ sở, áp lực tại bộ phận một cửa cũng giảm rõ rệt. Quan trọng hơn, mô hình cho thấy tinh thần cốt lõi của chuyển đổi số trong xây dựng nông thôn mới, lấy người dân làm trung tâm và không để ai bị bỏ lại phía sau.

Nếu Vĩnh Lộc cho thấy chuyển đổi số gắn chặt với cải cách hành chính, thì tại xã Bình Lợi (TP.HCM), phong trào “bình dân học vụ số” được triển khai từ một góc nhìn khác. Phong trào bắt đầu từ những điều khó nhất, đó là hỗ trợ người cao tuổi và người có hoàn cảnh khó khăn tiếp cận công nghệ. Chương trình đào tạo “Bình dân học vụ số” với chủ đề “An toàn mạng và kỹ năng số cơ bản” được tổ chức trong sự phối hợp của Ủy ban MTTQ Việt Nam xã, UBND xã và Trung tâm Chuyển đổi số TP.HCM, với sự đồng hành của các đơn vị truyền thông và doanh nghiệp công nghệ.

Chuyển đổi số trong xây dựng nông thôn mới không còn xa

Không gian lớp học tại Bình Lợi không mang dáng dấp của một khóa đào tạo khô cứng, mà là nơi người cao tuổi lần đầu “chạm tay” vào thế giới số. Tại đây, các cô, chú được hướng dẫn cách sử dụng điện thoại thông minh, tra cứu thông tin, nhận diện các hình thức lừa đảo trên không gian mạng và ứng dụng công nghệ vào những nhu cầu rất đời thường. Sự kiên nhẫn của đội ngũ cộng tác viên, cùng cách truyền đạt gần gũi, đã giúp nhiều người vượt qua tâm lý sợ hãi ban đầu để mạnh dạn thao tác.

Bà Trần Thị Cẩm Thúy - Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam xã Bình Lợi nhấn mạnh, ý nghĩa lớn nhất của “bình dân học vụ số” không nằm ở bài học công nghệ, mà ở tinh thần chung sức của cả hệ thống chính trị và cộng đồng. Công nghệ, trong cách tiếp cận này, không còn là rào cản, mà trở thành công cụ để chăm lo đời sống người dân, nhất là nhóm yếu thế. Việc trao tặng điện thoại thông minh cho những người cao tuổi tích cực ứng dụng công nghệ càng cho thấy phong trào không dừng ở tuyên truyền, mà đi kèm hỗ trợ cụ thể, thiết thực.

Nhìn từ hai mô hình tại Vĩnh Lộc và Bình Lợi có thể thấy, “bình dân học vụ số” đang đóng vai trò như chiếc cầu nối quan trọng trong chuyển đổi số xây dựng nông thôn mới tại TP.HCM. Thông qua việc trang bị kỹ năng số cơ bản, người dân nông thôn không chỉ thuận lợi hơn trong tiếp cận dịch vụ công, mà còn từng bước tham gia vào xã hội số, chính quyền số theo đúng tinh thần Kế hoạch 2784/KH-UBND của Thành phố.

Chuyển đổi số trong xây dựng nông thôn mới vì thế không còn là câu chuyện của hạ tầng hay nền tảng kỹ thuật, mà là quá trình nâng cao năng lực số cho cư dân nông thôn. Khi người dân biết sử dụng công nghệ, biết bảo vệ mình trên không gian mạng và biết tận dụng các tiện ích số trong đời sống, nông thôn mới sẽ không chỉ “mới” về hình thức, mà “mới” từ nhận thức đến hành động.

Từ những lớp học nhỏ, những thao tác chậm rãi trên màn hình điện thoại, phong trào “bình dân học vụ số” đang thổi một luồng sinh khí mới vào nông thôn TP.HCM. Đó là sự sôi nổi không phô trương, nhưng bền bỉ và thực chất, góp phần đặt nền móng cho một nông thôn mới thông minh của Thành phố.

×