Chữ VN Song Song 4.0 tham gia cùng công nghệ Blockchain trong quá trình chuyển đổi số

Anh Ngô Hoàng Đại Long có nhiều công trình khoa học được công bố trong nước và quốc tế, trong đó có nhiều bài được công bố trên Scopus & WoS liên quan đến hướng nghiên cứu về địa tin học và ngôn ngữ văn hóa địa phương trong du lịch. Một trong những quan tâm của anh hiện nay là các ứng dụng của xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP) trong GIScience hỗ trợ cho chuyển đổi số trong ngành du lịch.

Khó khăn khi chưa dùng cvnss 4.0

Theo anh Long, Cuộc cách mạng 4.0 (CMCN 4.0) được hiểu ngắn gọn như sau: CMCN lần 1- Cơ khí hóa; CMCN lần 2 – Điện khí hóa; CMCN lần 3-Tự động hóa và CMCN lần 4- Số hóa. Số hóa (digitization) là quá trình chuyển đổi thông tin trên giấy và các quy trình thủ công thành định dạng kỹ thuật số. Số hóa có tầm quan trọng rất lớn đối với việc quản lý, khai thác, xử lý, lưu trữ và truyền dữ liệu. Quá trình này là nền tảng cho các ứng phục vụ chuyển đổi số (digital transformation) trong việc tích hợp các công nghệ kỹ thuật số vào tất cả các lĩnh vực để thay đổi phương thức vận hành, điều hành để tạo ra các giá trị mới hơn.

"Trong công tác quản lý kỹ thuật, ngành hệ thống thông tin địa lý chúng tôi tham gia số hóa từ những năm 2000. Bản chất cơ bản của dữ liệu số trên các bản đồ số là nhằm cho phép biểu diễn, hiển thị truy vấn tìm kiếm, quản lý lưu trữ, xây dựng và phân tích các dữ liệu địa lý, phân tích không gian cùng với việc biên tập và phân tích thông tin từ các lớp bản đồ khác nhau. Đồng thời thể hiện các mối quan hệ và nhận dạng các mô hình thông qua các đoạn mã để tự động hóa nhằm hỗ trợ ra quyết định. Lúc đó, khi tôi làm các bản đồ trên Arcview/ArcInfo GIS lúc thao tác hóa "làm nhãn hiển thị tên địa danh", cho bản đồ rất khó khăn vì chưa có chức năng hiển thị dấu của chữ tiếng Việt, chưa có hỗ trợ font, rất mất thời gian để chỉnh sửa thay đổi.

Sau này những năm 2010, khi làm ở công tác lưu trữ số hóa dữ liệu, tôi lại tiếp cận công nghệ OCR để số hóa trong việc đọc text (chữ) ở file ảnh, đây một công cụ scan kỹ thuật số chuyên nhận dạng các ký tự, chữ viết tay, hay chữ đánh máy ngày xưa… Tuy nhiên, nó phụ thuộc vào độ rõ nét của ảnh dùng, xử lý dấu tiếng Việt, nhận diện mẫu chữ khó khăn nhất vẫn là chữ viết tay", anh Long chia sẻ.

Sau đó, anh Long biết đến Cvnss4.0 được nhóm tác giả Trần Tư Bình và Kiều Trường Lâm đã đề xuất gồm 3 thành phần: Chữ Quốc ngữ hiện hành, Chữ viết nhanh và Ký hiệu dấu. Nhóm đã thiết lập là hệ thống ký hiệu có quy tắc, nó giống như hệ thống định lý toán học trong môi trường máy tính "bước đệm" trung gian để chuyển hóa những giá trị của chữ tiếng Việt hiện tại chưa được tối ưu sang hệ thống quy ước xã hội ở thế giới thực.

Ví dụ: tập tin HEX khi mã hóa cụm từ "chữ Quốc ngữ" sẽ là 43681EEF2051751ED163206E671EEF, nhưng trong môi trường máy tính biểu hiện ra sẽ là "Ch‑ï Qu‑Ñc ng‑ï". Nhưng cvnss4.0 "chữ Quốc ngữ" sẽ là "Chuw Qocb wuw", và từ đây chuyển ra chữ Quốc ngữ sẽ dễ dàng hơn. Do cvnss 4.0 tuân thủ đúng theo quy định ASCII.

Ưu điểm của Cvnss 4.0

Nhận xét về cvnss 4.0, anh Long cho hay dưới góc độ tìm hiểu của tôi được xem là "ngôn ngữ được xây dựng" (constructed languages) thuộc nhóm các ngôn ngữ "auxiliary" nghĩa là bổ trợ song song cho một mục đích nào đó về văn hóa, thiết kế và nghệ thuật… mà thế giới phân loại, tồn tại hiện nay khoảng 40 ngôn ngữ như thế. Các ngôn ngữ bổ trợ quốc tế (IAL - International auxiliary language) này là các ngôn ngữ được xây dựng tạo ra nhằm cung cấp giao tiếp dễ dàng, nhanh chóng hơn hoặc được cải thiện giữa các đối tượng giao tiếp hoặc một phần đáng kể, mà không nhất thiết phải thay thế ngôn ngữ mẹ đẻ mình (Otto Jespersen, 1908). Tôi nghĩ, Cvnss4.0 tạo ra động lực cho tiềm năng rất lớn nhất nhất là trong môi trường tương tác giữa con người - máy tính (Human-Computer Interaction) trong xu hướng cách mạng công nghệ 4.0 như hiện nay. Ở khía cạnh nào, tôi cho rằng cvnss 4.0 có mô-tip khá giống với chữ Loglan trên thế giới.

Hiện là một công nghệ mới và sáng tạo có tiềm năng thay đổi cách chúng ta tương tác với internet và thế giới kỹ thuật số. Ở dạng đơn giản nhất, blockchain là một cơ sở dữ liệu phân tán cho phép thực hiện các giao dịch an toàn, minh bạch và chống giả mạo, có nghĩa là thông tin có thể được lưu trữ trên blockchain và được chia sẻ trên một mạng máy tính mà không cần cơ quan tổ chức nào hoặc người trung gian bên thứ 3.

Ví dụ: Hợp đồng thông minh có thể được sử dụng để tự động thực hiện các thỏa thuận khi đáp ứng các điều kiện nhất định, theo đó việc thực thi có thể diễn ra mà không cần bất kỳ sự can thiệp nào của người dùng. Khi tôi tạo ra hợp đồng thông minh Ethereum, viết một đoạn code backend cho Dapp (một mạng phi tập trung). Tôi đã thử dùng thêm cvnss 4.0 như ngôn ngữ riêng biệt trong "smart contract" của cấu trúc Dapp = frontend + smart contract backend. Cvnss4.0 đóng vai trò như tạo ra các dữ liệu phi cấu trúc tích hợp vào blockchain, tôi thấy thú vị là dữ liệu đã được mã hóa có quy tắc, Cvnss4.0 đã được đóng góp trước đó.

Để truy cập vào tài sản hoặc thông tin được người dùng lưu trữ trong chuỗi khối, họ cần có khóa riêng, thì việc thêm lưu trữ dữ liệu đang là sự quan tâm của nhiều người nghiên cứu về blockchain hiện nay. Cụ thể như, chuyển qua giao thức Block-IPFS Network, dùng "SideDB" để chia sẻ lưu trữ dữ liệu cá nhân với dung lượng lớn hơn".

Anh Long nhận định về cvnss 4.0: "Đây là dự án đầy nỗ lực đóng như một sự góp thêm hỗ trợ chữ viết tiếng Việt của nhóm tác giả tuy chưa dựa trên một lập luận ngôn ngữ học nào, mà dựa trên những mong muốn rất phi ngôn ngữ học tức là viết không dấu và tối ưu hóa bằng mọi giá, nên hóa ra nó lại tạo ra các động lực khác như một gợi ý quan trọng về công nghệ trong việc tận dụng Cvnss 4.0 cho nhiều mục đích khác nhau thay vì bài xích nó".