Cơ chế đặc thù cho TP. Hải Phòng: Đề xuất tăng thu hồi đất xen kẹt trong dân và miễn thị thực với thân nhân chuyên gia

Theo đó, ngày 12/6, Quốc hội ban hành Nghị quyết 202/20225/QH15, TP. Hải Phòng sáp nhập tỉnh Hải Dương, thành TP. Hải Phòng. Thực tế này khiến cơ chế đặc thù cho TP. Hải Phòng đã được Quốc hội cho thực hiện thí điểm theo Nghị quyết số 35/2021 ngày 01/01/2022 cần được mở rộng áp dụng cho TP. Hải Phòng sau khi mở rộng.

Mở không gian cho Hải Phòng tương đồng TP. Đà Nẵng, TP.HCM

Tại Hội trường, Đại biểu Phạm Văn Hòa - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp nhất trí sự cần thiết về cơ chế đặc thù của TP. Hải Phòng để phát triển khu thương mại tự do của thành phố. Ông Hoà cho rằng, đây là một thành phố rất năng động, tương đồng như ở Đà Nẵng, thành phố Hồ Chí Minh.

Về đơn giản hóa các thủ tục hành chính, đối với nhà đầu tư nước ngoài được thành lập tổ chức kinh tế trong Khu thương mại tự do Hải Phòng không phải thực hiện thủ tục giấy đăng ký đầu tư trước khi thành lập tổ chức kinh tế. Theo ông Hòa, đây là cơ chế vượt trội so với Luật Đầu tư. Bởi, nếu nhà đầu tư nước ngoài không đầu tư vào khu này mà đầu tư bên ngoài khu này, phải thực hiện theo quy trình, thủ tục của Luật Đầu tư. Ví dụ như phải lập dự án khả thi, tiền khả thi sau đó được duyệt,...

"Nếu đầu tư trong khu thương mại tự do này thì trước khi thành lập tổ chức kinh tế sẽ được miễn thủ tục cấp giấy chứng nhận đầu tư. Vấn đề này, tôi nghĩ rằng sẽ thu hút nhà đầu tư ở nước ngoài, người ta sẽ thuận lợi hơn và sẽ tập trung nhiều, nên tôi cơ bản nhất trí. Đây là 1 thủ tục giảm, đảm bảo yêu cầu thực tiễn đề ra của thành phố", ông Hòa nói.

Thứ hai, cơ chế miễn thị thực cho người nước ngoài tạm trú trong thời gian 10 năm đối với những chuyên gia, quản lý. Ông cho rằng, chính sách này nên mở rộng không chỉ với các chuyên gia, nhà quản lý mà cần bao gồm cả thân nhân, gia đình đi cùng.

"Tôi đề xuất cần bổ sung chính sách đối với gia đình, thân nhân của các chuyên gia, nhà quản lý nước ngoài. Trước đây, chúng ta cũng đã có một số cơ chế dành cho thân nhân của các đối tượng này. Tôi cũng đề nghị quan tâm và góp phần làm sao thu hút được nguồn nhân lực chất lượng cao để tập trung đầu tư vào khu thương mại tự do của TP. Hải Phòng xứng tầm là một thành phố năng động của duyên hải miền Bắc", ông Hòa đề cập.

Thứ ba, về chính sách cho thuê đất, giao đất. Ông cho biết, trong nghị quyết giao thì Ủy ban nhân dân TP. Hải Phòng đủ quyền tổ chức không đấu giá quyền sử dụng đất, không đấu thầu dự án có đất đối với dự án đầu tư trong khu thương mại tự do.

"Chính sách này tương tự như chính sách của khu thương mại tự do ở thành phố Đà Nẵng nên đây là một điều kiện hết sức cần thiết, tôi đồng ý, đồng thuận theo chính sách này đối với Khu thương mại tự do của TP. Hải Phòng", ông nói.

Riêng đối với việc ưu đãi tiền thuê đất, thuê mặt nước trong dự án, trong quyết định dự thảo nghị quyết đề cập việc khu thương mại là được miễn toàn bộ thuê đất, thuê mặt nước cho cả thời gian thuê, trừ các dự án xây dựng nhà ở tự do. Theo vị đại biểu này, đây là một vấn đề cũng rất quan trọng.

Tăng thu hồi đất xen kẹt để tạo không gian cho Thành phố

Đại biểu Trần Đình Gia, ĐBQH tỉnh Hà Tĩnh cũng đề cập tới 3 vấn đề lớn.

Thứ nhất là về việc thu hồi diện tích đất xen kẹt trong khu dân cư. Quy định TP. Hải Phòng được thu hồi các thửa đất nằm xen kẹt trong khu dân cư để tạo quỹ đất, đấu giá quyền sử dụng đất và phát triển đô thị, thương mại dịch vụ theo quy định về thu hồi đất để phát triển kinh tế xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.

Theo đại biểu, quy định này có phần khắc phục những vướng mắc, bất cập trên thực tế, không chỉ TP. Hải Phòng mà rất nhiều thành phố khác cũng có nhu cầu thu hồi đất xen kẹt cần thiết, để vừa tạo cái nguồn thu, giải quyết lãng phí vừa đảm bảo mỹ quan đô thị.

Chính vì vậy, đây một cái quy định rất cần thiết. Tuy nhiên, để đẩy nhanh chính sách mới, có tác động trực tiếp đến quyền, lợi ích của người dân, đại biểu đề nghị cần phải xác định rõ tiêu chí và xử lý quyền lợi của người dân để đảm bảo hài hoà giữa lợi ích của người dân, của tập thể, của nhà nước.

Thứ hai là về việc đầu tư, quản lý, khai thác, xử lý tài sản kết cấu hạ tầng, trang thiết bị phục vụ phát triển khoa học và công nghệ và đổi mới sáng tạo được quy định tại Điểm a, Khoản 3, Điều 7 "Hội đồng nhân dân thành phố được quyết định đầu tư nâng cấp, mở rộng, phát triển và khai thác tài sản kết cấu hạ tầng khoa học và công nghệ từ nguồn ngân sách thành phố; được quyết định cho các tổ chức, cá nhân khởi nghiệp đổi mới sáng tạo và các tổ chức, cá nhân hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo thuê trực tiếp tài sản kết cấu hạ tầng khoa học và công nghệ không thông qua đấu giá để hoạt động". Theo ông Gia, đây là một trong những cái vấn đề mới và cần được quan tâm.

Đại biểu đề nghị xác định rõ cơ chế kiểm soát đối với việc cho thuê tài sản kết cấu hạ tầng khoa học và công nghệ từ nguồn ngân sách thành phố để tránh thất thoát và đảm bảo công bằng giữa các cái tổ chức và cá nhân của khi tham gia.

Vấn đề thứ ba là việc cho thí điểm thành lập quỹ đầu tư mạo hiểm như dự thảo là hoàn toàn phù hợp với hiện nay, chưa có cái khung pháp lý hoàn chỉnh cho đầu tư mạo hiểm trong phát triển công nghệ cao, có khởi nghiệp đối với sáng tạo. Tuy nhiên, cần quy định rõ mô hình quỹ đầu tư mạo hiểm, cơ quan chịu trách nhiệm quản lý vận hành quỹ. Đồng thời cần quy định và giám sát cụ thể nguyên tắc miễn trừ trách nhiệm cho cán bộ sử dụng vốn quỹ đầu tư mạo hiểm trong trường hợp rủi ro để tránh lạm dụng quỹ này.

Đại biểu Lã Thanh Tân (ĐBQH TP. Hải Phòng) cho biết, TP. Hải Phòng hiện đang giữ vai trò đầu tàu phát triển ở phía Bắc, là trung tâm logictics cảng biển, công nghiệp, dịch vụ của cả nước. Trong nhiều năm qua, Hải Phòng đã liên tục duy trì tốc độ tăng trưởng cao, với tốc độ tăng trưởng trên 10% trong 10 năm liên tục.

Nhưng để tiếp tục phát huy vai trò này trong bối cảnh hội nhập ngày càng sâu rộng và cạnh tranh toàn cầu gay gắt, thành phố cần một khuôn khổ chính sách vượt trội, đủ linh hoạt để tạo ra không gian phát triển mới. 

Ngày 12/6/2025, Quốc hội vừa thông qua Nghị quyết số 202 về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh cũng đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc thiết kế lại thể chế, cơ chế, chính sách quản lý phù hợp cho các tỉnh, thành phố sau sắp xếp. 

Với vị thế trung tâm vùng Đồng bằng sông Hồng, việc Hải Phòng được cho phép thí điểm các cơ chế, chính sách đặc thù không chỉ nhằm duy trì đà phát triển hiện có mà còn là điều kiện để hình thành mô hình đô thị lớn, tích hợp, vừa đảm nhiệm vai trò trung tâm vùng, vừa có khả năng cạnh tranh với các cực tăng trưởng quốc tế, đồng thời tiếp tục hiện thực hóa chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm về chủ trương đẩy mạnh phân cấp, phân quyền.

Theo ông Tân, trong quá trình thực hiện chỉ đạo của Trung ương về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, lãnh đạo TP. Hải Phòng và tỉnh Hải Dương đã chủ động phối hợp chặt chẽ, trao đổi, thống nhất về các nội dung cơ chế, chính sách đặc thù với tinh thần sẽ áp dụng chung trên toàn địa bàn thành phố mới.

Sự đồng thuận cao giữa hai địa phương đã tạo nền tảng thuận lợi để quá trình xây dựng chính sách được tiếp cận một cách thực chứng dựa trên khảo sát hiện trạng, phân tích dữ liệu và thiết kế phương án điều chỉnh phù hợp với định hướng phát triển dài hạn, bảo đảm việc tổ chức thực hiện sau sắp xếp được triển khai thông suốt, không gián đoạn về thể chế và không phát sinh độ trễ trong vận hành. 

Các quy định trong dự thảo không chỉ đáp ứng yêu cầu trước mắt mà còn tạo dư địa cho phát triển trong dài hạn, giúp định hình mô hình quản trị đô thị theo hướng tích hợp, linh hoạt và hiệu quả.

×