Bình luận
0
Cuộc đời của Lê Chất, cũng giống như người bạn thân của ông là Lê Văn Duyệt, đều lập nhiều chiến công hiển hách, sau khi giúp vua Gia Long thành công mỗi người được cử trấn giữ một đầu đất nước (Lê Chất làm Tổng trấn Bắc Thành gồm toàn bộ các tỉnh miền Bắc, Lê Văn Duyệt làm Tổng trấn Gia Định gồm toàn bộ các tỉnh miền Nam), nhưng sau khi đã chết, đều bị vua xử tội, mãi nhiều năm sau mới được giải oan.
Trong thời vua Minh Mạng, nhà Nguyễn xảy ra 3 vụ đại án, đó là các vụ xử Hoàng tôn Mỹ Đường (con Hoàng thái tử Cảnh), Lê Văn Duyệt, Lê Chất. Các sử quan sau này đều cho rằng đây là ba vụ án oan.
1.
Lê Chất sinh năm 1769 (kém Lê Văn Duyệt 5 tuổi), mất năm 1826, quê ấp Bình Trị, xã Mỹ Quang, huyện Phù Mỹ, tỉnh Bình Định, được gọi là Hậu quân Chất, nguyên là danh tướng của triều Tây Sơn, từng được phong tới chức Đô đốc.
Thuở nhỏ ông theo cha là Lê Trung học văn lẫn võ. Lê Trung theo Nguyễn Huệ từ sớm, còn Lê Chất, mãi đến năm Kỷ Dậu (1789) mới được Nguyễn Nhạc (lúc này xưng là vua Thái Đức) sử dụng, phong cho chức Thủy quân Đô tùy trông coi cửa biển Thị Nại. Sau khi Quy Nhơn thuộc về vua Cảnh Thịnh, Lê Chất được toàn quyền nắm giữ thủy binh với chức vụ Thủy sư Đô đốc.
Sau khi vua Quang Trung mất, vua Cảnh Thịnh nối ngôi khi mới 9 tuổi, triều đình Tây Sơn bắt đầu lục đục vì các cuộc tranh giành quyền lực.
Nhà vua bắt giết bố, vợ Lê Chất, lại lùng bắt ông khi đó đang cầm quân tại Quảng Ngãi, khiến Lê Chất phải dùng kế “kim thiền thoát xác”, dùng thi thể người khác giả là mình, rồi trốn vào rừng núi ở Trà Bồng, Quảng Ngãi.
Sau có người dụ hàng, Lê Chất về theo hầu chúa Nguyễn Phúc Ánh, lập nhiều chiến công, tuy nhiên cũng gây nhiều hiềm khích với các đại tướng, quan lại đứng đầu triều Nguyễn như Đặng Trần Thường, Nguyễn Văn Thành, Trịnh Hoài Đức.
Bàn thờ Lê Chất tại Lăng Ông, quận Bình Thạnh, TP Hồ Chí Minh. Sau khi giúp vua Gia Long nhà Nguyễn thống nhất giang sơn, đại thần Lê Chất được cử làm Tổng trấn Bắc Thành gồm toàn bộ các tỉnh miền Bắc.
Tháng 3 năm Kỷ Mùi (1799), Nguyễn Phúc Ánh ra đánh Quy Nhơn. Lê Chất có nhiều công lao, giúp quân chúa Nguyễn hạ được thành, rồi theo Nguyễn Phúc Ánh về Gia Định.
Năm sau, khi quân chúa Nguyễn đánh nhau với Trần Quang Diệu, Võ Văn Dũng tại Bình Định, theo lời khuyên của Võ Tánh, Nguyễn Phúc Ánh kéo quân đánh ra Phú Xuân. Đến ngày 2 tháng 5 năm Tân Dậu (1801), Nguyễn Ánh chiếm được Phú Xuân.
Sau đó, Lê Chất cùng Lê Văn Duyệt được cử kéo quân vào đánh Bình Định, tuy lúc đầu bị hai tướng Tây Sơn là Trấn thủ Quảng Nam Phạm Cần Chánh và Trấn thủ Quảng Nghĩa Lê Sĩ Hoàng đánh bại, nhưng khi các tướng Tây Sơn biết tin Phú Xuân đã thất thủ, đành rút quân theo đường thượng đạo ra Bắc.
2.
Trong chiến dịch đánh ra Bắc năm 1802, Lê Chất làm Khâm sai Chưởng Hậu quân, Bình Tây tướng quân, lần lượt đánh lấy các tỉnh Nghệ An, Thanh Hóa, rồi kéo quân vào Thăng Long, bắt được vua quan nhà Tây Sơn, lập được công to, được phong tước Quận công. Khi đó, Đặng Trần Thường có lòng ghen ghét, bàn với các tướng rằng: “Chất mà được quận công thì lũ ta phải mười lần quận công”.
Lấy được Thăng Long, vua Gia Long cho đổi tên thành Bắc Thành, Nguyễn Văn Thành được cử làm Tổng trấn, Lê Chất là Hiệp Tổng trấn.
Năm 1803, ở Quảng Yên có giặc cướp, Lê Chất cầm quân đi đánh, có thắc mắc với tướng Nguyễn Văn Trương là sao Tổng trấn Bắc Thành Nguyễn Văn Thành không đánh giặc, khiến Nguyễn Văn Thành bắt đầu gây lòng thù oán.
Năm 1820, vua Gia Long mất, vua Minh Mạng lên ngôi, Lê Chất vẫn được trọng dụng, được cử làm Tổng trấn Bắc Thành, con là trai Lê Hậu được cho lấy Trưởng Công chúa Nguyễn Thị Ngọc Cửu, con gái thứ tám của vua Gia Long. Con gái Lê Chất trước đó cũng được tiến vào cung làm vợ vua Minh Mạng, sinh hạ ra Quỳ Châu Quận công Miên Liên.
Lúc đương thời, Lê Chất cùng Lê Văn Duyệt là các khai quốc công thần, được vua Gia Long nể trọng. Tuy nhiên, sau khi vua Minh Mạng lên ngôi, đối xử với hai ông có phần giảm sút, có lẽ vì thế mà cả hai ông đều sinh bất mãn. Thái độ này đã gây vạ cho cả hai ông ngay cả sau khi đã chết.
Năm 1826, Lê Chất xin tạm nghỉ chức Tổng trấn Bắc thành về Bình Định lo việc tang cho mẹ, rồi mất ở quê nhà. Vua Minh Mạng nghe tin ấy, nghỉ chầu ba ngày để tỏ lòng thương xót, tặng hàm Thiếu phó, đồng thời ban cấp tiền lụa để lo đám tang Lê Chất rất hậu hĩnh.
3. Năm 1835, sau khi Lê Văn Duyệt mất 3 năm, ở Gia Định, Lê Văn Khôi là con nuôi Lê Văn Duyệt nổi dậy làm phản, chiếm thành suốt 3 năm. Vì tội phản nghịch của con, Lê Văn Duyệt đã chết cũng bị xử tội, Tả thị lang bộ Lại Lê Bá Tú mới hạch tội Lê Chất sáu tội đại ác đáng phải xử lăng trì, và mười tội lớn nữa, trong đó gồm tám tội phải xử chém, hai tội phải xử treo cổ.
Khi đình thần nghị tội, vua Minh Mạng dụ rằng: “Trước kia trẫm nghĩ hắn cùng Lê Văn Duyệt dẫu mang lòng bất thần, nhưng người ta không chịu theo, thì chắc không dám gây sự. Vả hắn là nhất phẩm đại thần, dù có mưu gian mà thần dân chưa cáo tố, thì không nỡ bắt tội. Nay đã có người tham hạch, vậy phải trái cho công, đã có triều đình pháp luật. Chuẩn cho đình thần đem mười sáu điều tội của hắn mà định rõ tội danh, vợ con cũng án luật mà nghi xử, duy con gái nào đã xuất giá cùng là cháu trai còn nhỏ thì tha”.
Các quan bàn rằng: Do Chất đã bị bắt về âm phủ nên xin truy thu bằng sắc, đào mả quan tài và chém xác bêu đầu để răn. Vợ Chất là Lê Thị Sa cũng là kẻ đồng mưu, xin xử chém ngay.
Án làm xong, đưa xuống cho các quan Đốc phủ ở các địa phương đọc và gửi ý kiến vế triều đình. Các quan ở địa phương đều tâu xin y lời nghị bàn của triều thần.
Vua Minh Mạng mới kết luận: “Lê Chất cùng với Lê Văn Duyệt, dựa nhau làm gian, tội ác đầy chứa, nhổ từng cái tóc mà tính cũng không hết, giá thử bổ áo quan giết thây cũng không là quá. Song nghĩ lại Chất tội cũng như Duyệt, trước kia Duyệt đã không bị bổ áo quan, giết thây thì nắm xương thây của Chất cũng chẳng màng bắt tội”.
Sau đó, vua cho Tổng đốc Bình Phú (kiêm hai tỉnh Bình Định và Phú Yên) là Vũ Xuân Cẩn san bằng mồ mả của Lê Chất rồi dựng tấm bia đá lên đó, khắc lớn mấy chữ “Gian thần Lê Chất phục pháp xứ” (nơi gian thần Lê Chất chịu hình pháp). Vợ Lê Chất là Lê Thị Sa và các con là Lê Cận, Lê Trương, Lê Kỵ bị án trảm giam hậu.
Gia sản của Lê Chất bị tịch thu, tính ra được 22.000 quan tiền, vua hạ lệnh cho sung công, rồi cho Tổng đốc Hà Ninh là Đặng Văn Hòa đem tiền ấy cứu cấp cho dân nghèo 12 tỉnh Bắc Kỳ.
Người con gái Lê Chất tuy làm vợ vua sinh hoàng tử, cũng bị giam cho đến chết. Con Lê Chất là Lê Hậu lấy công chúa (cô ruột vua Minh Mạng) nhưng đã chết nên không liên quan.
Lê Cận, Lê Trương, Lê Kỵ bị xử chém năm 1838. Lê Thị Sa bị đưa về nguyên quán làm nô tì, cháu của Lê Chất là bọn Lê Luận được giảm tội, đày lên Cao Bằng để làm lính, đến năm Thiệu Trị thứ nhất (1841), gặp kỳ ân xá mới được tha về.
Mãi đến khi vua Tự Đức lên ngôi (1847), Đại học sĩ Vũ Xuân Cẩn mới dâng biểu xin gia ơn con cháu Thái tử Cảnh, cùng xin bổ dụng con cháu các đại thần Nguyễn Văn Thành, Lê Văn Duyệt, Lê Chất. Vua nghe cảm động, cho thi hành cả. Đến năm 1868 vua Tự Đức mới truy phong cho ông chức Tả đồn Đô Thống chế.
Cuộc đời của cha con Lê Chất mang nhiều bi kịch của, cả hai ông đều lập được nhiều công trạng phục vụ cho chủ của mình, song cuối đời đều bị các vua sau đối xử bất công, tàn nhẫn. Lê Trung bị vua Cảnh Thịnh chém đầu, Lê Chất bị Minh Mạng cho san bằng mồ mả, đều là những nỗi oan thiên cổ.
Nghệ sĩ Vân Dung nhắc tới Táo quân 2026, ca sĩ Trọng Tấn khuyên con trai sau khi giành giải nhì Tiếng hát Hà Nội 2025… là những tin showbiz nổi bật trong 24h qua.
Chia sẻ
Người xưa cho rằng, 2 cây tốt lành để trồng ở sân nhà, không chỉ mang ý nghĩa tốt lành mà còn có thể xua đuổi tà ma và bảo vệ nhà cửa.
Chia sẻ
Ngay cả những phương tiện truyền thông phương Tây lão luyện nhất cũng không thể làm ngơ trước làn sóng bài Nga chưa từng có đang lan rộng khắp châu Âu.
Chia sẻ
Giá xăng dầu hôm nay 11/12, trên thị trường giao ngay, giá dầu thô thế giới tiếp tục bất ngờ hồi phụ sau nhiều phiên lao dốc mạnh.
Chia sẻ
Tối 10/12, tại Khu công nghiệp Xuân Tô, phường Tịnh Biên, Bộ Công Thương phối hợp UBND tỉnh An Giang tổ chức khai mạc Hội chợ Thương mại OCOP vùng biên giới Việt Nam – Campuchia.
Chia sẻ
Chiều 10/12, trước buổi tập cuối cùng chuẩn bị cho trận đấu mang tính quyết định gặp U22 Malaysia tại bảng B môn bóng đá nam SEA Games 33, HLV Kim Sang-sik đã có cuộc trao đổi với báo chí. Nhà cầm quân người Hàn Quốc khẳng định toàn đội đang ở trạng thái tinh thần và thể lực tốt nhất, sẵn sàng hướng tới mục tiêu giành chiến thắng.
Chia sẻ
Dự án đường Mai Chí Thọ dài 2km, rộng 8 làn xe tại Khu đô thị Việt Hưng được chấp thuận đầu tư từ năm 2004. Sau 21 năm đường này vẫn là đường cụt.
Chia sẻ
Ngày 10/12, tại Hà Nội, Ủy ban Kiểm tra Trung ương tổ chức Lễ ra mắt Trung tâm điều hành giám sát, kiểm tra trên môi trường số.
Chia sẻ
Mô hình nuôi ếch Thái Lan đang mang lại nguồn thu nhập cao cho gia đình ông Trần Văn Hiếu, ở thôn Na Trung, xã Cẩm Duệ, tỉnh Hà Tĩnh (trước sáp nhập là huyện Cẩm Xuyên). Điều này, không chỉ đa dạng hóa đối tượng nuôi, mà còn góp phần nâng cao thu nhập, cải thiện sinh kế cho người dân.
Chia sẻ
Nghệ sĩ Nhân dân Trịnh Kim Chi chia sẻ về áp lực tuổi trẻ, những khó khăn và nỗ lực không ngừng để đạt được thành công, khẳng định vị thế trong nghệ thuật.
Chia sẻ
Lực lượng chức năng xã Triệu Phong (Quảng Trị) vừa bắt quả tang một tàu đang bơm cát không rõ nguồn gốc lên bãi tập kết ngay trong đêm. Trước đó, tiếp nhận phản ánh của báo chí và người dân về tình trạng tàu hút cát trái phép trên sông Thạch Hãn, chính quyền địa phương đã tăng cường tuần tra vào ban đêm, kịp thời phát hiện và xử lý các trường hợp vi phạm.
Chia sẻ
Công an TP Đà Nẵng kiểm tra một cơ sở kinh doanh trên đường Nguyễn Hữu Thọ đã phát hiện 65 cá thể chim hoang dã bị mua bán trái phép. Lực lượng chức năng thu giữ 65 con chim các loại, gồm 17 con chim chào mào, 44 con chim vành khuyên (loài thông thường) và 4 cá thể chim kim oanh mỏ đỏ (thuộc nhóm quý hiếm IIB)
Chia sẻ
Thị trường phân bón khoáng chất châu Âu tiếp tục diễn biến theo hướng trái ngược hoàn toàn với đường lối chính trị chính thức của Liên minh châu Âu về năng lượng và nguyên liệu thô của Nga. Trong khi các nước EU nói về việc giảm sự phụ thuộc vào tài nguyên của Nga, thì hoạt động buôn bán phân bón được sản xuất từ chính nguồn khí đốt của Nga lại không những không giảm mà còn liên tục mở rộng.
Chia sẻ
Theo dữ liệu nền tảng du lịch trực tuyến hàng đầu thế giới Booking.com, Mũi Né và Đà Lạt của tỉnh Lâm Đồng mới (sau sáp nhập tỉnh Bình Thuận, Đắk Nông, Lâm Đồng trước đây) cùng vào top 10 điểm đến được khách nội địa lẫn khách quốc tế quan tâm, tìm kiếm nhiều nhất trong dịp Tết Dương lịch 2026.
Chia sẻ
Việc Philippines ngưng nhập khẩu gạo Việt Nam đến hết năm 2025, tạo ra nỗi lo lớn cho ngành lúa gạo trong nước. Thị trường châu Phi được xem là giải pháp hợp lý để lúa gạo Việt Nam vẫn đảm bảo sản lượng xuất khẩu. Thị trường châu lục có nhiều lợi thế, tuy nhiên cũng tiềm ẩn những rủi ro.
Chia sẻ
Tại Hội nghị Thủ tướng Chính phủ đối thoại với nông dân diễn ra sáng qua 10/12, đại diện Tập đoàn Intimex và PAN Group đã nêu một số khó khăn trong xuất khẩu gạo hiện nay, nhất là trong bối cảnh 2 thị trường truyền thống là Philippines và Indonesia gặp nhiều trở ngại. Đồng thời, Hội Nông dân Việt Nam cũng đề xuất, kiến nghị Chính phủ có cơ chế trích lại 1 USD cho mỗi tấn gạo xuất khẩu để hỗ trợ nông dân khi cần thiết.
Chia sẻ
Chính phủ ban hành Nghị quyết số 405/NQ-CP ngày 10/12/2025 về kéo dài thời gian giải quyết chính sách, chế độ với người làm việc ngoài chỉ tiêu biên chế tại các Hội do Đảng và Nhà nước giao nhiệm vụ ở cấp tỉnh, cấp huyện trước ngày 1/7/2025.
Chia sẻ
Nhiều doanh nghiệp, đơn vị tại TP.HCM đang đầu tư vào trang trại quy mô lớn, ứng dụng khoa học công nghệ, kinh tế tuần hoàn. Để nối dài chuỗi giá trị cho ngành nông nghiệp, họ còn mở rộng đầu tư, đón khách đến tham quan, trải nghiệm.
Chia sẻ
Hành trình tìm con gái mất tích kéo dài 24 năm của ông Wang Mingqing cuối cùng đã khép lại bằng cuộc đoàn tụ đẫm nước mắt.
Chia sẻ
Xã Hồng Thái, huyện Kiến Xương, tỉnh Thái Bình (trước thời điểm sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, bỏ cấp huyện, sáp nhập tỉnh Hưng Yên, Thái Bình) không chỉ nổi tiếng với nghề chạm bạc truyền thống (làng cổ Đồng Xâm có nghề chạm bạc) mà hiện nay còn lưu giữ được nét văn hóa đặc trưng của miền quê Bắc Bộ trước kia với quần thể di tích đền, chùa nằm kề bên dòng sông Vông.
Chia sẻ
Ngày 10/12, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam, Chi nhánh Cần Thơ (Agribank Chi nhánh Cần Thơ) tổ chức Lễ bốc thăm trúng thưởng Chương trình tiết kiệm dự thưởng "Vững bền tài chính - Phát lộc an khang".
Chia sẻ
Nhằm giúp quý độc giả tiện theo dõi, Dân Việt xin đăng tải lịch thi đấu môn bóng đá nam và bóng đá nữ SEA Games 33 ngày 11/12.
Chia sẻ
Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi giữ nguyên mức thuế 2% cho chuyển nhượng nhà đất từ 1/7/2026, đồng thời nâng ngưỡng chịu thuế cho thuê lên 500 triệu đồng/năm. Các điều chỉnh được kỳ vọng giảm chi phí tuân thủ và phù hợp hơn với dữ liệu thị trường đang tăng mạnh.
Chia sẻ
Trên vùng đồi 10 ha đất khô cằn năm xưa ở phường Chũ, tỉnh Bắc Ninh (trước là xã Thanh Hải, huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang), vải thiều từng là cây trồng chủ lực. Cây vải thiều chỉ cho thu hoạch thời gian ngắn, khiến anh Hữu, chuyển sang trồng bưởi da xanh ruột hồng. Nay anh kiến tạo thành khu du lịch sinh thái hiếm thấy mang tên "Hoa Quả Sơn".
Chia sẻ
Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Lâm Đồng vừa phát đi thông báo lô hàng phân bón không có quyết định công nhận phân bón lưu hành tại Việt Nam.
Chia sẻ
Tại Hội nghị Thủ tướng Chính phủ đối thoại với nông dân 2025 diễn ra sáng 10/12, ông Nguyễn Văn Minh, Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Nông nghiệp BAF Việt Nam kiến nghị Chính phủ xem xét và hỗ trợ mô hình "chăn nuôi heo trong nhà cao tầng thông minh" khép kín từ thức ăn – chăn nuôi - chế biến và trồng trọt với quy mô 64.000 heo nái, cung cung ứng ra thị trường từ 1,6 – 1,8 triệu heo thương phẩm/năm.
Chia sẻ
Hà Nội mở bán đợt đầu 88 căn hộ xã hội đã cho thuê đủ hạn tại Đông Hội, diễn ra trong bối cảnh hơn 7.000 căn nhà xã hội mới chuẩn bị ra thị trường nhưng giá bán phân khúc này đã tăng lên mức 18 - 29 triệu đồng/m2.
Chia sẻ
Khu kinh tế Vân Phong hiện có 13 dự án đang triển khai, trong số này có 3 dự án quy mô lớn do Sun Group làm chủ đầu tư.
Chia sẻ
Người đàn ông tử vong với nhiều vết chém trên cơ thể; xôn xao clip tài xế xe tải nghi cố tình cán lên người khiến nạn nhân tử vong sau va chạm; khởi tố đối tượng lái Lexus tông chết em gái ruột... là những tin nóng 24 giờ qua.
Chia sẻ
Ngày 10/12/2025, tại Trụ sở Chính phủ, Hội nghị Thủ tướng Chính phủ đối thoại với nông dân Việt Nam lần thứ 7 đã diễn ra trong bối cảnh đặc biệt khi đất nước vừa hoàn thành việc sắp xếp tinh gọn bộ máy hành chính. Với chủ đề "Ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số", Hội nghị đã khép lại bằng 8 quyết sách chiến lược, mở ra vận hội mới cho tam nông.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Lê Tiên Long 
