Đánh võng "giải khuây", rút chìa khóa "dằn mặt": Phạt hành chính là chưa đủ sức răn đe!

Cùng một ngày, dư luận đã phải chứng kiến một tài xế xe 7 chỗ ngang nhiên chặn đầu, rút chìa khóa xe khác giữa đường vành đai 3 (Hà Nội); một tài xế container dùng cả “cỗ máy” hàng chục tấn để đánh võng trên cao tốc để “giải khuây” cho “buồn việc nhà”.

Cụ thể, N.T.N. (36 tuổi) lái container đánh võng chóng mặt trên cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây. Clip về hành vi của N. được ghi lại và lan truyền khắp mạng xã hội, khiến người xem bức xúc, lên án.

Còn đối tượng lái xe ô tô 7 chỗ Kia Canival biển kiểm soát 30M-258.67 chạy làn khẩn cấp tạt, chặn đầu xe khác, leo lên rút chìa khóa xe khách giữa đường vành đai 3 là Bùi Trường Sơn (SN 1977, trú tại xã Yên Định, tỉnh Thanh Hóa).

Thông tin đến chiều qua (5/8), cơ quan chức năng có lập biên bản xử phạt nam tài xế N. mức phạt 45 triệu đồng về hành vi trên; phạt bổ sung 900.000 đồng vì không thắt dây an toàn và tước giấy phép lái xe. Còn Cơ quan Cảnh sát điều tra (Công an thành phố Hà Nội) tiến hành tạm giữ Bùi Trường Sơn để điều tra.

Có thể nói, những hành vi này, dù khác nhau về động cơ, nhưng cùng chung một bản chất là sự “tấn công” trực diện vào trật tự và an toàn xã hội, đặt ra yêu cầu cấp thiết về sự can thiệp của công cụ pháp lý mạnh mẽ nhất của Nhà nước: Bộ luật hình sự.

Chúng ta không thể và không nên xem đây là những vi phạm giao thông giản đơn, thông thường. Bởi bản chất, đây là những hành vi mang tính thách thức công khai, phá vỡ “khế ước” xã hội cơ bản nhất.

Hành động của đối tượng Bùi Trường Sơn lái xe 7 chỗ Kia Canival biển kiểm soát 30M-258.67 chạy làn khẩn cấp tạt, chặn đầu xe khác, leo lên rút chìa khóa chiếc xe khách giữa đường vành đai 3 không đơn thuần là một phút nóng giận.

Đấy là một chuỗi hành vi có chủ đích, leo thang từ vi phạm nhỏ là đi vào làn khẩn cấp đến hành vi có tính chất “cưỡng đoạt” vô hiệu hóa một phương tiện vận tải công cộng, biến hàng chục hành khách thành con tin cho sự bực tức phi lý và hết sức cá nhân của đối tượng.

Dưới cái nóng 40 độ C, giữa một trong những tuyến đường huyết mạch nhất thủ đô, hành động đó đã phơi bày một sự coi thường pháp luật và ích kỷ cá nhân.

Và hành vi này của Bùi Trường Sơn, dấu hiệu phạm tội rõ rệt nhất chính là “Gây rối trật tự công cộng” theo Điều 318 của Bộ luật Hình sự 2015. Đây là một tội phạm có cấu thành vật chất, tức là chỉ hoàn thành khi hậu quả thực tế đã xảy ra. Và trong trường hợp này, hậu quả đã khá rõ ràng và nghiêm trọng.

Hành vi khách quan của Bùi Trường Sơn là một chuỗi hành động liên hoàn, từ vi phạm luật giao thông đến việc tự ý xâm nhập, vô hiệu hóa xe khách. Lỗi của Bùi Trường Sơn chính là lỗi cố ý trực tiếp, đối tượng nhận thức rõ hành vi sẽ gây ùn tắc nhưng vẫn thực hiện. Do đó, đây là tội phạm hoàn thành.

Nếu hành vi của Bùi Trường Sơn là một sự tấn công trực diện vào trật tự, hành vi của tài xế N.T.N. lái container đánh võng liên tục trên cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây còn đáng sợ hơn.

Lời giải thích rằng “buồn chuyện gia đình nên đánh võng cho khuây khỏa” không thể là một sự biện minh, mà ngược lại, nó chính là lời tự thú cho một sự vô trách nhiệm, một sự chống đối trắng trợn đối với “khế ước” an toàn mà xã hội đã giao phó cho một tài xế chuyên nghiệp.

Đối tượng đã biến chiếc xe container - nguồn nguy hiểm cao độ thành một công cụ giải tỏa cảm xúc, đặt cược tính mạng của vô số người tham gia giao thông khác vào hành vi nguy hiểm chết người của mình. Sự “may mắn” vì chưa có tai nạn xảy ra là nằm ngoài ý chí và không làm giảm đi một ly nào tính chất nguy hiểm của hành vi. Cả hai hành vi đều “chống đối” lại nỗ lực xây dựng một xã hội thượng tôn pháp luật, nơi ý thức cộng đồng và sự an toàn chung phải được đặt lên trên hết.

Đối với vụ việc của tài xế xe container N, việc chỉ lập biên bản vi phạm hành chính là chưa đủ sức răn đe. Hành vi của đối tượng có khá đầy đủ dấu hiệu của tội “Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ” theo Điều 260 Bộ luật Hình sự 2015. Đây là một tội phạm có cấu thành hình thức, cụ thể là tội phạm có nguy cơ.

Luật hình sự không chờ đợi thảm kịch xảy ra mới hành động mà nó trừng phạt chính hành vi tạo ra nguy cơ thực tế dẫn đến hậu quả. Đây là sự thể hiện tầm nhìn và tính nhân đạo của pháp luật hình sự đó chính là trừng phạt hành vi để ngăn chặn thảm kịch, thay vì chỉ chờ đợi thảm kịch xảy ra để rồi phải xử lý hậu quả.

Tội phạm này hoàn thành ngay tại thời điểm tài xế thực hiện hành vi đánh võng chiếc xe container. Không cần có va chạm, không cần có người bị thương. Bởi chỉ riêng hành động biến cỗ máy hàng chục tấn thành một vật thể không thể kiểm soát trên cao tốc đã tạo ra một nguy cơ thảm khốc, và đó chính là yếu tố cấu thành tội phạm. Lời khai của đối tượng N rằng “đường vắng” chỉ là một kỹ thuật trung hòa tội, một sự bóp méo nhận thức nhằm trốn tránh trách nhiệm.

Nhìn từ góc độ tội phạm học, cả hai vụ việc đều là những minh chứng cho lý thuyết “Cửa sổ vỡ”. Những vi phạm nhỏ như đi vào làn khẩn cấp, nếu không bị xử lý, sẽ khuyến khích những hành vi lớn hơn, táo tợn hơn. Sự im lặng hoặc xử lý nương tay của pháp luật nếu còn chính là mảnh đất màu mỡ cho hành vi và ứng xử dạng “luật rừng” lên ngôi.

Nếu chỉ dừng lại ở các biện pháp xử phạt hành chính đối với trường hợp trên là một sự trì hoãn trong việc thực thi công lý, e rằng sẽ không đủ sức răn đe và tạo ra một tiền lệ rất nguy hiểm.

Cụ thể đối với Bùi Trường Sơn, dư luận đang dõi theo các bước tiếp theo của cơ quan cảnh sát điều tra khi đã tiến hành tạm giữ hình sự đối tượng. Còn với đối tượng N, cần xem xét lại quyết định xử phạt hành chính. Cơ quan điều tra cần vào cuộc để điều tra, làm rõ dấu hiệu của tội “Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ”.

Đường phố không phải là không gian ‘của nhà” hay của riêng ai mà thích hay muốn làm gì là làm. Đường phố phải là không gian của sự an toàn và văn minh, tuyệt đối không phải là nơi để thị uy sức mạnh hay để “giải khuây” với sự ích kỷ, vi phạm pháp luật.

×