GS-TS Nguyễn Anh Trí: "Lương y tế cơ sở phải do nhà nước bảo đảm, không thể tự chủ để kiếm sống"

Miễn viện phí là một chính sách rất nhân văn

GS -TS Nguyễn Anh Trí bày tỏ sự vui mừng và ủng hộ chủ trương "tiến tới miễn viện phí cho toàn dân", coi đây là một chính sách hết sức nhân văn, thể hiện sâu sắc sự quan tâm của chế độ đến an sinh xã hội và là biểu tượng của một đất nước văn minh. Tuy nhiên, để chính sách này có thể triển khai thành công, ông nhấn mạnh một số nguyên tắc cốt lõi.

Thứ nhất, chính sách miễn viện phí phải được thực hiện song hành và dựa trên nền tảng của bảo hiểm y tế, không thể thay thế.

"Bảo hiểm y tế là một cái phao cứu sinh tốt nhất đối với việc khám chữa bệnh, nó mang tính toàn cầu và đã thể hiện tính ưu việt hàng trăm năm nay. Chúng ta không thể bỏ bảo hiểm y tế", ông khẳng định.

Theo đó, nhà nước sẽ là người đảm bảo kinh phí cho người dân được đi khám chữa bệnh, nhưng cơ chế vận hành vẫn cần dựa vào quỹ bảo hiểm y tế.

Thứ hai, cần có một lộ trình ưu tiên rõ ràng. Ông Trí cho rằng nên tập trung nguồn lực ngay lập tức để hỗ trợ cho những người đang mắc bệnh hiểm nghèo, bệnh nặng, phải điều trị kéo dài. Đây là nhóm đối tượng đang rất cần sự giúp đỡ và việc làm này có thể triển khai ngay từ năm 2026.

"Với một người thì chi phí là rất tốn kém, nhưng nếu toàn xã hội tập trung lo cho nhóm này thì tôi nghĩ cũng không phải là quá lớn. Cần làm ngay vì họ đang rất cần", ông nói.

Một vấn đề nữa, theo GS-TS Nguyễn Anh Trí, điều kiện tiên quyết là phải đảm bảo nguồn cung ứng đầy đủ thuốc, hóa chất, sinh phẩm và trang thiết bị y tế hiện đại. Song song với đó, hệ thống y tế cần được tổ chức lại để liên tục cập nhật các kỹ thuật tiên tiến, công nghệ hiện đại và các phác đồ điều trị hiệu quả.

Ông nhấn mạnh đây là những yếu tố then chốt. Nếu thiếu chúng, mọi chính sách ưu tiên cho người dân trong khám chữa bệnh dù tốt đến đâu cũng sẽ không phát huy hiệu quả, mục tiêu chính sách cũng sẽ không đạt được.

Tổ chức lại y tế cơ sở "càng gần dân càng tốt"

Đề cập vấn đề tổ chức lại hệ thống y tế cơ sở trong bối cảnh sáp nhập các đơn vị hành chính hiện nay, GS-TS Nguyễn Anh Trí khẳng định, khi các xã, phường, tỉnh trở nên rộng lớn hơn nhiều đòi hỏi một tư duy hoàn toàn mới về mạng lưới y tế.

"Phải nhận thức rằng, các xã bây giờ không còn như trước. Một xã mới có thể tương đương ba, thậm chí năm xã cũ, có nơi dân số lên đến tám vạn dân, diện tích bằng cả một huyện. Vì vậy, y tế cấp xã bây giờ phải được đầu tư và đổi mới như một cấp huyện nhỏ", ông Trí phân tích.

Theo ông, y tế cơ sở giải quyết khoảng 80% nhu cầu khám chữa bệnh của người dân, trong đó hầu hết là các bệnh cấp tính, cần phải xử lý ngay. Vì vậy, cần phải thấm nhuần tư duy "đối với y tế cơ sở, càng gần dân càng tốt". Ông cho rằng không nên quan niệm một xã lớn chỉ cần một trạm y tế hay một bệnh viện to. Thay vào đó, phải xây dựng một hệ thống chân rết, vươn tới tận các thôn, xóm.

Nếu một xã lớn có nhu cầu về phẫu thuật, thì trung tâm y tế ở đó phải có khả năng đáp ứng. Cứ chỗ nào có nhu cầu thì nơi đó phải có cơ sở y tế, có thể là công, có thể là tư, nhưng phải có để phục vụ người dân nhanh nhất, gần nhất.

"Nhân dân cần thì phải có. Một người mẹ có đứa con bị sốt trong đêm phải làm sao để trong 15 phút là đến được cơ sở y tế, chứ không phải đợi cả tiếng đồng hồ ", ông nhấn mạnh.

Chế độ đãi ngộ cán bộ y tế phải được đảm bảo

Theo GS -TS Nguyễn Anh Trí, để nâng tầm y tế cơ sở, việc đầu tư cho đội ngũ cán bộ y tế là yếu tố then chốt và cấp bách nhất, bởi đời sống của họ hiện nay vẫn còn vô cùng khó khăn.

Ông cho rằng, nhà nước cần có những hành động cụ thể. Trước hết, đầu tư cơ sở vật chất phải tương xứng với quy mô mới của các đơn vị hành chính. Bởi "khi xã đã lớn lên, thì y tế cơ sở cũng phải được đầu tư lớn hơn, phù hợp với nhu cầu của từng địa phương".

Cạnh đó, phải xây dựng được đội ngũ cán bộ giỏi chuyên môn và đủ về số lượng. Muốn vậy, chế độ đãi ngộ phải được đảm bảo.

"Chế độ lương cho y tế cơ sở phải do nhà nước bảo đảm, không thể để họ tự chủ, tự kiếm sống. Bên cạnh đó, cần tạo một môi trường làm việc năng động, có đủ việc làm để các y bác sĩ phát huy hết khả năng. Với kinh nghiệm làm nghề y, tôi biết bác sĩ là người muốn được làm việc, cống hiến chứ không phải ngồi thảnh thơi", ông chia sẻ.

Cuối cùng, vấn đề cung ứng thuốc men và vật tư y tế không thể phó mặc cho tuyến cơ sở. Ông cho rằng, các cơ sở y tế nhỏ không đủ kinh nghiệm và nguồn lực để thực hiện các quy trình đấu thầu phức tạp. Vì vậy, vấn đề thuốc men, trang thiết bị, hóa chất cũng phải được nhà nước bao cấp, cung cấp, thông qua sự hỗ trợ từ các cấp cao hơn như Sở Y tế, thay vì để họ phải tự xoay xở.

"Đừng bắt một cơ sở y tế nhỏ phải tiến hành những quy trình đấu thầu rất phức tạp, chưa có kinh nghiệm thì rất dễ làm sai, chưa nói khả năng là không làm nổi. Với tinh thần đó thì vấn đề thuốc men, trang thiết bị, hóa chất, sinh phẩm... phải được nhà nước cung cấp chứ không phải tự chủ, tự tìm ra kinh phí, tìm ra được tiền để mà đi mua", GS -TS Nguyễn Anh Trí nhấn mạnh.

Trước đó, tại buổi làm việc với đại diện Đảng ủy Chính phủ và các ban, bộ, ngành Trung ương về đánh giá kết quả thực hiện các nghị quyết của Trung ương về công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân và định hướng công tác thời gian tới, Tổng Bí thư Tô Lâm giao Đảng ủy Chính phủ chỉ đạo nghiên cứu xây dựng đề án với lộ trình từng bước giảm gánh nặng chi phí y tế cho người dân, tiến tới miễn viện phí toàn dân vào giai đoạn từ 2030-2035.
Về định hướng một số chủ trương cụ thể thực hiện ngay, Tổng Bí thư kết luận thống nhất thực hiện chủ trương khám sức khỏe định kỳ cho nhân dân ít nhất mỗi năm một lần.

×