"Kịch bản" giá vàng lao dốc sau ngày vía Thần Tài: Vì sao người dân vẫn chen chân "đu đỉnh"?

Liệu giá vàng có "tụt dốc" trong ngày vía Thần Tài năm Ất Tỵ 2025?

Theo thống kê của PV Dân Việt, nhiều năm gần đây, giá vàng trong ngày vía Thần Tài thường diễn biến theo một "kịch bản" quen thuộc: tăng cao từ trước Tết Nguyên đán, tiếp tục leo thang ngay sau Tết và đạt đỉnh vào ngày mùng 10 tháng Giêng do nhu cầu mua vàng tăng mạnh, sau đó dần hạ nhiệt vào cuối ngày.

Những ngày sau đó, giá vàng có xu hướng giảm, thậm chí sụt sâu, đặc biệt là vào ngày 11 tháng Giêng.

Đơn cử, ngày vía Thần Tài năm 2024 (mồng 10 tháng Giêng, tức ngày 19/2), cập nhật 10h00', giá vàng miếng SJC trong nước niêm yết ở mức 74,8 - 77,8 triệu đồng/lượng mua vào và bán ra, giảm 600.000 đồng mỗi chiều so với ngày mồng 9 tháng Giêng (18/2). Chênh lệch hai chiều mua - bán 3 triệu đồng/lượng.

Ngay sau đó, lúc 13h00' cùng ngày, giá vàng SJC tại CTCP Vàng bạc đá quý Sài Gòn niêm yết ở mức 74,5 - 77,5 triệu đồng/lượng mua vào - bán ra, giảm 300.000 đồng/lượng so với cập nhật đầu giờ sáng và 900.000 đồng/lượng so với phiên trước đó. Chiều mua và chiều bán vẫn giữ nguyên mức chênh lệch 3 triệu đồng/lượng.

Hay như ngày vía Thần Tài năm 2023, đến cuối ngày, giá vàng miếng SJC được niêm yết ở mức 66,5 triệu đồng/lượng (mua vào) và 67,5 triệu đồng/lượng (bán ra), giảm 200.000 đồng/lượng so với đầu giờ sáng và giảm tới 700.000 đồng/lượng so với phiên giao dịch trước đó.

Dù chưa đến ngày vía Thần Tài năm 2025, PV ghi nhận dòng người nối đuôi nhau xếp hàng chờ mua vàng, bất chấp giá vàng miếng SJC và vàng nhẫn đồng loạt tăng vượt mốc 90 triệu đồng/lượng, ở chiều bán ra.

Anh Thành Công (quận Hoàng Mai, Hà Nội) cho biết, xếp hàng chờ mua vàng từ 8h30' mà tới giờ vẫn chưa được vào mua.

"Tôi dự định mua vàng số lượng nhỏ để lấy may đầu năm. Sợ rằng đúng ngày vía Thần Tài đi mua vàng sẽ đông nên là tính đi mua trước. Giá vàng có tăng thì tôi nghĩ tăng không quá nhiều từ nay cho đến đúng ngày và mình mua để tích trữ lâu dài không đầu tư lướt sóng, nên mình cứ tranh thủ thời gian rảnh lúc nào thì đi mua thôi", anh Công bày tỏ.

Trái lại, chị Trúc Linh (Hai Bà Trưng, Hà Nội) cho biết, năm nay chị không mua vàng vào ngày vía Thần Tài nữa.

"Một phần kinh tế khó khăn vì các cơ quan công sở đang trong giai đoạn cắt giảm và cơ cấu nhân sự, chưa biết tương lai sẽ thế nào?. Hơn nữa, năm ngoái vừa mua vào ngày vía Thần Tài hôm sau đã lỗ ngay cả triệu. Do đó, giờ tiền mặt có chút, tôi cũng phải giữ cẩn thận", chị Linh bộc bạch.

Tâm lý "khát vàng", "săn vàng" bất chấp rủi ro trong ngày vía Thần Tài

Lúc 8h00' sáng nay 5/2, giá vàng miếng SJC tại Bảo Tín Minh Châu mua vào - bán ra lần lượt là 87,6 - 90,1 triệu đồng/lượng, giảm 500.000 đồng/lượng mỗi chiều so với cập nhật sáng qua. Chênh lệch mua vào - bán ra ở mức cao đến 2,5 triệu đồng/lượng.

Đối với nhẫn tròn trơn, thương hiệu Bảo Tín Minh Châu hiện niêm yết ở mức 88,1 - 90,05 triệu đồng/lượng mua vào - bán ra, giảm 400.000 đồng/lượng mua vào và 500.000 đồng/lượng bán ra. Chênh lệch mua - bán ở mức 1,95 triệu đồng/lượng.

Theo chuyên gia kinh tế tài chính Nguyễn Đức Hùng Linh, người sáng lập kiêm giám đốc Think Future Consultancy, giá vàng càng biến động mạnh, chênh lệch mua vào – bán ra càng lớn, càng tạo nhiều lợi nhuận cho các “nhà cái”.

Ông Linh phân tích, vàng vừa là một dạng tiền tệ vừa là một dạng hàng hóa. Vàng vừa để tích trữ, vừa để lướt sóng hay còn gọi là "trading". Trader (có thể hiểu là nhà giao dịch) dù là ở thị trường nào cũng đều thích có sóng. Sóng vàng không chỉ mang lại lợi nhuận từ mua thấp bán cao mà còn mang lại lợi nhuận nhờ chênh lệch mua vào – bán ra. Khi biến động giá mạnh, chênh lệch mua vào – bán ra càng lớn, càng tạo nhiều lợi nhuận cho các "nhà cái".

Đề cập đến lý do vì sao người dân đổ xô đi mua vàng trong ngày vía Thần Tài dù biết mua là lỗ, TS. Nguyễn Thức (Cục Di sản văn hoá - Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch) cho rằng, trong tín ngưỡng thờ thần, ngày vía thần được hiểu là ngày thần giáng sinh hoặc ngày thần hóa hoặc ngày thần đắc đạo. Theo đó, các lễ nghi, hội lệ lớn gắn với tục thờ thần của các cộng đồng, cơ bản đều được tổ chức vào ngày vía thần.

Người Trung Quốc thường cúng vía Thần Tài vào ngày 5 tháng Giêng, còn ở Việt Nam, vía thần lại là ngày Mùng 10 tháng Giêng, trùng với ngày vía Đất (Quan niệm truyền thống: Mồng 9 cúng Trời, mồng 10 cúng đất).

Có lẽ, đây là hệ quả tất yếu của quá trình lịch sử chuyển đổi về thân phận, phương thức sản xuất, nghề nghiệp và tư duy kinh tế của một bộ phận cư dân vốn thuộc căn cốt nông nghiệp chuyển sang hoạt động thương nghiệp, dịch vụ, kinh doanh thương mại trong cơ cấu kinh tế xã hội nước ta ít nhất cũng đã trải qua hàng thế kỷ qua

Rõ ràng, trong quá trình chuyển đổi cơ cấu kinh tế - xã hội và giao lưu tiếp biến, dung hội văn hóa, kế thừa nền tảng truyền thống của văn hóa tín ngưỡng thờ Đất, văn hóa tín ngưỡng thờ Thần Tài ở nước ta đã và đang từng bước được định hình và độc lập.

Dù vậy, một số chuyên gia nhìn thẳng vấn đề, trong quá trình này, tất yếu sẽ phát sinh những nút thắt, điểm nghẽn cần sớm được cơ quan, đơn vị chức năng gỡ bỏ, khơi thông. Chẳng hạn như hiện tượng tâm lý "khát vàng", "săn vàng" bất chấp rủi ro trong ngày vía Thần Tài mong lấy khước cầu may ở một bộ phận dân chúng gần đây, vô tình đã tạo cơ hội cho một số doanh nghiệp lợi dụng kích cầu, thổi giá kinh doanh vàng trục lợi, gây bất ổn thị trường.