Lấy nông nghiệp đặc sản làm nền tảng, xã vùng cao của tỉnh Lào Cai đã đón 900.000 lượt khách du lịch, thu 1.000 tỷ

Chuyển mình từ nông nghiệp sang du lịch là mũi nhọn

Thưa ông, ông có thể chia sẻ về những thành tựu nổi bật mà xã Bắc Hà đã đạt được trong quá trình xây dựng nông thôn mới (NTM)?

- Xã Bắc Hà được thành lập từ ngày 01/7/2025 trên cơ sở sáp nhập 6 đơn vị hành chính cũ (gồm thị trấn Bắc Hà, xã Bản Phố, xã Hoàng Thu Phố, xã Na Hối, xã Nậm Mòn, xã Thải Giàng Phố, thuộc huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai cũ), với tổng diện tích gần 180km2, quy mô dân số hơn 30.520 người.

Nhờ sự quan tâm đầu tư của Đảng và Nhà nước, của tỉnh Lào Cai thông qua các chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội, đầu tư cơ sở vật chất, hạ tầng... xã Bắc Hà đã có bước phát triển vượt bậc. Kinh tế duy trì đà tăng trưởng, văn hóa - xã hội có nhiều tiến bộ; an sinh xã hội được quan tâm, hộ nghèo giảm nhanh, đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân tiếp tục được cải thiện. Tệ nạn xã hội, một số tập tục lạc hậu từng bước được ngăn chặn, đẩy lùi; bản sắc văn hoá được giữ gìn, phát huy. Quốc phòng, an ninh được củng cố vững chắc.

Quy mô kinh tế của xã không ngừng mở rộng, tổng sản phẩm trên địa bàn ước đạt khoảng 2.257 tỷ đồng, gấp 1,9 lần so với năm 2020. GRDP bình quân đầu người tăng nhanh từ 43,5 triệu đồng năm 2020 lên 75 triệu đồng năm 2025. Thu nhập bình quân đầu người đạt 48 triệu đồng, tăng 20 triệu đồng so với năm 2020. Sau sáp nhập, xã Bắc Hà đã hoàn thành 16/19 tiêu chí nông thôn mới.

Các chính sách xã hội, chính sách dân tộc, tôn giáo, chính sách đối với người có công tiếp tục được triển khai kịp thời, đầy đủ. Hoàn thành sớm chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát và hỗ trợ xây dựng nhà ở cho các hộ bị ảnh hưởng bởi thiên tai; 100% hộ nghèo, đối tượng bảo trợ xã hội được cấp thẻ bảo hiểm y tế; tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế đạt 95,2%. Công tác giảm nghèo đạt kết quả tích cực, tỷ lệ giảm nghèo bình quân đạt 8,5%/năm, hiện tỷ lệ hộ nghèo toàn xã giảm còn 12,6%.

Theo ông, việc phát triển du lịch đã đóng góp như thế nào vào quá trình xây dựng NTM của xã trong những năm qua?

- Du lịch đã khẳng định vị thế ngành kinh tế mũi nhọn, có nhiều bứt phá, góp phần quan trọng vào sự phát triển bền vững của xã. Chợ văn hóa Bắc Hà được đầu tư, mở rộng, tạo thuận lợi cho giao thương và là điểm đến hấp dẫn du khách. Việc ứng dụng chuyển đổi số vào sản xuất, kinh doanh, đặc biệt là thương mại điện tử, đã góp phần tăng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ xã hội đạt 2.000 tỷ đồng, tăng gần 300 tỷ so với năm 2020.

Các xã trước sáp nhập đều chú trọng phát triển du lịch cộng đồng, trải nghiệm, văn hóa, lễ hội truyền thống. Các sản phẩm du lịch mới như nghỉ dưỡng, thể thao mạo hiểm, sinh thái, tâm linh cũng phát triển mạnh mẽ. Đặc biệt, Festival "4 mùa nghiêng say" đã thu hút lượng lớn du khách trong và ngoài nước, góp phần chỉnh trang cảnh quan nông thôn theo hướng "sáng – xanh – sạch – đẹp". Lượng khách du lịch ước đạt 900.000 lượt; doanh thu từ dịch vụ du lịch đạt khoảng 1.000 tỷ đồng.

Thách thức và định hướng phát triển du lịch bền vững

Xin ông cho biết đâu là những khó khăn, thách thức lớn nhất mà xã Bắc Hà đang phải đối mặt trong việc vừa xây dựng NTM vừa phát triển du lịch bền vững?

- Sau khi sắp sếp toàn bộ diện tích, quy mô dân số 6 xã thuộc huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai cũ thành xã Bắc Hà, tỉnh Lào Cai mới, xã có diện tích gần 180km2, quy mô dân số hơn 30.520 người. Trong số các xã sáp nhập về, còn một số xã, thôn thuộc diện đặc biệt khó khăn, trình độ dân trí không đồng đều, tỷ lệ hộ nghèo còn cao...

Hạ tầng chưa đồng bộ, nguồn nhân lực chưa đáp ứng yêu cầu. Thiên tai, dịch bệnh diễn biến khó lường; an ninh nông thôn, an ninh tôn giáo tiềm ẩn yếu tố phức tạp. Việc sáp nhập 6 xã thành một đơn vị hành chính đòi hỏi cần có thời gian và nguồn lực để đáp ứng nhu cầu phát triển đồng đều giữa các vùng; khối lượng công việc lớn… sẽ là những thách thức cơ bản trong thời gian tới.

Kinh tế phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế của địa phương. Tăng trưởng còn phụ thuộc nhiều vào yếu tố bên ngoài, tính tự chủ và bền vững chưa cao. Nguồn nhân lực có chất lượng trong lĩnh vực du lịch, dịch vụ, sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao còn hạn chế.

Phát triển du lịch vẫn còn những "điểm nghẽn" cố hữu. Việc ứng dụng khoa học công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp còn hạn chế, mối liên kết "bốn nhà" chưa thực sự rõ nét.

Ngoài ra, công tác bảo tồn giá trị văn hóa đôi khi còn hình thức, một số giá trị truyền thống đặc sắc đang đứng trước nguy cơ mai một. Nguồn nhân lực ngành du lịch còn thiếu và yếu. Nguy cơ tái nghèo và phát sinh nghèo mới còn tiềm ẩn, cùng với tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào Nhà nước của một bộ phận người dân.

Thưa ông, trong chiến lược phát triển của xã, du lịch được định vị như thế nào trong mối quan hệ với chương trình xây dựng NTM? Xã có định hướng cụ thể nào cho việc phát triển các sản phẩm du lịch đặc trưng gắn với văn hóa, cảnh quan nông thôn Bắc Hà?

- Xã Bắc Hà xác định lấy du lịch - dịch vụ làm khâu đột phá chiến lược; lấy nông nghiệp đặc sản, đặc hữu làm nền tảng vững chắc. Nông nghiệp sẽ tạo ra các sản phẩm đặc hữu, sạch, có câu chuyện văn hóa để phục vụ du lịch; ngược lại, du lịch là kênh quảng bá thương hiệu, là thị trường tiêu thụ cao cấp cho nông sản địa phương.

Chúng tôi coi việc bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa độc đáo của 12 dân tộc anh em để tạo sức hấp dẫn và giá trị khác biệt cho du lịch Bắc Hà. Phát triển phải đi đôi với giữ gìn, khai thác phải gắn với bảo tồn một cách bài bản, khoa học, có trách nhiệm, không đánh đổi giá trị văn hóa để chạy theo lợi ích kinh tế đơn thuần.

Chúng tôi tập trung phát triển 5 sản phẩm du lịch đặc sắc, cốt lõi là “Du lịch Cao nguyên trắng”, “Du lịch Chợ phiên Bắc Hà”, “Du lịch Di sản Dinh thự Hoàng A Tưởng”, “Lễ hội Đua ngựa truyền thống” và “Du lịch thể thao mạo hiểm”. Đồng thời, chú trọng xây dựng Đề án riêng cho từng sản phẩm, xác định rõ câu chuyện chủ đề, không gian phát triển, các hạng mục đầu tư, mô hình quản lý và cơ chế tài chính.

Duy trì và mở rộng quy mô tổ chức các lễ hội truyền thống, đồng thời, quan tâm phát triển một số sản phẩm du lịch tiềm năng khác như: Du lịch tâm linh gắn với các hoạt động tham quan, chiêm bái di tích lịch sử - văn hóa Đền Bắc Hà và quần thể chùa Linh Sơn. Du lịch về nguồn gắn với hoạt động khám phá địa chỉ đỏ Đồn Bắc Hà. Du lịch chăm sóc sức khỏe gắn với chuỗi các tổ hợp nghỉ dưỡng sinh thái và khải thác sản phẩm từ nguồn dược liệu quý đáp ứng nhu cầu nghỉ ngơi, tái tạo năng lượng của du khách.

Ông có thể chia sẻ về những giải pháp cụ thể mà xã Bắc Hà đã và đang triển khai để nâng cao chất lượng các tiêu chí NTM gắn với phát triển du lịch không, thưa ông?

- Để nâng cao chất lượng các tiêu chí NTM gắn với phát triển du lịch, chúng tôi triển khai đồng bộ nhiều giải pháp đó là phát triển du lịch - dịch vụ gắn với việc nâng cấp hạ tầng du lịch, nâng cao chất lượng dịch vụ. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số vào du lịch (bản đồ 3D, thuyết minh tự động, thanh toán điện tử) và xây dựng môi trường du lịch "xanh – sạch – đẹp – an toàn – thân thiện". Phấn đấu đến năm 2030, Bắc Hà đón 1,2 triệu lượt khách.

Phát triển nông nghiệp theo hướng "hữu cơ - đặc sản - tuần hoàn", mở rộng quy mô sản xuất hàng hóa các loại cây ăn quả ôn đới, dược liệu, rau an toàn và chăn nuôi lợn đen bản địa, gà địa phương. Đẩy mạnh đưa nông sản lên các sàn thương mại điện tử, tổ chức các tuần hàng, lễ hội nông sản đặc sản. Phấn đấu giá trị bình quân trên diện tích canh tác đạt 90 triệu đồng/ha.

Về xây dựng NTM, thực hiện một cách toàn diện, bền vững, thực chất; phát huy vai trò chủ thể của người dân, kết hợp sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và cộng đồng doanh nghiệp. Phấn đấu đưa Bắc Hà hoàn thành chương trình xây dựng nông thôn mới trong giai đoạn 2026 -2030.

Tập trung đào tạo lao động cho ngành du lịch và các ngành sản xuất chủ đạo như nông nghiệp đặc hữu, tiểu thủ công nghiệp. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức. Đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại, đặc biệt là hạ tầng giao thông kết nối các khu vực tiềm năng du lịch, điện, nước sạch, xử lý môi trường, hạ tầng số.

Xin ông cho biết, việc phát triển du lịch có đặt ra những thách thức nào đối với môi trường tự nhiên và bản sắc văn hóa của Bắc Hà? Xã có những giải pháp gì để đảm bảo phát triển du lịch bền vững?

- Thách thức chắc chắn có. Tuy nhiên, chúng tôi luôn đặt mục tiêu phát triển du lịch gắn liền với bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa, bảo vệ môi trường.

Để làm được điều này, Bắc Hà sẽ tích cực khẩn trương hoàn thiện, công khai và quản lý nghiêm các quy hoạch chi tiết xây dựng các khu chức năng (đô thị du lịch, nghỉ dưỡng, thương mại) để thu hút và quản lý đầu tư hiệu quả, tránh phá vỡ cảnh quan, môi trường.

Giải quyết triệt để các vấn đề về vệ sinh môi trường, xử lý rác thải. Quy hoạch và quản lý tốt không gian đô thị, kiến trúc cảnh quan, giữ gìn bản sắc kiến trúc địa phương.

Chú trọng bảo tồn, phát huy giá trị bản sắc văn hóa và nghề truyền thống của các dân tộc thiểu số, đảm bảo khai thác văn hóa một cách bài bản, khoa học, có trách nhiệm.

Điểm nhấn là tập trung đầu tư xây dựng và hoàn thiện hệ thống thiết chế văn hóa đồng bộ, giàu bản sắc, nhất là các công trình văn hóa, thể thao mang tính biểu tượng của Bắc Hà. Đảm bảo tổ chức các sự kiện, sinh hoạt cộng đồng, văn nghệ, thể dục thể thao; đến năm 2030, 100% thôn, tổ dân phố có nhà văn hóa theo mẫu quy chuẩn; hoàn thành xây dựng Làng văn hóa dân tộc Mông; đẩy nhanh tiến độ dự án khu nhà ở kết hợp làng văn hóa Na hồ Na Cồ...

Bảo tồn, khôi phục và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc, di sản văn hóa phi vật thể. Đẩy nhanh việc lập hồ sơ đề nghị công nhận Di sản văn hoá phi vật thể cấp quốc gia đối với “Nghệ thuật múa gậy sinh tiền” của người Mông Bắc Hà; triển khai các cơ chế, chính sách đặc thù để hỗ trợ, tôn vinh các nghệ nhân dân gian, di sản văn hóa vật thể...

Đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục nâng cao kiến thức về du lịch cộng đồng, phong cách ứng xử văn minh, lịch sự cho người dân để họ chủ động tham gia và gìn giữ các giá trị truyền thống.

Mục tiêu đến năm 2030, xã Bắc Hà trở thành điểm đến du lịch đặc sắc của khu vực Tây Bắc và cả nước; văn hóa đậm đà bản sắc, môi trường sinh thái, quốc phòng - an ninh vững mạnh.

Bắc Hà có những kiến nghị, đề xuất nào để phát triển du lịch, xây dựng nông thôn mới trong thời gian tới, thưa ông?

- Với tiềm năng, lợi thế sẵn có về thời tiết, khí hậu, bản sắc văn hoá đa dạng... để phát triển du lịch gắn với xây dựng nông thôn mới, trở thành điểm đến hấp dẫn đối với du khách trong nước và quốc tế, Bắc Hà mong muốn nhận được sự hỗ trợ của Trung ương, của tỉnh đầu tư kết cấu hạ tầng, đặc biệt là hạ tầng giao thông kết nối vùng giữa các điểm, khu du lịch trong và ngoài tỉnh.

Kêu gọi, thu hút đầu tư xây dựng khu liên hợp thể thao gắn với trường đua ngựa quy mô cấp tỉnh và quốc gia. Đầu tư xây dựng khu trung tâm của xã hướng tới là đô thị du lịch sinh thái, xanh, sạch, đẹp, bản sắc và đáng sống...

Xin trân trọng cảm ơn ông!

×