Loạt “câu hỏi nóng” - “trả lời ngay” tại Diễn đàn “Lắng nghe nông dân nói”

Sáng 1/10, Diễn đàn Nông dân Quốc gia lần thứ X năm 2025: Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam và Bộ trưởng Bộ Công Thương - Lắng nghe nông dân nói, với chủ đề “Kết nối thị trường - Xây dựng thương hiệu - Thúc đẩy tiêu thụ nông sản, góp phần tăng trưởng kinh tế đất nước 2 con số” đã được tổ chức với sự tham dự của hơn 300 đại biểu là lãnh đạo các cơ quan trung ương, ban ngành, Mặt trận Tổ quốc, Bộ Công Thương, Hội Nông dân các tỉnh, thành phố, nông dân xuất sắc và đông đảo chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp liên quan.

Diễn đàn được tồ chức trong bối cảnh Đảng, Nhà nước thúc đẩy và dành sự quan tâm đặc biệt cho nông nghiệp, nông dân và nông thôn, lĩnh vực có vai trò trụ đỡ của nền kinh tế, tiên phong phát triển.

Với 4 chủ đề sâu, rộng, Diễn đàn đã lắng nghe hơi thở thực tiễn của nhà nông, những trăn trở của nông dân về các lĩnh vực liên quan. Điển hình là vấn đề để nông sản Việt gia nhập các sàn thương mại điện tử, vốn đang phát triển vũ bão hiện nay.

Sắp xếp, tinh gọn Hội Nông dân: Thay đổi tư duy, cách làm vì yêu cầu nhiệm vụ

Tại Diễn đàn, chủ trương sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của Trung ương Hội nông dân Việt Nam và các cấp Hội Nông dân ở địa phương cũng được đại biểu đề cập.

Ông Lương Quốc Đoàn - Chủ tịch Ban chấp hành Trung ương Hội Nông dân Việt Nam khẳng định: Cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy là cuộc cách mạng rất lớn từ trước cho tới nay.

Trong bối cảnh mới, tình hình mới, chúng ta thấy rằng cuộc cách mạng tinh gọn bộ máy là cần thiết. Việc Hội Nông dân Việt Nam trực thuộc MTTQ Việt Nam sẽ không ảnh hưởng gì đến hoạt động của tổ chức Hội Nông dân.

Chủ tịch TW Hội Nông dân dẫn lời của Tồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm nhiều nhấn mạnh: “Sắp xếp lại tổ chức bộ máy không phải là làm cho yếu đi mà đòi hòi bộ máy phải hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả hơn”.

Chính vì thế, tổ chức Hội Nông dân Việt Nam từ Trung ương đến cơ sở thì chúng ta phải thay đổi tư duy, cách làm, đáp ứng yêu cầu của nhiệm vụ trong tình hình mới.

“Khát” hạ tầng hiện đại cho nông sản vươn mình ra biển lớn

Tại Diễn đàn, bà Nguyễn Thị Thành Thực, chuyên gia nông nghiệp, hiện chi phí logictics của Việt Nam rất cao do hạ tầng logictics và hạ tầng sản xuất còn manh mún nên hàm lượng hưởng lợi trong doanh số xuất khẩu còn nhỏ, khiêm tốn.

Đến giai đoạn sắp tới, chúng ta cần nghiên cứu, hiến kế đầu tư các như khu chợ của Phuket ở Thái Lan quy định 51% sản phẩm OCOP, đây là mô hình của một Việt kiều đầu tư làm rất bài bản. Tất cả các khách trong nước và quốc tế khi đến Thái Lan đều qua chợ này để mua bán, rất sầm uất. Bộ Công Thương cần nghiên cứu để làm khu chợ này giúp nông dân tiêu thụ sản phẩm OCOP hiệu quả hơn.

Thứ 2 là cần làm cụm nông nghệ công nghệ cao. Một đối tác của tôi ở Đài Loan tiết lộ: Họ sang Việt Nam 7 năm để tìm cơ hội làm cụm công nghiệp nông nghiệp nhưng rồi phải sang Trung Quốc, vì nước này đầu tư hạ tầng, hỗ trợ nhiều chính sách đáp ứng được nhiều kỳ vọng của doanh nghiệp. Chúng ta có nhiều cụm công nghiệp nhưng cần sớm xây dựng cụm nông nghiệp, cụm làng nghề từ 300m đến 500m/hộ giống như mô hình của Trung Quốc.

Thứ 3 là chúng ta cần đầu tư thêm các trung tâm đổi mới sáng tạo, chi phí logictic của Việt Nam còn cao, manh mún. Vừa qua, chúng tôi đầu tư cho một HTX một máy sấy thăng hoa, chúng ta có trung tâm đổi mới sáng tạo thì chỉ cần hỗ trợ cho các HTX, doanh nghiệp rất hiệu quả.

Tại Hàn Quốc có trung tâm nghiên cứu chế biến phục vụ ngành ăn uống, mọi cơ sở vật chất đều có hết, nông dân, các thanh niên khởi nghiệp ở đây đều có cơ hội để bán hàng rất hiệu quả.

Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho rằng: Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 205/2025/NĐ-CP ngày 17/7/2025, trong đó có sửa đổi, bổ sung các chính sách nhằm thúc đẩy ứng dụng, chuyển giao công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực trong lĩnh vực này.

Theo đó, tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động nghiên cứu, chuyển giao, đổi mới công nghệ sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ thuộc Danh mục ưu tiên sẽ được hưởng các ưu đãi từ Quỹ đổi mới công nghệ quốc gia, Quỹ phát triển khoa học và công nghệ quốc gia, Chương trình quốc gia phát triển công nghệ cao và các chương trình liên quan.

Một trong những điểm mới đáng chú ý là Nghị định hỗ trợ cho doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ trong các lĩnh vực môi trường, pháp lý và kiểm định chất lượng. Quy định hỗ trợ tối đa 50% chi phí cho nhiều hoạt động thử nghiệm, kiểm định, giám định và chứng nhận chất lượng sản phẩm.

Về chính sách ưu đãi đầu tư, dự án sản xuất sản phẩm công nghiệp hỗ trợ thuộc danh mục ưu tiên được miễn, giảm tiền thuê đất, thuê mặt nước và được hưởng ưu đãi thuế cùng các chính sách đầu tư theo quy định pháp luật hiện hành.

Đã qua rồi thời “rau 2 luống”, “lợn 2 chuồng”

Tại Diễn đàn, GS, TSKH Nguyễn Lân Hùng, chuyên gia sinh học cho rằng tiềm năng sinh học của nước ta cực kỳ lớn nhưng chưa khai thác hết. GS. Hùng dẫn chứng: “Ngay như thị trường Trung Quốc, họ mua rất nhiều hàng của mình, ví dụ như quả trám đen của Hà Tĩnh, giá lên đến 130.000/kg. Vậy nếu mỗi gia đình trồng vài chục cây trám thì dân mình giàu, mà khẩu hiệu của nước mình là “dân giàu – nước mạnh”.

Hay giống lươn tại miền Nam có thể nặng tới 1,5kg, không khác gì con cá trình, nếu giới thiệu ra thế giới cái này thì cả miền Nam nuôi lươn, dân giàu ngay. Hay như ốc nhồi, thị trường Trung Quốc rất ưa chuộng, mà nuôi thì cực kỳ dễ, những sản phẩm khác như con Sá Sùng, Cà Cuống.. có bao nhiêu thì thị trường Trung Quốc, Đài Loan, Ấn Độ đều mua hết, sức mua lớn, nhưng có làm nhiều đâu?”.

Vị GS trăn trở: Làm thế nào để mình giới thiệu được với thế giới những sản phẩm này? Khi giới thiệu rồi, bà con sẽ làm. Bản thân tôi đã viết thành sách, dạy nhiều nghề cho bà con rồi. Rất mong các đồng chí lãnh đạo đi thăm các cơ sở của chúng tôi, bởi Bộ quyết định mô hình nào làm được. Nhưng, muốn làm gì đều phải có doanh nghiệp, mà cần Bộ gợi ý thì các doanh nghiệp bắt tay vào thì mới làm được.

Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên phân tích:  Việt Nam có rất nhiều sản phẩm nông nghiệp đậm chất địa phương. Tuy nhiên, một số sản phẩm như đã nêu có lẽ mới đang phù hợp với một vài thị trường nào đó. Bởi mỗi thị trường lại có nhu cầu khác nhau. Chúng ta phải nghiên cứu, tìm hiểu nhu cần về mặt sản lượng, quy cách, không nên chỉ mang cái mà ta có mà không bán cái thị trường cần.

Để đa dạng hoá thị trường, nâng cao giá trị nông sản, đặc sản, theo Bộ trưởng Bộ Công Thương, người nông dân và ngành nông nghiệp cần bắt đầu từ việc thay đổi tư duy kinh tế thị trường, phải trả lời rành rọt được các câu hỏi: “Làm gì?”, “bán ở đâu?”, “bán cho ai?” và “bán với giá nào?”.

Tư lệnh ngành Công Thương nhấn mạnh: “Bây giờ làm kinh tế nông nghiệp thì cũng cần xác định quy hoạch, xây dựng các vùng trồng đáp ứng yêu cầu của thị trường và người tiêu dùng, phải là sản phẩm xanh, sạch. Đã qua rồi thời “rau 2 luống, lợn 2 chuồng”, nếu không làm sạch thì không bán được cho ai”.

Nóng giải pháp đưa nông sản, nông dân lên “sàn số”?

Bà Chảo Thị Yến, HTX Goong - chuyên về thảo dược dân gian (tỉnh Lào Cai) nêu thực tế đối với quảng bá nông sản địa phương trên mạng xã hội. Theo bà này, khó khăn nhất là phí thuê các sàn cao trong khi biên lợi nhuận nông sản của hợp tác xã, người nông dân lại rất thấp.

Theo bà này, nếu nông dân bán giá thấp thì lỗ, trong khi tăng giá bán lại gây khó cạnh tranh. Bên cạnh đó, sàn thương mại điện tử cũng có nhiều điều kiện ngặt nghèo, gây khó khăn cho bà con trong quá trình tiếp cận và cuối cùng là nhiều đơn hàng mất chi phí vận chuyển cao, thậm chí gấp 2 lần giá trị hàng hóa sản phẩm. Vị này đề xuất, Bộ Công Thương có giải pháp hỗ trợ các hợp tác xã, nông dân của Bộ Công Thương trong việc tiếp cận các sàn thương mại lớnnhư Shopee, Lazada, Tiki hay Postmart…

Tương tự, bà Vương Thị Thương, Hợp tác xã Nông sản Toàn Thương (tỉnh Lạng Sơn) mong ngành Công Thương hỗ trợ để đưa nông dân, hợp tác xã nhỏ lẻ còn thiếu kinh nghiệm, vốn mỏng có điều kiện đưa các sản phẩm OCOP từ đặc sản địa phương vươn tầm quốc tế, trên các sàn thương mại điện tử.

Trả lời nhóm vấn đề nói trên, bà Lê Hoàng Oanh, Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương cho rằng: Bộ Công Thương đã ban hành Chiến lược phát triển Thương mại điện tử quốc gia cho giai đoạn 2026-2030. Hiện, các Sở Công thương và các Hiệp hội ngành hàng được giao xây dựng các đề án cụ thể để hỗ trợ các địa phương.

Ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục trưởng Cục Xúc tiến Thương mại (XTTM), Bộ Công Thươngcho biết: 4 năm trở lại đây, từ khi có đại dịch Covid -19, Cục XTTM liên tục tập huấn, đào tạo cho bà con livestream bán hàng, các đơn vị của Cục cũng bắt “trend” - (xu hướng) rất sớm về bán hàng mới giúp bà con bán hàng hiệu quả ngay tại chỗ, tại địa phương.

Trong thời gian qua, đã có hàng vạn nông dân đã bán được sản phẩm từ OCOP đến các sản phẩm khác trên nền tảng livestream. Thông qua nền tảng mới đã giúp đưa sản phẩm của bà con vươn xa hơn, từ thôn, bản đến xã, tỉnh và đến các thị trường nước ngoài. Hàng năm chúng tôi cũng tổ chức nhiều hội chợ lớn và mời nghìn nhà mua hàng ngoài nước đến hợp tác, bán hàng cho bà con.

Ông Phú thông tin, Bộ đã đưa các doanh nghiệp, các hợp tác xã ra nước ngoài xúc tiến thương mại, nếu bà con muốn tham gia chương trình cần đăng ký với Bộ để cập nhật sớm.

Nông dân làm điện sạch, tự sản tự tiêu… hết khó?

Tại Diễn đàn, bà Tạ Thị Thuận, Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã Gia Lâm (TP. Hà Nội) nêu Nghị quyết 70 của Bộ Chính trị về phát triển xanh, bền vững và khuyến khích mạnh mẽ việc sử dụng năng lượng tái tạo, tuần hoàn. Hiện, nhiều nông dân rất quan tâm và mong muốn đầu tư làm điện áp mái, sử dụng khí biogas hay các phụ phẩm nông nghiệp để phát điện. Tuy nhiên, chi phí đầu tư ban đầu cao, nguồn năng lượng không ổn định, kiến thức của người nông dân trong lĩnh vực này còn nhiều hạn chế.

Vì vậy, cần Nhà nước có những cơ chế, chính sách cụ thể nào để hỗ trợ và khuyến khích nông dân, hợp tác xã, doanh nghiệp nông nghiệp trong đầu tư lĩnh vực này.

Theo ông Phạm Nguyên Hùng, Cục trưởng Cục Điện lực, Bộ Công Thương: Hiện Đảng và Nhà nước có chủ trương khuyến khích phát triển năng lượng tái tạo, cụ thể là điện mặt trời mái nhà.

Nhà nông có thể kết hợp hoạt động chăn nuôi, trồng trọt với mô hình kinh tế tuần hoàn: Chất thải từ nông nghiệp, trang trại có thể được tận dụng để tạo thành khí sinh học (biogas). Kết hợp với việc lắp đặt điện mặt trời trên mái nhà của trang trại, chúng ta có thể tự sản xuất và cung cấp điện "sạch" cho sinh hoạt, sản xuất, thậm chí là bán lại điện dư thừa. Mục tiêu đến năm 2030, 50% số hộ gia đình Việt Nam sẽ lắp đặt điện mặt trời mái nhà, giúp bà con tự cung cấp năng lượng.

Ông Hùng cho hay, hiện chính sách của Nhà nước cho phép bán điện dư thừa trở lại lưới điện. Với các hộ gia đình có diện tích mái lớn, sản lượng điện sản xuất ra có thể nhiều hơn nhu cầu sử dụng. Chúng tôi mong muốn nông dân là những người tiêu dùng thông thái, ứng dụng khoa học công nghệ, đặc biệt là điện mặt trời, vì nó mang lại lợi ích tiết kiệm rõ rệt.

Theo ông Hùng, nhà nông nên cân nhắc lắp đặt thêm pin lưu trữ, vì điện mặt trời không sản xuất được vào buổi tối – thời điểm tiêu thụ điện cao điểm (thường từ 18 giờ đến 22 giờ).

Kết thúc Diễn đàn đối thoại hôm nay, sự kiện đã mở ra không gian kết nối, hợp tác, đưa tiếng nói người nông dân đến gần với nhà khoa học, nhà quản lý và doanh nghiệp, từ đó tháo gỡ những nút thắt, khó khăn và cùng dựng xây những kết quả tích cực mới cho ngành nông nghiệp.

Từng tham gia hoạt động livestream quảng bá, giới thiệu sản phẩm, bán nông sản trên sàn thương mại điện tử, nhưng chị Chảo Thị Yến (tỉnh Lào Cai) vẫn vô cùng bất ngờ khi Bộ trưởng Bộ Công Thương nhớ tên mình, chị Yến chia sẻ: Tham dự Diễn đàn trong bối cảnh đặc biệt khi phải lội mưa bão ở Hà Nội nhưng cảm thấy thực sự có ý nghĩa vì được nói lên tiếng nói nhiều nông dân như mình, được giãi bày và được lắng nghe và hỗ trợ.

Xin cảm ơn Bộ trưởng Bộ Công Thương, Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam và quý báo đã bắc những nhịp “cầu” kết nối giữa người nông dân, nhà quản lý, đông đảo Hiệp hội, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp có được niềm vui trọn vẹn.

Chia sẻ bên lề Diễn đàn, ông Lưu Văn Dũng, Chủ nhiệm HTX Thuỷ sản Hưng Phát, tỉnh Hưng Yên khẳng định: “Tham gia Diễn đàn hôm nay, tôi thấy câu trả lời của các lãnh đạo Hội Nông dân Việt Nam và Bộ Công Thương đã giải đáp rất rõ các điều kiện cần và đủ để nông sản Việt vươn tầm quốc tế. Nhiều Nghị định, Thông tư, văn bản mới đã được thông tin gần gũi, gắn với các vấn đề thực tế. Điều này góp phần rất lớn để người nông dân, các chủ nhiệm HTX vận dụng chính sách vào sản xuất, kinh doanh một cách hiệu quả, vững bền.

Sau Diễn đàn, chị Vương Thị Thương, Nông dân Việt Nam xuất sắc năm 2025 đến từ Lạng Sơn khẳng định: Rất vui và hài lòng về các câu trả lời, Diễn đàn trực tiếp của cơ đơn vị liên quan. Chị Thương cho biết, Diễn đàn thực sự là nơi nói tiếng nói, những trăn trở của người nông dân quê hương tôi, sau khi tham gia Diễn đàn, cá nhân chị đã rút ra nhiều bài học, kiến thức cần góp nhặt cho công việc như nâng cao chất lượng, mẫu mã và bao bì để tăng nhận diện thương hiệu, đưa nông sản ngon - sạch - đẹp vươn cao, đi xa hơn.

Chị Thương chia sẻ, đối với người nông dân, nhất là đồng bào dân tộc, những Diễn đàn như này là thiết thực, cơ hội để chúng tôi đề xuất các vấn đề liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh của mình và rất vui mừng là nhiều nội dung đã được trả lời đúng, trúng, ngay và rất nóng hổi ngày hôm nay.

Trân trọng cảm ơn Bộ trưởng Bộ Công Thương, Chủ tịch TW Hội Nông dân Việt Nam, Báo Dân Việt đã tạo ra sân chơi cho chúng tôi, hy vọng sẽ có nhiều hơn nữa những diễn đàn như vậy để chúng tôi được đối thoại trực tiếp với nhà quản lý, được kết nối với doanh nghiệp, hiệp hội.

×