Radio online: “Ngải” đắng giữa rừng bom rơi

Ngược về Kinh Bắc trong một ngày tháng Tư lịch sử, chúng tôi tìm gặp NSƯT Lệ Ngải tại làng Ngang Nội (Tiên Du, Bắc Ninh) - một trong những cái nôi của dân ca Quan họ. Trong không gian ấm cúng quen thuộc của mình, với giọng nói rắn rỏi, ánh mắt lấp lánh niềm kiêu hãnh, NSƯT Lệ Ngải hồi tưởng cảm xúc tuổi mười tám, khi hay tin tuổi mười tám của mình được vào chiến trường miền Nam mang “tiếng hát át tiếng bom” .

NSƯT Lệ Ngải sinh ra và lớn lên ở làng Ngang Nội, huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh, một vùng quê có truyền thống quan họ lâu đời nhất nhì Kinh Bắc. Có bố là nghệ nhân Quan họ Nguyễn Đức Sôi (người thành lập Đoàn Quan họ Bắc Ninh), bởi vậy, từ thuở bé, bà đã mang trong mình một tình yêu lớn lao với Quan họ, và thường xuyên tham gia hội diễn văn nghệ quần chúng ở địa phương.

Năm 1969, khi chuẩn bị thi vào trường sư phạm, bà được bố nộp hồ sơ vào đoàn quan họ Hà Bắc. Đến cuối năm 1970, bà cùng một số nghệ sĩ khác được chọn vào đoàn văn công xung kích Hà Bắc để phục vụ chiến trường. Lúc này, đoàn có 14 người, trong đó có 5 cô gái. Tháng 12, Đoàn chính thức đặt chân đến điểm tập kết tại chiến trường Bắc Quảng Trị với nhiệm vụ đầu tiên là phục vụ binh trạm 207. Mang theo tinh thần rực lửa của tuổi 18, dù có những nỗi lo riêng, song, chị không nề hà với mọi nhiệm vụ, coi đây là một vinh dự lớn lao, là trách nhiệm thiêng liêng của mình với dân tộc.

Mang theo háo hức, quyết tâm là vậy, nhưng những ngày đầu nơi chiến trường, nghe tiếng bom dội hai bên, tận mắt thấy sự khốc liệt của chiến tranh các cô gái vẫn không tránh khỏi bàng hoàng. Không ít lần trong bom đạn chiến tranh, bà Ngải cùng đồng đội phải đối mặt với ranh giới mong manh giữa sự sống và cái chết.

Có lần, bà và đồng đội vừa ăn xong bữa cơm do các anh nuôi chuẩn bị, vừa rời khỏi hầm để sang hầm khác thì bất ngờ nhận tin hầm bên kia bị bom đánh sập, toàn bộ các anh nuôi và bộ đội trong đó hy sinh.

Một lần, bà cùng đoàn văn công biểu diễn phục vụ một tiểu đội lái xe vào sáng sớm. Buổi diễn chỉ kéo dài chừng 15–20 phút, tranh thủ trước giờ các anh lên đường vào tuyến trong. Tiểu đội hôm ấy có tám người – những khán giả chăm chú, rạng rỡ, vừa hát theo, vừa vỗ tay không ngớt. Tối trở về, cả đoàn chết lặng khi nhận được tin: cả tiểu đội đã hy sinh. Tám người đi, nhưng chỉ có năm chiếc ba lô được gửi về. Bà không thể kìm nổi xúc động, cùng đồng đội ôm nhau nghẹn ngào khóc tiễn các anh – những người vừa buổi sáng còn ngồi kia, còn cười, còn hát…

Thính giả có thể nghe thêm các sản phẩm Radio Nông dân, Radio online, Radio truyện, Radio trực tuyến hấp dẫn khác tại đây.
Mọi thông tin góp ý, cộng tác bài vở xin gửi về địa chỉ e-mail: radionongdan@gmail.com

×