Bình luận
0
Tượng Danh nhân văn hóa thế giới, Anh hùng dân tộc Nguyễn Trãi. Ảnh: Pháp luật Việt Nam
Tháng 11/1406, quân Minh tiến vào Đại Việt và tháng giêng năm sau thì chiếm được Đông Đô (Hà Nội). Chế độ thống trị của quân xâm lược rất hà khắc khiến nhân dân vô cùng ca thán.
Bình Ngô đại cáo (bản dịch của Ngô Tất Tố) viết: "Quân cuồng Minh thừa cơ gây hoạ/ Bọn gian tà còn bán nước cầu vinh. Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn/ Vùi con đỏ xuống dưới hầm tai vạ. Dối trời lừa dân đủ muôn ngàn kế/ Gây thù kết oán trải mấy mươi năm. Bại nhân nghĩa nát cả đất trời/ Nặng thuế khoá sạch không đầm núi.… Độc ác thay, trúc Nam Sơn không ghi hết tội/ Dơ bẩn thay, nước Đông Hải không rửa sạch mùi".
Nướng dân đen trên ngọn lửa hung tàn là thế nào? Khâm Định Việt sử thông giám cương mục chép khi thắng quân Hậu Trần, tướng nhà Minh là Trương Phụ cho quân gây tội ác: "Trương Phụ thắng trận, đi đến đâu chém giết thả cửa, hoặc xếp thây người làm quả núi, hoặc bồn ruột người quấn vào cây, hoặc rán thịt người lấy mỡ, hoặc làm nhục hình bào lạc để mua vui".
Bào lạc chính là phát minh do vua Trụ thời nhà Thương nghĩ ra. Hình phạt ấy như thế này: Dùng cái cột đồng có bôi mỡ sẵn, hơ vào lửa cho nóng, xung quanh cột đồng đều có đốt lửa. Bọn hung ác bắt người ta phải đi lên trên cột đồng, nếu rơi xuống thì rơi vào đống lửa, chúng thấy thế cùng nhau vui cười.
Còn vùi con đỏ dưới hầm tai vạ là thế nào? Khâm Định Việt sử thông giám cương mục chép tiếp tội ác của Trương Phụ như sau: "có người theo lệnh giặc, mổ bụng người chửa, cắt lấy hai tai của mẹ và con để dâng cho giặc".
Ban thờ Danh nhân văn hóa, Anh hùng dân tộc Nguyễn Trãi. Ảnh: Pháp luật Việt Nam
Tại sao cắt 2 tai thì Khâm định giải thích: "Đời cổ, binh sĩ đi đánh trận khi giết được địch thì xẻo lấy cái tai bên trái của địch, dâng lên chủ súy để tính công, cứ mỗi cái tai tính là một mạng người. Ở đây, quân của Trương Phụ mổ bụng người chửa, rồi xẻo lấy tai mẹ và tai con (đều tai bên trái) dâng lên cho Phụ; dâng cả tai mẹ và tai con như thế, vừa tỏ ra là tay giết người táo bạo, vừa được tính là hai mạng người".
Với lòng căm thù giặc sâu sắc, Nguyễn Trãi đã kể tội giặc Minh làm khổ nhân dân một cách rất thống thiết và đanh thép. Trong Quân trung từ mệnh tập, ông viết: "… Chuyên chém giết để thị uy, coi mạng người như cỏ rác. Trói bắt vợ con của dân ta, cuốc đào lăng mộ của nước ta. (…) Chính thì hà khắc, hình thì thảm thương, dân chẳng nhờ đâu để sống. Kẻ vô tội kêu trời oán trách, người trung nghĩa nghiến răng căm hờn, đều muốn liều chết diệt giặc".
Cuộc đời của Nguyễn Trãi hòa vào bối cảnh đau thương của đất nước đó. Khi giặc Minh chiếm đóng đất nước, cha con Hồ Quý Ly bị đưa sang Trung Quốc, Nguyễn Trãi và cha ông cũng buộc phải lưu vong. Nhưng theo truyền thuyết thì theo lời khuyên của cha là người luôn mong Nguyễn Trãi có một tương lai rực rỡ, Nguyễn Trãi đã con đường trở về quê hương nuôi mộng lớn thay vì theo cha để làm trọn chữ Hiếu.
Năm 1417, Nguyễn Trãi đã gia nhập cuộc khởi nghĩa do Lê Lợi khởi xướng tại vùng núi Lam Sơn. Lúc này Nguyễn Trãi 37 tuổi. Nhận thấy Nguyễn Trãi là người học rộng, mưu cao, Lê Lợi đã dùng Nguyễn Trãi làm quân sư chính cho mình. Trong suốt cả thời kỳ kháng chiến (1418-1427), Nguyễn Trãi đã thay mặt vua soạn thảo toàn bộ thư từ gửi cho các tướng lĩnh giặc, các thuộc quan người Việt, cũng như toàn thể dân chúng mà Lê Lợi đang muốn lôi kéo về phía mình.
Nguyễn Trãi yêu dân, thương dân, rất thông cảm với nỗi khổ của nhân dân. Tấm lòng yêu thương nhân dân của ông ngoại Trần Nguyên Đán, của cha Nguyễn Phi Khánh đã tác động mạnh tới Nguyễn Trãi. Nguyễn Phi Khánh có câu: "Ai đắc thử thân như thác thược, Hòa phong xuy biến cửu châu tâm" (Chỉ ước thân ta làm ống bễ/Thổi làn gió ấm tới muôn phương).
Tư tưởng, hoài bão lớn nhất của Nguyễn Trãi "Bình sinh độc bão tiên ưu niệm/Tọa ủng hàn khâm dạ bất miên" (Bình sinh chỉ ôm tấm lòng lo trước thiên hạ/Ngồi quàng mảnh chăn lạnh, đêm không ngủ). Cho tới già, ông vẫn "Thương sinh tại niệm độc tiên ưu" (Mạn hứng III) (Nghĩ tới dân, vẫn một niềm lo trước thiên hạ).
Trong "Thư dụ hàng (các tướng sĩ) thành Bình Than", ông viết: "dùng quân nhân nghĩa cứu dân khổ, đánh kẻ có tội", "đại đức hiếu sinh, thần vũ bất sát, đem quân nhân nghĩa đi đánh dẹp cốt để an dân".
Như vậy, nhân nghĩa chính là yêu nước, thương dân, là đánh giặc cứu nước, cứu dân. Nguyễn Trãi đã coi "an dân" là mục đích của nhân nghĩa và "trừ bạo" là đối tượng, là phương tiện của nhân nghĩa. Vì vậy, người nhân nghĩa phải lo trừ "bạo", tức lo diệt quân cướp nước. Người nhân nghĩa phải đấu tranh sao cho "hợp trời, thuận người", nên có thể lấy "yếu chống mạnh", lấy "ít địch nhiều", lấy "đại nghĩa thắng hung tàn", lấy "chí nhân thay cường bạo".
Nhân nghĩa là cần phải đấu tranh để cho dân tộc Việt Nam tồn tại và phát triển. Nhân nghĩa giống như là một phép lạ, làm cho "càn khôn đã bĩ mà lại thái, trời trăng đã mờ mà lại trong".
Tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi, theo PGS Lương Minh Cừ, vì vậy, mang đậm sắc thái của tinh thần yêu nước truyền thống của người Việt Nam. Ở đây, có thể thấy rõ tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi đã vượt lên trên tư tưởng nhân nghĩa của Khổng – Mạnh và có sự sáng tạo, phát triển trong điều kiện cụ thể của Việt Nam.
Đặc biệt, tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi còn biểu hiện ở lòng thương người, ở sự khoan dung độ lượng, thậm chí đối với cả kẻ thù. Có thể nói, đây là nét độc đáo riêng có trong tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi. Chiến lược "tâm công" Nguyễn Trãi đã thực hiện trong kháng chiến chống Minh chính là sự thể hiện nét độc đáo riêng có ấy. "Tâm công" – đánh vào lòng người – sách lược đã được Nguyễn Trãi dày công suy xét, thu tóm cái tinh hoa trong các sách về binh pháp xưa và vận dụng sáng tạo trong thực tiễn đấu tranh giải phóng dân tộc ở Việt Nam đương thời.
"Có một khía cạnh rất đáng quý trong tư tưởng về dân của Nguyễn Trãi, đó là tư tưởng trọng dân, biết ơn dân. (…) Chính xuất phát từ suy nghĩ như vậy, nên khi đã làm quan trong triều đình, được hưởng lộc của vua ban, Nguyễn Trãi đã nghĩ ngay đến nhân dân, những người dãi nắng dầm mưa, những người lao động cực nhọc. Ông viết: "Ăn lộc đền ơn kẻ cấy cày". Trong suốt cuộc đời của mình, Nguyễn Trãi đã có cuộc sống gần gũi, gắn bó với nhân dân, hoà mình vào nhân dân".
Hoàng Thái Cực, là vị Đại hãn thứ hai của nhà Hậu Kim, và là Hoàng đế sáng lập triều đại nhà Thanh trong lịch sử Trung Quốc. Ông cai trị từ năm 1626 đến năm 1643, được 16 năm. Một số ý kiến cho rằng ông mất vào năm 1644, cai trị được 17 năm.
Công an xã Tiền Hải, tỉnh Hưng Yên đã khẩn trương truy bắt, điều tra, khởi tố, bắt tạm giam bị can về hành vi "Hiếp dâm người dưới 16 tuổi".
Chia sẻ
Đoàn công tác của Thành phố Hải Phòng đã vào vùng lũ Đắk Lắk, trao 40 tỷ đồng, trang thiết bị y tế và cam kết chi viện 300-500 y, bác sĩ để hỗ trợ phòng chống bệnh, dịch sau mưa lũ.
Chia sẻ
Thi thể một người đàn ông đã tử vong được phát hiện trong túi hành lý ở sảnh một tòa nhà cao tầng. Công an TP.HCM đang khẩn trương phong tỏa hiện trường và truy bắt hai nghi phạm liên quan.
Chia sẻ
U22 Việt Nam đạt giá trị gần 4 triệu euro; Adeyemi ưu tiên đến Arsenal hơn M.U; U17 Việt Nam tăng sự tự tin sau trận thắng ra quân; Arne Slot lọt top 3 HLV có nguy cơ bị sa thải cao nhất; Ông Trump tặng Ronaldo chìa khóa Nhà Trắng.
Chia sẻ
Những năm qua đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi xã Bác Ái Đông, tỉnh Khánh Hòa đã có bước phát triển mới và xuất hiện nhiều mô hình kinh tế hiệu quả.
Chia sẻ
Chiều ngày 23/11/2025, Đội xung kích Công ty Điện lực Huế với 62 CBCNV đã lên đường ra quân hỗ trợ Công ty Điện lực Đắk Lắk khắc phục lưới điện tại địa bàn Phú Yên (cũ) do hậu quả của thiên tai gây ngập lụt diện rộng.
Chia sẻ
“Hôn sự hào môn” giữa Cao Hải Thuần và Trương Tuấn Kiệt khiến dư luận Trung Quốc xôn xao. Ái nữ này được mệnh danh là “Thế hệ kế nghiệp xinh đẹp nhất" vì nhan sắc không thua diễn viên, ca sĩ.
Chia sẻ
Trong đợt lũ dữ vừa qua, bà Bùi Thị Trường, sống một mình cùng đứa cháu nhỏ tại thôn ở thôn Phú Hữu, xã Hòa Thịnh, tỉnh Đắk Lắk đã trải qua một đêm dài đầy ám ảnh khi nước lũ bất ngờ dâng cao, cô lập hoàn toàn căn nhà của hai bà cháu.
Chia sẻ
Đến nay, chỉ tính riêng Ủy ban MTTQ TP.HCM đã chuyển hơn 100 tấn hàng cứu trợ ra tỉnh Khánh Hòa. Lãnh đạo Thành phố cũng đã có mặt tại hiện trường vùng lũ, bàn bạc, phối hợp với địa phương để đảm bảo thực hiện hiệu quả công tác cứu trợ, khắc phục hậu quả do lũ.
Chia sẻ
Dịch Dương Thiên Tỉ chắc chắn là ngôi sao 10X có thành tích phim điện ảnh tốt nhất Trung Quốc hiện tại. Anh lập kỷ lục 8 phim liên tiếp đều có doanh thu đặt trước vượt 100 triệu NDT.
Chia sẻ
Phải chăng nơi an nghỉ của Thuận Trị đế có ẩn giấu huyền cơ gì khiến những kẻ mộ tặc không dám bén mảng tới?
Chia sẻ
Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh Tây Ninh vừa phát đi bản tin quan trọng cảnh báo mưa lũ ở Tây Ninh và diễn biến thủy văn phức tạp trên địa bàn tỉnh. Theo đó, mực nước tại các trạm hạ lưu sông Vàm Cỏ Đông và Vàm Cỏ Tây đang tăng nhanh theo triều cường, vượt mức báo động III tại nhiều khu vực, đặt ra nguy cơ cao về ngập úng đô thị và sạt lở bờ sông.
Chia sẻ
Làn sóng chính trị tại Kiev đã bắt đầu xoay chiều chống lại Tổng thống Volodymyr Zelensky. Kể từ khi chiến tranh nổ ra, ông luôn nhận được sự ủng hộ áp đảo trong giới chính trị Ukraine. Nhưng bê bối tham nhũng mới nhất liên quan đến nhóm thân cận của ông có thể là tín hiệu mở đầu cho sự kết thúc thời kỳ quyền lực của vị Tổng thống từng được ca ngợi như "người hùng" này.
Chia sẻ
Sáng nay 23/11, tại Cụm sân Pickleball Cầu Giấy (35 Trần Quý Kiên, Hà Nội), Lễ khai mạc Giải Pickleball “Ước Mơ Xanh” năm 2025 do Báo Nhà báo và Công luận tổ chức chính thức diễn ra trong không khí trang trọng và sôi nổi.
Chia sẻ
Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, hiện tượng lũ đồng thời phá kỷ lục trên 3–5 lưu vực sông ở các tỉnh miền Trung vừa qua là cực kỳ hiếm, gần như chưa từng xuất hiện trong hơn 50 năm quan trắc và không thuộc “mức lũ tính toán thông thường”.
Chia sẻ
Dòng tiền đổ mạnh vào thị trường giúp VIC lập đỉnh mới, kéo vốn hóa Vingroup vượt 885.000 tỷ đồng. Tài sản vợ chồng tỷ phú Phạm Nhật Vượng cũng tăng vọt, ghi nhận thêm hàng tỷ USD chỉ trong một tuần.
Chia sẻ
Hoàng Thái Phương - con gái Thanh Thanh Hiền 21 tuổi có nhan sắc nữ tính thừa hưởng từ mẹ. Cô còn sở hữu mái tóc đen dài vừa truyền thống mà rất dịu dàng.
Chia sẻ
Sự xuất hiện của các tổ chức tín dụng trong danh sách nợ thuế được công bố định kỳ bởi Thuế TP.HCM là một hiện tượng đáng chú ý.
Chia sẻ
Không ngờ loại cá rẻ tiền này lại giàu dinh dưỡng đến thế!
Chia sẻ
Bộ Xây dựng nghiêm cấm các đơn vị bỏ qua hoặc rút ngắn các quy trình, thủ tục, công nghệ thi công, lựa chọn loại vật liệu không đảm bảo tiêu chuẩn tại các dự án trọng điểm.
Chia sẻ
Do mâu thuẫn xuất phát từ việc nói xấu nhau trên Facebook, dẫn tới nhiều lần cự cãi, thách thức, nhóm của Th. hẹn nhóm T. giải quyết mâu thuẫn và đánh nhau gây náo loạn.
Chia sẻ
Sáng 23/11, Trung đoàn Không quân 917, Sư đoàn 370, Quân chủng Phòng không – Không quân tiếp tục triển khai nhiệm vụ bay cứu hộ, cứu trợ nhân dân tại các khu vực bị ảnh hưởng bởi mưa lũ.
Chia sẻ
Trường tiểu học Hoà Thịnh, điểm trường Phú Hữu nằm tại xã Hoà Thịnh, tỉnh Đắk Lắk (trước đây là tỉnh Phú Yên) mấy ngày trước còn chìm nghỉm trong nước, hôm nay 23/11, nước đã rút nên lực lượng quân đội đã mang “con chữ” ra phơi, vệ sinh trường lớp.
Chia sẻ
Ngay sau khi đơn vị vận hành đóng cửa tràn Dốc Miếu hồ Kẻ Gỗ (xã Cẩm Duệ, Hà Tĩnh) hàng chục người dân đã đổ về khu vực hạ lưu để giăng lưới, vây bắt cá. Chỉ trong thời gian ngắn, nhiều nhóm đã thu được hàng tạ cá mè lớn ngay dưới chân cửa tràn.
Chia sẻ
Bước ra từ nghèo khó, cô gái trẻ Dương Thị Mỹ Hồng không chỉ là sinh viên giỏi mà còn trở thành Đại sứ ESG, lan tỏa thông điệp sống xanh sau khi nhận được sự hỗ trợ từ chương trình học bổng.
Chia sẻ
Theo đạo diễn Bùi Thạc Chuyên, việc thu hút nhà làm phim phải có cơ chế đồng bộ thống nhất, ông ví dụ đoàn phim "Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối” phải đóng máy 1 ngày vì trong xóm hát karaoke.
Chia sẻ
Chính phủ Moldova đang thảo luận về việc trục xuất Đại sứ Nga Oleg Ozerov. Lý do cho việc này là một máy bay không người lái của Nga được cho là đã xâm phạm không phận Moldova. RIA Novosti đưa tin về ý định của Chisinau.
Chia sẻ
Tối 22/11, tại sân khấu Chợ đêm Bắc Hà, UBND xã Bắc Hà, tỉnh Lào Cai đã tổ chức bế mạc Festival mùa đông “Sắc màu Cao nguyên” năm 2025. Sau một tuần diễn ra sôi động, lễ hội đã khép lại bằng một chương trình nghệ thuật giàu bản sắc cùng lễ trao giải hội thi Trình diễn trang phục dân tộc, điểm nhấn được đông đảo du khách chờ đón.
Chia sẻ
Các hoa hậu Nguyễn Thúc Thùy Tiên, Trương Hồ Phương Nga, Ngọc Trinh... đều trở thành tâm điểm của dư luận khi bị bắt giữ bởi những tội danh khác nhau.
Chia sẻ
Ông Hồ Xuân Năng, giảng viên kiêm Chủ tịch Hội đồng trường, Tổng Giám đốc Đại học Phenikaa - là một trong 71 gương mặt được Hội đồng Giáo sư Nhà nước công nhận đạt chuẩn giáo sư năm 2025.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Gia Hà 
