Nghiên cứu, thí điểm tiền điện tử: Lo nhất là rửa tiền và lũng đoạn thị trường tiền tệ

Ngân hàng Nhà nước được giao nghiên cứu, thí điểm tiền điện tử

Quyết định 942/QĐ-TTg do Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược phát triển Chính phủ điện tử hướng tới Chính phủ số giai đoạn 2021 – 2025, định hướng đến năm 2030, Thủ tướng giao Ngân hàng Nhà nước chủ trì để nghiên cứu, xây dựng và thí điểm sử dụng tiền điện tử dựa trên công nghệ Blockchain.

Quyết định ghi rõ, cơ quan chủ trì nghiên cứu, thí điểm là Ngân hàng Nhà nước, thời gian thực hiện từ năm 2021 đến 2023.

Đây là một trong số các giải pháp để xây dựng chính phủ điện tử, phát triển thành chính phủ số trong giai đoạn 2021-2025, định hướng đến 2030.

Trước đó, Bộ Tài chính đã thành lập tổ nghiên cứu về tài sản ảo, tiền ảo theo Quyết định số 664/QĐ-BTC ngày 24/4/2020 nhằm triển khai công tác nghiên cứu, đề xuất các nội dung chính sách, cơ chế quản lý theo chức năng, nhiệm vụ của Bộ Tài chính có liên quan đến tài sản ảo, tiền ảo.

Khái niệm tiền ảo, được dịch ra từ "virtual money" và trong đó, những loại tiền số được tạo ra bởi công nghệ blockchain như Bitcoin, Etherum... được giới đầu tư tài chính quan tâm nhất. 

Bitcoin, Etherum và một số loại tiền số khác trở thành một kênh kiếm tiền mới với nhiều người, bên cạnh việc gửi tiền tiết kiệm hay đầu tư chứng khoán, trái phiếu.

Tại Việt Nam, vài năm trở lại đây, đầu tư tiền ảo, ngoại hối (hay còn gọi là forex) là những hình thức đầu tư mới được rất nhiều người chú ý.

Tuy nhiên, các hoạt động này hoàn toàn tự phát và chưa được Nhà nước cho phép. Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước từng nhiều lần khẳng định, Bitcoin và các loại tiền ảo khác hoàn toàn không phải là tiền điện tử, không được thực hiện chức năng của đồng tiền pháp lệnh ở Việt Nam.

Chuyên gia nói gì?

Đề cập về Quyết định 942/QĐ-TTg về việc giao Ngân hàng Nhà nước chủ trì để nghiên cứu, xây dựng và thí điểm sử dụng tiền điện tử dựa trên công nghệ Blockchain, nhiều chuyên gia đều đảm bảo tính công khai minh bạch của thị trường tiền tệ và đây cũng là xu hướng đang diễn ra tại nhiều quốc gia trên thế giới như Thái Lan, Thụy Điển, Pháp. 

Hay như quốc gia được đánh giá là đi nhanh nhất trong triển khai tiền điện tử là Trung Quốc mới đây cũng cho biết, sẽ phát hành thí điểm 40 triệu nhân dân tệ điện tử (tương đương 6,2 triệu USD) đến tay người dân Bắc Kinh.

Về nguyên tắc, tiền điện tử do Ngân hàng Nhà nước triển khai thí điểm (nếu có) sẽ không khác gì so với tiền giấy hiện nay. Đồng tiền này sẽ trở thành đồng tiền pháp định được Ngân hàng Nhà nước quản lý và bảo đảm bởi cả một nền kinh tế quốc gia như đồng tiền giấy. Thay vì in tiền giấy Ngân hàng Nhà nước phát hành 1 lượng nhất định tiền kỹ thuật số dựa trên công nghệ Blockchain vào lưu thông trong nền kinh tế.

Nói về điểm khác biệt lớn nhất giữa tiền giấy và tiền điện tử, theo chuyên gia kinh tế Đinh Trọng Thịnh đó là tính an toàn và bảo mật.

"Tính bảo mật và an toàn của đồng tiền điện tử phải được cơ quan quản lý đặt lên hàng đầu, đây cũng là điều kiện tiên quyết để đưa đồng tiền điện tử vào hoạt động của nền kinh tế quốc dân. Thực tế hiện nay, với sự phát triển của khoa học công nghệ thời gian qua đã xảy ra không ít vụ việc liên quan đến lộ thông tin tài khoản khách hàng, hacker lừa đảo chiếm đoạt tài sản của khách hàng,… đây đều là những vấn đề khiến cho người dân e ngại khi giao dịch không dùng tiền mặt. Điều này cũng là cản trở lớn nhất khi triển khai tiền điện tử tại Việt Nam", ông Thịnh nói.

Đồng quan điểm, chuyên gia tài chính – ngân hàng TS. Nguyễn Trí Hiếu bổ sung thêm: tiền điện tử của Ngân hàng Nhà nước sẽ được quốc gia bảo vệ, giống tiền giấy nhưng điều đáng lưu ý là, chúng ta có thể kiểm soát được hay không khi phát hành sử dụng tiền điện tử dựa trên công nghệ Blockchain?

"Không loại trừ khả năng chúng ta sẽ bị mất kiểm soát khi sự xuất hiện của đồng tiền này vì có khả năng tạo ra tâm lý cho rằng, đây là thời đại của đồng tiền điện tử, tiền ảo. Từ đó dẫn tới việc người dân đua nhau "leo rào" chơi Bitcoin, Etherum,… tức là tất cả các đồng tiền kỹ thuật số mang tính rủi ro, thậm chí là lừa đảo", vị này nhấn mạnh.

Ngoài ra, tiền điện tử hiện tại là những đồng tiền sử dụng xuyên biên giới nhanh, chi phí thấp nên trở thành công cụ của rửa tiền, chuyển tiền xuyên quốc gia từ các hoạt động đồng kinh tế phạm pháp như buôn lậu, thuốc phiện, tài trợ khủng bố,… Các ngân hàng Trung ương trên thế giới đều lo ngại các đồng tiền này "lũng đoạn" thao túng tiền tệ thế giới. Đây cũng là điều Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phải tính đến.