Rừng xanh mở lối giảm nghèo cho bà con dân tộc ở xã Chợ Mới, tỉnh Thái Nguyên

Phát huy lợi thế rừng rộng lớn để tạo sinh kế xanh

Trong hành trình phát triển kinh tế vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, xã Chợ Mới (tỉnh Thái Nguyên) đang chứng minh một thực tế: khi được quản lý, bảo vệ và phát triển đúng hướng, rừng sẽ trở thành “nguồn vốn xanh” giúp người dân nâng cao thu nhập, vươn lên thoát nghèo bền vững. Từ diện tích rừng rộng lớn, các mô hình khoán bảo vệ rừng, phát triển rừng sản xuất và thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia đang mang lại hiệu quả thiết thực, tạo sinh kế ổn định cho hàng trăm hộ dân.

Xã Chợ Mới nằm trong địa bàn quản lý của Hạt Kiểm lâm số 10 – đơn vị phụ trách tổng diện tích rừng hơn 46.518 ha trên 5 xã gồm Chợ Mới, Thanh Thịnh, Yên Bình, Tân Kỳ, Thanh Mai, trong đó bao gồm cả rừng tự nhiên, rừng trồng và rừng phòng hộ.

Riêng khu vực Chợ Mới, có đồng bào các dân tộc Tày, Nùng, Dao sinh sống đông đảo, đời sống trước đây chủ yếu dựa vào trồng trọt truyền thống, điều kiện kinh tế còn hạn chế. Khi các chính sách lâm nghiệp được triển khai sâu rộng, người dân đã có thêm cơ hội tiếp cận các nguồn hỗ trợ bảo vệ và phát triển rừng.

Năm 2025, Chợ Mới được giao 830 ha chỉ tiêu trồng rừng, nhưng thực tế địa phương đã trồng được 1.409,86 ha, vượt 170% kế hoạch. Trong đó, diện tích trồng lại rừng sau khai thác đạt hơn 1.266 ha; cây phân tán đạt hơn 143 ha. Con số này đã phản ánh rõ sự chuyển mình mạnh mẽ trong tư duy phát triển kinh tế của người dân, xem rừng là ngành sản xuất chủ lực gắn với mục tiêu dài hạn.

Không chỉ trồng mới, người dân còn được hưởng lợi trực tiếp từ công tác khoán bảo vệ rừng. Theo ông Hoàng Văn Trường – Hạt trưởng Kiểm lâm số 10, năm 2025 Chương trình Phát triển lâm nghiệp bền vững triển khai trên địa bàn 5 xã (trong đó có xã Chợ Mới) với diện tích 4.228,87 ha, gồm rừng phòng hộ và rừng sản xuất giao cho hộ gia đình và cộng đồng bảo vệ. Việc khoán bảo vệ rừng đã giúp nhiều hộ dân có thêm khoản thu ổn định hằng năm, giảm áp lực mưu sinh trên đất dốc.

Đặc biệt, với Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, Tiểu dự án 1, Dự án 3 tại xã Chợ Mới và các xã lân cận đã hỗ trợ 8.588,18 ha diện tích rừng, bao gồm khoán bảo vệ rừng và hỗ trợ cho hộ gia đình, cộng đồng.

Điều đáng chú ý là các hộ nghèo, cận nghèo còn được trợ cấp gạo để bảo vệ rừng với tổng số 19.032 kg, phân bổ cho 95 hộ và 421 khẩu. Đây thực sự là chính sách “trao cần câu”, giúp đồng bào duy trì sinh kế trong thời gian chăm sóc rừng mà không phải khai thác thiên nhiên một cách tận diệt

Quản lý rừng chặt chẽ – tăng nguồn thu bền vững

Nhiều năm trở lại đây, nhờ công tác tuyên truyền được đẩy mạnh, người dân ở Chợ Mới đã chủ động hơn trong việc bảo vệ rừng. Năm 2025, Hạt Kiểm lâm tổ chức 41 cuộc tuyên truyền với hơn 2.136 lượt người tham gia, góp phần nâng cao nhận thức về Luật Lâm nghiệp và các quy định liên quan.

Cùng với đó, tỉnh Thái Nguyên cũng triển khai nghiêm túc nhiệm vụ phòng cháy chữa cháy rừng. Dù năm 2025 xảy ra 5 vụ cháy, diện tích thiệt hại 4,58 ha, nhưng lực lượng kiểm lâm và người dân đã nhanh chóng phối hợp dập tắt, hạn chế tối đa việc lan rộng. Các trường hợp vi phạm phá rừng, vận chuyển lâm sản trái phép đều được lập hồ sơ xử lý, cho thấy quyết tâm giữ rừng đến từng thôn, bản.

Rừng được bảo vệ nghiêm ngặt nên hiệu quả kinh tế từ khai thác hợp pháp cũng tăng lên. Năm 2025, tổng khối lượng gỗ khai thác trên địa bàn đạt hơn 109.000 m³, củi đạt 55.438 ster. Khai thác rừng trồng trở thành nguồn thu quan trọng cho nhiều hộ dân.

Bên cạnh đó, nhiều diện tích rừng trồng của các doanh nghiệp và hợp tác xã đã được cấp chứng chỉ rừng FSC, VFCS/PEFC – một trong những tiêu chuẩn quốc tế về quản lý rừng bền vững. Tổng diện tích đạt chứng chỉ rừng lên đến 9.748,73 ha, mở ra cơ hội bán gỗ giá cao hơn cũng như mở rộng thị trường tiêu thụ. Nhờ đó, người dân trồng rừng ở Chợ Mới không chỉ bán được sản phẩm ổn định mà còn có thể kỳ vọng mức lợi nhuận tốt hơn trong tương lai.

Rừng là “đòn bẩy thoát nghèo” cho người dân trong tương lai

Để tiếp tục phát huy hiệu quả của rừng đối với công cuộc giảm nghèo, Hạt Kiểm lâm số 10 đặt ra nhiều nhiệm vụ trọng tâm cho năm 2026 là tăng cường tuyên truyền pháp luật, giám sát công tác phòng cháy chữa cháy rừng, xử lý nghiêm vi phạm, cập nhật diễn biến rừng, giám sát chuyển đổi mục đích sử dụng rừng, hỗ trợ thủ tục hành chính, tiếp tục triển khai tốt Chương trình Phát triển lâm nghiệp bền vững và các dự án vùng dân tộc thiểu số.

Một trong những định hướng quan trọng là mở rộng các mô hình quản lý rừng cộng đồng, đẩy mạnh cấp chứng chỉ rừng, hướng đi giúp nâng cao giá trị gỗ và tăng thu nhập cho người dân. Khi người dân được hưởng lợi nhiều hơn, họ sẽ càng có trách nhiệm hơn với rừng.

Từ những con số, chương trình và kết quả thực tế, có thể khẳng định công tác phát triển rừng tại xã Chợ Mới đang đóng vai trò trụ cột trong việc nâng cao thu nhập và giảm nghèo bền vững cho đồng bào dân tộc thiểu số. Rừng không chỉ che chở những bản làng vùng cao, mà còn mở ra cơ hội đổi đời cho hàng trăm hộ dân nơi đây.

×