Sáng chế máy cấy lúa cả làng phục lăn, một người Hưng Yên được bình chọn Nông dân Việt Nam xuất sắc

Nông dân sáng chế máy cấy lúa, ngăn cả con sông để thử nghiệm

Nhà sáng chế Trần Đại Nghĩa (SN 1970, Giám đốc Công ty TNHH sản xuất kinh doanh Đại Nghĩa, xã Đồng Châu, tỉnh Hưng Yên) là một cái tên vốn đã “quen mặt” trong lĩnh vực nông nghiệp bởi thương hiệu máy cấy “made in Trần Đại Nghĩa” của ông.

Ông là “cha đẻ” của chiếc máy cấy không động cơ đầu tiên tại Việt Nam, sản phẩm đã được Cục Sở hữu Trí tuệ Việt Nam cấp Bằng độc quyền sáng chế.

Trong suốt quãng thời gian sản xuất máy cấy, ông cùng con trai không ngừng cải tiến sản phẩm, hoàn thiện máy cấy một cách tối đa để giúp bà con nông dân nâng cao năng suất, giải phóng sức lao động.

Chia sẻ với Dân Việt, ông Nghĩa bày tỏ, ông nghiên cứu, chế tạo ra chiếc máy cấy không động cơ đầu tiên (hay còn gọi là máy giật tay) là do xuất phát từ thực tế công việc, thực tế nhiều năm gắn bó với ruộng đồng của gia đình.

Vị Giám đốc Công ty TNHH sản xuất kinh doanh Đại Nghĩa cho biết, năm 2000, ông đi xuất khẩu lao động sang Hàn Quốc. Tại đây, ngoài thời gian làm việc, ông tranh thủ đi tới các vùng nông thôn để xem nông dân bên đó canh tác, sản xuất nông nghiệp.

Ở Hàn Quốc, ông đã lần đầu tiên nhìn thấy chiếc máy cấy hiện đại được sử dụng ở cánh đồng.

Từ lúc này ông đã nhen nhóm ý tưởng nghiên cứu, chế tạo một chiếc máy cấy để giúp bà con nước mình bớt vất vả trong quá trình cấy lúa.

Người đàn ông quan sát, ghi nhớ chi tiết kết cấu, nguyên lý hoạt động của chiếc máy cấy hiện đại nước bạn.

Ngày về nước, trong hành lý của ông còn có thêm một “gia tài đồ sộ”, đó là những tài liệu, thông số kỹ thuật, kích thước máy móc mà ông đã ghi lại trên giấy.

Nói về động lực sản xuất ra chiếc máy cấy không động cơ đầu tiên ở Việt Nam, ông Nghĩa bộc bạch: Ông vốn xuất thân là nông dân, gia đình làm nông nghiệp, qua đó ông thấy công việc khó khăn nhất của nhà nông là việc cấy lúa, còn việc cày, việc gặt thì đã có máy móc hiện đại thực hiện.

Thời điểm ông nghiên cứu, chế tạo thành công máy cấy lúa không động cơ và xuất ra thị trường (năm 2014), các loại máy cấy nhập khẩu từ nước ngoài đã xuất hiện nhưng giá thành rất cao, đa phần người nông dân chưa thể tiếp cận rộng rãi.

Cùng với đó, tính chất của việc cấy mang tính thời vụ. Cây lúa đến tuổi phải cấy, không thể để mạ già mới cấy, nếu cấy chậm sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển của cây lúa, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất thu hoạch.

Với việc cấy, ông Nghĩa đánh giá trước nay chủ yếu cấy bằng tay, khi cấy thì bà con nông dân cúi người, máu dồn xuống mặt, đầu gối mỏi, lưng đau.

“Tôi đã trải qua vấn đề đó rồi và có ý tưởng phải cải tạo, khắc phục việc cấy. Khi ở nước ngoài, phát hiện nước ngoài có máy cấy, lúc đó đã có suy nghĩ làm sao tạo ra máy cấy để phục vụ bà con nông dân. Tôi về, khoảng 7, 8 năm thì bắt tay vào sản xuất” – nhà sáng chế Trần Đại Nghĩa nói về thuở nhen nhóm ý tưởng chế tạo máy cấy.

Thời gian đầu khi nghiên cứu, chế tạo máy cấy lúa, do thị trường không có phụ tùng đáp ứng nhu cầu, ông Nghĩa phải đến rất nhiều cửa hàng, tiệm sửa chữa ôtô, xe máy, cửa hàng hàn xì để tìm những thiết bị mình cần, nhờ gia công những cấu kiện mình đang nghiên cứu…

Khi chiếc máy cấy “dần thành hình”, ông bắt đầu đưa máy ra thực địa. Do thời điểm thử nghiệm chưa có sẵn mặt ruộng sản xuất, vào mùa cạn nước, ông đã ngăn một đoạn sông trước nhà, để săm sắp nước giống như điều kiện mặt ruộng rồi mang máy cấy thử.

Cứ mỗi lần máy gặp những tồn tại, vấn đề gì liên quan kỹ thuật hay hoạt động của máy, ông cùng con trai lại bê máy về nhà tiếp tục mày mò, cải tiến, sửa chữa.

Sau những nỗ lực không ngừng nghỉ, tháng 4/2014, chiếc máy cấy đầu tiên xuất xưởng. Chiếc máy cấy không động cơ lúc đó được thiết kế khá đơn giản, máy được làm bằng những khung sắt có kết cấu vững chắc, thiết kế hộp số truyền động đơn giản, nhỏ gọn nhưng đã mang lại hiệu quả bất ngờ.

Liên tục cải tiến, xuất khẩu máy cấy ra thị trường nước ngoài

Từ thành công của chiếc máy cấy giật tay, sau quá trình hoạt động, ông Nghĩa lại tiếp tục cùng con trai ngày đêm mày mò, cải tiến sản phẩm. Với chiếc máy cấy giật tay, một số bà con sẽ gặp khó khi điều khiển, bố con ông Nghĩa đã cải tiến ra chiếc máy cấy điện kéo tay.

Với máy cấy điện kéo tay, bà con không cần phải giật tay để đưa mạ xuống ruộng nữa, thay vào đó có có mô tơ vận hành dàn mỏ, dàn mỏ tự ra mạ.

Máy sử dụng động cơ điện một chiều 12v–14A, công suất cấy trung bình đạt 1.000m2 đến 1.500m2/giờ; chi phí phát sinh cũng được giảm tối thiểu khi trung bình chi phí tiền điện để cấy xong 1.000m2 chỉ khoảng 150 đến 200 đồng.

Bước cải tiến này tiếp tục được khách hàng đón nhận, các đơn hàng đổ về càng ngày càng lớn. Bà con muốn mua máy phải đăng ký trước một tháng bởi nhu cầu nhiều, công ty tăng ca sản xuất nhưng cũng chỉ đáp ứng được phần nào nhu cầu.

Khi máy cấy điện kéo tay đi vào đời sống, ông Nghĩa nhận được ý kiến từ bà con, rằng với chiếc máy cấy điện, dùng có thể nửa ngày hết điện, nếu nguồn điện không sẵn sẽ bất tiện.

Trước bài toán này, ông đã tiếp tục nghiên cứu, ứng dụng động cơ xăng vào chiếc máy cấy. Mẫu máy cấy dùng động cơ xăng không lâu sau ra đời, và lại thêm một sản phẩm được người dân đón nhận, thị phần ngày càng chiếm lĩnh thị trường.

“Máy cấy đã có các loại động cơ điện, động cơ xăng nhưng dù dùng động cơ nào thì bà con vẫn phải kéo trực tiếp máy trên mặt ruộng, điều này khiến chúng tôi trăn trở, muốn tiếp tục giải phóng sức lao động cho người dân.

Chúng tôi đã nghiên cứu, chế tạo ra những chiếc bánh tự hành, thiết kế đặt ở 2 bên hông máy cấy lúa.

Lúc này người dân chỉ việc đi cùng chiếc máy cấy lúa, khi cần thì điều chỉnh hướng cấy, không còn phải tốn công sức kéo máy như trước” - Giám đốc Công ty TNHH sản xuất kinh doanh Đại Nghĩa nói.

Cũng trong chia sẻ với Dân Việt, ông Nghĩa bật mí, hiện ông đang tiếp tục nghiên cứu, cải tiến thế hệ tiếp theo của máy cấy. Ông đang thử nghiệm áp dụng điều khiển máy cấy lúa bằng điều khiển từ xa.

Nếu thành công, bà con nông dân chỉ cần đặt máy xuống ruộng rồi đứng trên bờ điều khiển, sức lao động được giải phóng hầu như tất cả trong công đoạn này.

Hiện nay, máy cấy của Công ty TNHH sản xuất kinh doanh Đại Nghĩa không chỉ được tiêu thụ mạnh ở thị trường trong nước với nhiều tỉnh thành mà còn được các quốc gia trong khu vực như Ấn Độ, Philippines, Malaysia, Thái Lan… ưa chuộng.

Với những đóng góp không ngừng nghỉ của mình trong lĩnh vực nông nghiệp, ông Nghĩa đã được Thủ tướng Chính phủ cấp Bằng khen Giải Nhì Giải thưởng Sáng tạo Khoa học Công nghệ Việt Nam năm 2019 và Giải Nhì Hội thi Sáng tạo kỹ thuật toàn quốc lần thứ 15, rất nhiều Bộ, ban ngành biểu dương khen thưởng trong các phong trào thi đua yêu nước, phong trào đổi mới sáng tạo.

Đặc biệt, vào tháng 8 vừa qua, ông vinh dự được bình chọn là 1 trong 63 Nông dân Việt Nam xuất sắc năm 2025.

×