Sau sáp nhập huyện, xã, công sở tiền tỷ bị bỏ phơi mưa phơi nắng

LTS: Ngày 24/12/2018 Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 37-NQ/TW về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện và cấp xã.

Đây là chủ trương lớn, có ý nghĩa nhằm tổ chức hợp lý đơn vị hành chính các cấp phù hợp với thực tiễn và xu thế phát triển của đất nước; bảo đảm hoàn thiện thể chế về đơn vị hành chính, bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; góp phần phát huy mọi nguồn lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống nhân dân; …

Được biết, tại một số địa phương đã thực hiện đề án sáp nhập đã giảm 8 đơn vị hành chính cấp huyện, khoảng 557 đơn vị hành chính cấp xã, hơn 5.000 đơn vị sự nghiệp. Từ đó, đã tinh giảm bộ máy, thủ tục hành chính, tiết kiệm ngân sách…

Tuy nhiên, việc sáp nhập ở một vài địa phương mới chú ý đến sắp xếp bộ máy nhân sự. Còn hàng loạt trụ sở, công sản tiền tỷ ở đơn vị bị sáp nhập đang bị bỏ quên, lãng phí.

Nhóm phóng viên Báo NTNN/Dân Việt đã đến những trụ sở làm việc bị bỏ hoang 2 năm qua, để tận thấy sự lãng phí đến xót xa ở những trụ sở tiền tỷ đang bị bỏ hoang, nằm phơi mưa dãi nắng.

Loạt bài được Báo NTNN/Điện tử Dân Việt thực hiện để có cái nhìn chân thực nhất về một góc khuất trong việc thực hiện đề án sáp nhập các đơn vị hành chính cấp huyện, xã. Qua đó, cần tổng kết, đánh giá và tìm ra giải pháp sử dụng hiệu quả, hợp lý tài sản công ở những nơi đã sáp nhập đơn vị.

Bài 1: Những trụ sở phơi sương, phơi nắng nơi biên viễn

Tấm biển đề  Huyện ủy – HĐND – UBND huyện Trà Lĩnh bị che khuất bởi thùng xốp và đồ đạc của các tiểu thương bán thịt cá, rau quả. Nơi từng là trung tâm hành chính của một huyện giờ thành nơi gửi xe, để đồ cho tiểu thương.

Kim tiêm vương vãi trong trụ sở huyện

Thị trấn Hùng Quốc, huyện Trùng Khánh (trước đây thị trấn Hùng Quốc thuộc huyện Trà Lĩnh) nơi có cửa khẩu Trà Lĩnh nhiều năm qua nhộn nhịp cảnh buôn bán, giao dịch các mặt hàng nông sản qua biên giới.

Gần đây, sự ồn ào náo nhiệt nơi thị trấn không còn như trước, huyện Trà Lĩnh đã sáp nhập vào huyện Trùng Khánh thành huyện Trùng Khánh (tên huyện Trà Lĩnh không còn).

Cán bộ chính quyền cấp huyện ở Trà Lĩnh (cũ) đã chuyển sang huyện Trùng Khánh làm việc cả.

Chúng tôi đứng trước nơi từng là trụ sở Huyện ủy - HĐND - UBND huyện Trà Lĩnh. Nơi cổng chính, cánh cửa điện bằng inox đóng kín, bên ngoài hàng chục tiểu thương chiếm dụng mặt bằng làm nơi bán thịt, rau, cá.

Tấm biển ghi Trụ sở Huyện ủy - HĐND - UBND huyện Trà Lĩnh bịt kín bởi thùng xốp, đồ dùng, bên trong cổng nhiều xe ô tô người dân gửi nhờ.

"Chỗ này để không khoảng năm nay rồi, giờ chúng tôi bán hàng ở đây" – một tiểu thương nói. Cổng phụ của trụ sở cũ vẫn được mở, một số vị trí được trưng dụng làm chỗ để xe.

Trụ sở chính cao 4 tầng, sơn màu xanh, cửa chính bằng kính cường lực đóng kín nhưng không khóa. Bên trái có tấm biển màu xanh chữ trắng ghi "Huyện ủy", bên phải ghi "HĐND - UBND huyện", ở giữa là vô số bàn ghế, bóng đèn điện hỏng vứt chỏng chơ.

Chúng tôi dạo một vòng quanh các tòa ngang, dãy dọc của UBND huyện Trà Lĩnh (cũ), trên sân nhiều vũng nước đọng sau cơn mưa trước đó, in bóng những tòa nhà từng là cơ quan đầu não của huyện. Hầu hết các phòng đều khóa cửa, một số cửa kính bị đập vỡ, thậm chí có phòng người dân còn đến đó "sinh hoạt" để lại nhiều đồ dùng cá nhân.

Bên trong phòng làm việc trước đây vẫn còn vương lại giấy tờ, máy tính cũ, giường ngủ… bên ngoài hành lang bụi phủ.

Chưa hết, do bỏ không một thời gian dài không được quản lý, nơi từng là trụ sở làm việc cấp huyện đã trở thành nơi "làm việc" của các đối tượng nghiện ma túy.

Chúng tôi ghi lại hình ảnh, rất nhiều bơm kim tiêm còn dính máu đỏ lòm được vứt ở hành lang tầng 2 một số dãy nhà.

Trước đây, đường gần nhất nối UBND huyện Trùng Khánh và UBND huyện Trà Lĩnh khoảng 30km nhưng di chuyển vất vả. Đường dễ đi hơn phải di chuyển qua huyện Quảng Hòa với khoảng cách khoảng 60km.

Vì thế, giờ đây người dân huyện Trà Lĩnh (cũ) đi đến trung tâm huyện sẽ khó khăn vất vả hơn, chưa kể đồng bào ở vùng sâu, vùng xa khi "có việc" sẽ phải khăn gói đường xa hơn rất nhiều.

Nhiều trụ sở hoành tráng vừa xây xong đã… bỏ hoang!

Ngoài huyện Trà Lĩnh sáp nhập vào huyện Trùng Khánh, tỉnh Cao Bằng đã tiến hành sáp nhập huyện Thông Nông và huyện Hà Quảng; huyện Quảng Uyên và huyện Phục Hòa sáp nhập thành huyện Quảng Hòa.

Tại huyện Quảng Hòa, sau khi sáp nhập các cơ quan hành chính của huyện đã chuyển đến làm việc tại huyện Quảng Uyên cũ.

Trụ sở Huyện ủy - HĐND - UBND huyện Phục Hòa cũ gần như bỏ không, chỉ một số phòng làm việc của UBND huyện được cán bộ UBND thị trấn Hòa Thuận chuyển đến.

Còn trụ sở Đảng ủy - HĐND - UBND Thị trấn Hòa Thuận trước đó lại bỏ không. Một loạt các trụ sở cơ quan chức năng khác cũng trong tình trạng tương tự như Chi cục thống kê huyện Phục Hòa, Kho bạc Nhà nước huyện Phục Hòa, …

Một cán bộ Phòng Tài chính - Kế hoạch huyện Quảng Hòa thông tin: "Hiện trên địa bàn huyện có gần 200 cơ sở như các phòng, ban thuộc huyện, UBND xã, trường học… cần có kế hoạch sử dụng để tránh lãng phí".

Ngược về miền Tây của tỉnh Cao Bằng, cách trung tâm tỉnh lỵ thành phố Cao Bằng 40km, huyện Thông Nông đã được sáp nhập vào huyện Hà Quảng.

UBND huyện Thông Nông hiện nay đang được Đảng ủy – HĐND - UBND thị trấn Thông Nông sử dụng một phần của tòa nhà 3 tầng. Trụ sở cũ của Thị trấn được giao cho Công an Thị trấn Thông Nông làm việc.

Còn hai dãy nhà 3 tầng và 2 tầng từng là trụ sở làm việc của Huyện ủy Thông Nông từng được xây dựng khang trang, trải qua nhiều tháng để không đã xuống cấp nhanh chóng.

Bên trong các phòng làm việc vẫn còn treo rất nhiều bằng khen, giấy khen, cờ thi đua, điện thoại bàn… Đặc biệt, có những phòng làm việc bị phá cửa gỗ, bên trong giấy tờ, phong bì vương vãi khắp mặt sàn.

Cách trụ sở Huyện ủy và trụ sở UBND khoảng 100m là Phòng Giáo dục Đào tạo, Phòng Lao động Thương binh và Xã hội, Phòng Tài nguyên và Môi trường, Thư viện huyện, Viện kiểm sát huyện, Phòng Tài chính - Kế hoạch, Kho bạc nhà nước huyện… Tất cả đều đang để không.

Một người dân sinh sống ở thị trấn Thông Nông cho rằng: "Ngoài những mặt tích cực, thì việc sáp nhập các đơn vị hành chính kể trên cũng ảnh hưởng khá lớn đến cuộc sống của người dân. Việc di chuyển đến huyện mới làm việc của nhiều người trở nên khá xa, nhiều nhà hàng quán ăn phải đóng cửa vì không có khách. Y tế, giáo dục cũng bị ảnh hưởng".

Không chỉ các Trụ sở, phòng, ban chức năng ở cấp huyện bị bỏ không lãng phí. Ở cấp xã, trên địa bàn tỉnh Cao Bằng, nhiều nơi cũng đang để không, hoặc sử dụng không hết, như: xã Bế Triều, huyện Hòa An (đơn vị vừa sáp nhập vào thị trấn Nước Hai, huyện Hòa An).

Được biết UBND xã Bế Triều vừa mới được xây dựng cách đây vài năm, có quy mô hai tầng với hàng chục phòng khang trang còn mùi sơn mới rồi để không. Nhà văn hóa xã Bế Triều được xây dựng trước đó quy mô 150 chỗ, trên diện tích khuôn viên 500m2 cũng trong tình trạng tương tự.

Trao đổi với PV Dân Việt, ông Bế Cao Kiên, Chánh Văn phòng Sở Nội vụ tỉnh Cao Bằng cho biết: "Trước khi thực hiện Đề án sáp nhập UBND tỉnh có đến tỉnh Quảng Ninh học hỏi kinh nghiệm, Cao Bằng là những tỉnh đi đầu thực hiện nên còn gặp nhiều khó khăn".

Còn ông Bế Ngọc Duy, Trưởng Phòng Xây dựng Chính quyền và Công tác Thanh niên, người trực tiếp tham gia thực hiện Đề án cho biết: "Tỉnh thực hiện chủ trương của Trung ương, mình thấy theo tiêu chuẩn về quy mô diện tích và dân số thì chưa đạt được, sáp nhập vào rồi cũng chưa đạt.

Giờ các huyện, xã không đạt đã làm hết. Có một số xã ngày xưa tách ra giờ lại sáp nhập vào. Ngày xưa hai huyện Thông Nông và Hà Quảng là một huyện, Quảng Uyên và Phục Hòa cũng là một huyện, sau đó tách ra đến vừa rồi lại nhập vào".

Đề án số 3652/ĐA-UBND của UBND tỉnh Cao Bằng về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, xã của tỉnh Cao Bằng do ông Hoàng Xuân Ánh, Chủ tịch UBND tỉnh Cao Bằng ký ngày 21/10/2019, ghi rõ: khi thực hiện sẽ giảm 3 đơn vị hành chính cấp huyện, 38 ĐVHC cấp xã.

Theo đánh giá của đơn vị thực hiện đề án, đây là việc phù hợp với thực tiễn và xu thế phát triển kinh tế - xã hội chung, đảm bảo khả năng quản lý của chính quyền cơ sở; đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị theo hướng tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; tinh giản biên chế, cơ cấu lại và nâng cao chất lượng cán bộ, công chức, viên chức.

Tuy nhiên, với những hình ảnh "như vừa trải qua một cơn sóng gió tan hoang" của các trụ sở mà phóng sự này mô tả, chúng ta nên làm gì để tránh lãng phí cho vùng quê còn nhiều cam khó ấy?

UBND tỉnh Cao Bằng chậm phản hồi

Ngày 19/4/2021 sau khi đi thực tế nhóm phóng viên đã đến UBND tỉnh Cao Bằng đặt lịch làm việc, sau đó gửi câu hỏi trao đổi với đồng chí Hoàng Xuân Ánh, Chủ tịch UBND tỉnh Cao Bằng. Đến nay nhóm phóng viên vẫn chưa nhận được phản hồi của UBND tỉnh Cao Bằng, dù đã nhiều lần liên hệ với người tiếp nhận giấy giới thiệu và nội dung trao đổi.

Dân Việt sẽ tiếp tục thông tin.