Khơi mở động lực cho hộ nghèo phát triển, nâng cao chất lượng cuộc sống toàn diện

Tín dụng chính sách, với đặc trưng là lãi suất ưu đãi, thời hạn vay dài và thủ tục tiếp cận tương đối thuận lợi, đã mở ra cơ hội tiếp cận nguồn vốn cho hộ nghèo và các đối tượng chính sách xã hội.

Các chương trình như cho vay hộ nghèo, hộ cận nghèo, học sinh sinh viên có hoàn cảnh khó khăn, hỗ trợ tạo việc làm, phát triển sản xuất kinh doanh ở vùng sâu vùng xa… đã thực sự trở thành “đòn bẩy” giúp hộ nghèo có vốn để đầu tư vào sản xuất nông nghiệp, chăn nuôi, kinh doanh nhỏ, từ đó tạo ra thu nhập, cải thiện đời sống kinh tế.

Một trong những tác động trực tiếp và dễ thấy nhất của tín dụng chính sách là việc tạo cơ hội cho người nghèo và các đối tượng yếu thế tiếp cận nguồn vốn ưu đãi. Trước đây, do thiếu tài sản thế chấp và khả năng chứng minh thu nhập, họ thường bị loại khỏi hệ thống tín dụng chính thức, buộc phải tìm đến các nguồn vay nặng lãi.

Ra đời và đi vào hoạt động ngày 4/10/2002, hành trình 23 năm Ngân hàng Chính sách xã hội làm "cánh tay nối dài" của Chính phủ mang nguồn vốn ưu đãi đến với người nghèo và các đối tượng chính sách khác đạt được nhiều kết quả tích cực.

Theo báo cáo của Ngân hàng Chính sách xã hội tại buổi làm việc Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc ngày 27/3, đến nay, tổng nguồn vốn tín dụng chính sách xã hội đã đạt hơn 416.000 tỷ đồng, một con số tăng trưởng ngoạn mục hơn 409.000 tỷ đồng so với năm 2002, với tốc độ tăng trưởng bình quân hằng năm ấn tượng 21,4%.

Đáng chú ý, trong đó có 58.783 tỷ đồng là nguồn vốn nhận ủy thác từ ngân sách các địa phương, thể hiện sự chung tay, góp sức của cả hệ thống chính trị trong mục tiêu giảm nghèo.

Sự tăng trưởng mạnh mẽ của nguồn vốn đã tạo tiền đề vững chắc cho việc mở rộng phạm vi và quy mô của các chương trình tín dụng. Tổng dư nợ các chương trình tín dụng chính sách hiện đạt hơn 376.000 tỷ đồng, với tốc độ tăng trưởng dư nợ bình quân hằng năm là 21,1%. Con số này không chỉ phản ánh nhu cầu vốn lớn từ người nghèo và các đối tượng chính sách mà còn cho thấy khả năng đáp ứng ngày càng hiệu quả của Ngân hàng Chính sách xã hội.

Hiện nay, có hơn 6,8 triệu hộ nghèo, hộ cận nghèo và các đối tượng chính sách đang còn dư nợ vốn vay tại Ngân hàng Chính sách xã hội cho thấy sự hiện diện sâu rộng của chính sách tín dụng ưu đãi trong đời sống của những người yếu thế.

Thực tế cho thấy, nhiều hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác nhờ vốn vay chính sách đã mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Từ đó, thu nhập của họ từng bước được cải thiện, thoát khỏi cảnh thiếu đói và vươn lên ổn định cuộc sống. Những mô hình kinh tế hiệu quả được nhân rộng, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội ở các vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa, nơi tỷ lệ nghèo còn cao.

Tác động của tín dụng chính sách không chỉ dừng lại ở khía cạnh kinh tế. Các chương trình của Ngân hàng Chính sách xã hội còn hướng đến mục tiêu giảm nghèo đa chiều, chú trọng đến các yếu tố xã hội, văn hóa và môi trường.

Thông qua các chương trình cho vay hỗ trợ học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn, Ngân hàng Chính sách xã hội đã tạo điều kiện cho hàng triệu thanh niên nghèo được tiếp tục con đường học vấn, mở ra cơ hội việc làm tốt hơn trong tương lai, cắt đứt vòng luẩn quẩn của nghèo đói.

Bên cạnh đó, các chương trình tín dụng ưu đãi về nhà ở, nước sạch và vệ sinh môi trường đã giúp người dân cải thiện điều kiện sống, nâng cao sức khỏe, giảm thiểu rủi ro bệnh tật. Việc tiếp cận nguồn nước sạch và nhà ở ổn định không chỉ là nhu cầu thiết yếu mà còn là yếu tố quan trọng để người nghèo có thể tập trung vào phát triển kinh tế và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Tín dụng chính sách còn đóng vai trò quan trọng trong việc củng cố an sinh xã hội và ổn định chính trị ở các địa phương. Khi người dân có cơ hội cải thiện đời sống, giảm bớt khó khăn, họ sẽ tin tưởng hơn vào chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước. Sự ổn định về kinh tế và xã hội tạo tiền đề vững chắc cho sự phát triển bền vững của đất nước.

Đặc biệt, ở các vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, tín dụng chính sách không chỉ giúp giảm nghèo mà còn góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, tăng cường khối đại đoàn kết dân tộc. Các chương trình hỗ trợ phát triển sản xuất theo hướng bền vững, gắn với bảo vệ môi trường cũng góp phần ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên cho các thế hệ mai sau.

Những con số "biết nói" về tác động giảm nghèo

Tổng Giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội Dương Quyết Thắng cho biết: Trong suốt 23 năm qua, Ngân hàng Chính sách xã hội đã thực sự trở thành "cánh tay nối dài" của Đảng và Nhà nước trong việc hỗ trợ người dân vươn lên thoát nghèo. Gần 47,9 triệu lượt hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác đã được tiếp cận nguồn vốn ưu đãi. Điều đáng tự hào hơn cả là nguồn vốn này đã góp phần giúp hơn 7 triệu lượt hộ vượt qua ngưỡng nghèo, mang lại cuộc sống ổn định và mở ra tương lai tươi sáng hơn cho hàng triệu gia đình Việt Nam.

Tín dụng chính sách không chỉ dừng lại ở việc hỗ trợ tài chính trực tiếp mà còn tạo ra những tác động lan tỏa, góp phần giải quyết các vấn đề xã hội bức thiết. Thông qua các chương trình cho vay, đã có hơn 7,6 triệu lao động được thu hút và tạo việc làm, góp phần giảm tỷ lệ thất nghiệp và nâng cao thu nhập cho người dân.

Đặc biệt, việc hỗ trợ hơn 4 triệu lượt học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn được vay vốn học tập đã tạo cơ hội tiếp cận giáo dục, trang bị kiến thức và kỹ năng, giúp họ có hành trang vững chắc để bước vào đời và thoát khỏi vòng luẩn quẩn của nghèo đói.

Bên cạnh đó, Ngân hàng Chính sách xã hội còn đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện điều kiện sống cho người dân nông thôn thông qua việc hỗ trợ xây dựng gần 20,4 triệu công trình nước sạch và vệ sinh môi trường. Những công trình này không chỉ nâng cao chất lượng cuộc sống mà còn góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng, giảm thiểu nguy cơ dịch bệnh. Chương trình hỗ trợ nhà ở cũng mang lại những kết quả ấn tượng với gần 784.000 căn nhà ở được xây dựng, mua hoặc thuê mua cho hộ nghèo, hộ thu nhập thấp và các đối tượng chính sách, giúp họ an cư lạc nghiệp, ổn định cuộc sống.

Lãnh đạo Ngân hàng Chính sách xã hội cho biết: Vốn tín dụng chính sách đã được đầu tư đến 100% xã, phường, thị trấn trên cả nước, trong đó tập trung ưu tiên đối với vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, địa bàn khó khăn, đặc biệt khó khăn, huyện đảo, xã đảo, vùng bãi ngang ven biển, góp phần quan trọng thực hiện thành công mục tiêu giảm nghèo đa chiều, bao trùm, bền vững, giảm nghèo từ 14,2%, năm 2011 xuống 2,93% cuối năm 2023 (theo chuẩn nghèo đa chiều).

Trụ cột an sinh xã hội, hướng tới tương lai bền vững

Những con số ấn tượng trên đã khẳng định một cách mạnh mẽ rằng, Ngân hàng Chính sách xã hội thực sự là một trụ cột trong hệ thống an sinh xã hội, luôn tận tâm phục vụ người nghèo, không để ai bị bỏ lại phía sau. Tín dụng chính sách không chỉ là một giải pháp kinh tế mà còn mang đậm ý nghĩa nhân văn sâu sắc, thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước đối với những người yếu thế trong xã hội.

Mặc dù đạt được nhiều thành tựu đáng ghi nhận, hoạt động tín dụng chính sách của Ngân hàng Chính sách xã hội vẫn còn đối mặt với một số thách thức. Nguồn vốn đôi khi chưa đáp ứng đủ nhu cầu vay của người dân, đặc biệt là ở các vùng khó khăn. Công tác quản lý và giám sát vốn vay cần tiếp tục được tăng cường để đảm bảo hiệu quả sử dụng và giảm thiểu rủi ro nợ xấu.

Để phát huy hơn nữa vai trò của tín dụng chính sách trong giảm nghèo đa chiều, cần có những định hướng phát triển phù hợp. Trước hết, cần tiếp tục tăng cường nguồn vốn cho Ngân hàng Chính sách xã hội, đa dạng hóa các kênh huy động vốn. Đồng thời, cần nâng cao năng lực cán bộ, đổi mới quy trình nghiệp vụ, ứng dụng công nghệ thông tin để nâng cao hiệu quả hoạt động và giảm chi phí giao dịch.

Việc tăng cường phối hợp giữa Ngân hàng Chính sách xã hội với các cấp chính quyền, các tổ chức chính trị - xã hội và các doanh nghiệp cũng rất quan trọng. Sự phối hợp này sẽ giúp triển khai các chương trình tín dụng một cách đồng bộ, hiệu quả, gắn kết với các chương trình phát triển kinh tế - xã hội khác, tạo ra sức mạnh tổng hợp trong công cuộc giảm nghèo.

Có thể khẳng định, các chương trình tín dụng chính sách của Ngân hàng Chính sách xã hội đã và đang mang lại những tác động tích cực và sâu rộng đến công cuộc giảm nghèo đa chiều ở Việt Nam. Không chỉ giúp người nghèo tiếp cận nguồn vốn để phát triển kinh tế, các chương trình này còn góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống, củng cố an sinh xã hội và ổn định chính trị. Để tiếp tục phát huy vai trò quan trọng này, Ngân hàng Chính sách xã hội cần không ngừng đổi mới, vượt qua thách thức, hướng tới một tương lai phát triển bền vững và toàn diện cho mọi người dân Việt Nam.

Vốn tín dụng chính sách đã được đầu tư đến 100% xã, phường, thị trấn trên cả nước, trong đó tập trung ưu tiên đối với vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, địa bàn khó khăn, đặc biệt khó khăn, huyện đảo, xã đảo, vùng bãi ngang ven biển, góp phần quan trọng thực hiện thành công mục tiêu giảm nghèo đa chiều, bao trùm, bền vững, giảm nghèo từ 14,2%, năm 2011 xuống 2,93% cuối năm 2023 (theo chuẩn nghèo đa chiều).

×