Tỉnh An Giang (mới) sau sáp nhập thành công Kiên Giang, kinh tế biển có 3 trụ cột chính nào, vì sao là ngành tỷ đô?

An Giang đang trên đà hiện thực hóa khát vọng trở thành trung tâm kinh tế biển mạnh của quốc gia trong giai đoạn 2025 - 2030.

Với tiềm năng biển đảo chiến lược hàng đầu khu vực Đồng bằng sông Cửu Long và cả nước, tỉnh đang khai thác bền vững các lợi thế tự nhiên và những yếu tố khác để biến kinh tế biển thành động lực tăng trưởng chính, gắn liền với bảo đảm an ninh quốc phòng.

“Viên ngọc xanh” trên nền biển bạc

An Giang sở hữu vùng biển rộng 63.290 km², đường bờ biển dài 200km và hơn 140 hòn đảo lớn nhỏ; trong đó, 40 đảo có dân sinh sống. Đảo lớn nhất Phú Quốc là biểu tượng, nền tảng của tiềm năng kinh tế biển An Giang.

Kinh tế biển hiện chiếm 80% GRDP toàn tỉnh, đóng góp đáng kể vào việc cải thiện đời sống nhân dân, đặc biệt tại các địa phương ven biển và hải đảo.

Phó giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Chu Hồi, Phó Chủ tịch thường trực Hội Nghề cá Việt Nam khẳng định, An Giang có lợi thế, tiềm năng, hội đủ các yếu tố để phát triển kinh tế biển. Nhiều sản phẩm từ biển trở thành những thương hiệu nổi tiếng trong nước và quốc tế như nước mắm Phú Quốc, ngọc trai…

Hệ thống đảo, quần đảo biển An Giang chứa đựng giá trị tài nguyên độc đáo và mỗi hòn đảo là một “Viên ngọc xanh” trên nền biển bạc.

Thời gian qua, chiến lược phát triển kinh tế biển của An Giang xây dựng đồng bộ trên ba trụ cột chính (du lịch - thủy sản - hàng hải) gắn với phát triển hạ tầng giao thông và cảng biển. Theo đó, du lịch biển đảo là lĩnh vực mũi nhọn.

Đặc khu Phú Quốc đóng vai trò đầu tàu, đang phát triển thành trung tâm du lịch tầm cỡ quốc tế, lan tỏa sự phát triển của tỉnh.

Tỉnh đã thu hút 317 dự án đầu tư du lịch, với tổng vốn lên tới 408.178 tỷ đồng. Riêng Đặc khu Phú Quốc đã có 274 dự án, tổng vốn đầu tư 388.410 tỷ đồng.

Các loại hình du lịch đa dạng, bao gồm nghỉ dưỡng cao cấp, sinh thái, thể thao và trải nghiệm biển. Tổng lượng du khách đến An Giang tham quan, du lịch từ năm 2019 đến nay hơn 42,5 triệu lượt khách, tổng doanh thu trên 82.866 tỷ đồng.

Ông Nguyễn Vũ Khắc Huy, Phó Chủ tịch Hiệp hội du lịch An Giang, Chủ tịch Chi hội du lịch Phú Quốc chia sẻ, các loại hình du lịch biển đảo An Giang, nhất là Phú Quốc phát triển tốt, sản phẩm du lịch đa dạng, chất lượng, có thương hiệu trong nước và quốc tế.

Phú Quốc liên doanh, liên kết với tổ chức, doanh nghiệp trong và ngoài nước, tạo liên kết bền vững trong hoạt động du lịch, tăng cường chuỗi giá trị dịch vụ và nâng cao chất lượng điểm đến.

Cơ sở hạ tầng kỹ thuật phục vụ du lịch đáp ứng tốt nhu cầu du lịch của du khách trong và ngoài nước đến đảo Ngọc.

Làng bè Sắc màu nằm ven sông Hậu là điểm tham quan nổi tiếng của Châu Đốc, tỉnh An Giang. (Ảnh: Thanh Sang/TTXVN).

Tiếp đến, kinh tế thủy sản của An Giang đang chuyển trọng tâm sang đẩy mạnh nuôi trồng và giảm khai thác, gắn với bảo vệ nguồn lợi thủy sản. Năm 2024, tỷ trọng sản lượng thủy sản của tỉnh chiếm 16% tổng sản lượng cả nước và trên 40% sản lượng khai thác của vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường An Giang Lê Hữu Toàn cho biết, tỉnh quy hoạch các dự án nuôi trồng thủy sản theo hướng nuôi biển, ven biển, quanh đảo và vùng ven bờ.

Cơ cấu lại khai thác, sắp xếp đội tàu đánh bắt, giảm dần tàu công suất nhỏ và khuyến khích đầu tư phát triển các nghề nhằm tăng tỷ lệ sản phẩm khai thác có giá trị cao.

Tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản giai đoạn 2019 - 2024 đã đạt hơn 1.443 triệu USD.

Cùng đó, trụ cột hàng hải và logistics, An Giang tập trung khai thác các cảng và bến quan trọng tại Phú Quốc, Hòn Chông và cảng nước sâu Nam Du. Tỉnh đầu tư vào các cảng trọng điểm nhằm tham gia vào chuỗi cung ứng vận tải quốc gia và phát triển đồng bộ dịch vụ hỗ trợ vận tải.

Mục tiêu là nâng cao chất lượng dịch vụ logistics để trở thành ngành dịch vụ mang lại giá trị gia tăng cao. Trong những năm qua, vận chuyển khách trên các tuyến từ bờ ra đảo trung bình hàng năm đạt hơn 21 triệu lượt hành khách và trên 22,6 triệu tấn hàng hoá.

Hạ tầng giao thông đường bộ kết nối tốt hơn với hệ thống giao thông quốc gia, tạo điều kiện thuận lợi thúc đẩy phát triển kinh tế biển.

Tam giác đô thị động lực

Chiến lược phát triển kinh tế biển của tỉnh An Giang đặc biệt chú trọng phát huy vai trò của 3 đô thị biển trọng điểm là Rạch Giá, Hà Tiên và Phú Quốc.

Việc liên kết chặt chẽ ba đô thị này hình thành “Tam giác đô thị động lực,” đóng vai trò hạt nhân, đầu tàu thúc đẩy tăng trưởng kinh tế biển.

Theo đó, Rạch Giá được công nhận là đô thị loại I, giữ vai trò là trung tâm chính trị - hành chính, kinh tế tổng hợp và kinh tế biển của tỉnh. Chiến lược trọng tâm là lấn biển, với diện tích đất mới lấn biển đến nay đạt khoảng 688 ha, dự kiến năm 2040 đạt 3.960 ha; trong đó có khoảng 2.800 ha đảo nhân tạo.

Bà Nguyễn Thị Hoàn Xuân, Phó Bí thư thường trực Đảng ủy phường Rạch Giá chia sẻ, nhiều công trình, dự án trọng điểm, cảng hành khách được đầu tư, góp phần mở rộng không gian đô thị, tạo điều kiện phát triển kinh tế biển.

Cụ thể như Cảng hành khách Rạch Giá trở thành trung tâm dịch vụ - hậu cần - thương mại, đầu mối giao thương, kết nối đến Phú Quốc, Nam Du, Lại Sơn…

Các khu đô thị lấn biển được hình thành như Khu đô thị mới lấn biển Tây Bắc, Khu đô thị Phú Cường Hoàng Gia, Khu đô thị Phú Quý...

Cùng đó, Hà Tiên có lợi thế đặc biệt khi vừa giáp biển, vừa giáp biên giới Campuchia dài 14km với cửa khẩu quốc tế. Lợi thế này giúp Hà Tiên phát triển mạnh kinh tế biển và thương mại biên giới.

Phường Long Xuyên, tỉnh An Giang (một phần lớn diện tích của TP Long Xuyên, tỉnh An trước thời điểm sáp nhập 2 tỉnh Kiên Giang, An Giang) là đầu mối giao thương của vùng Tứ giác Long Xuyên đang từng bước hình thành chuỗi giá trị sản xuất, chế biến, tiêu thụ nông sản gắn với vùng nguyên liệu lớn và hệ thống logistics hiện đại. (Ảnh: Thanh Sang/TTXVN).

Ông Nguyễn Lưu Trung, Bí thư Đảng ủy phường Hà Tiên chia sẻ, Hà Tiên là nền tảng vững chắc để trở thành trung tâm động lực phát triển của tỉnh và khu vực Tây Nam Bộ.

Hà Tiên nằm trên các trục giao thông huyết mạch như Quốc lộ 80, Quốc lộ N1 và hành lang ven biển phía Nam thuộc mạng lưới giao thông ASEAN. Tỉnh định hướng phát triển Hà Tiên thành cảng biển tổng hợp, đồng thời kêu gọi đầu tư hình thành khu đô thị - du lịch - cảng đồng bộ và hiện đại, tận dụng vị trí gần các tuyến hàng hải quốc tế và Đặc khu Phú Quốc, góp phần phát triển kinh tế biển.

Hà Tiên có đường bờ biển dài, thuận lợi cho phát triển kinh tế biển về nuôi trồng và khai thác thủy sản; du lịch biển đảo, nhất là quần đảo Hải Tặc và kết nối đảo Phú Quốc; dịch vụ cảng biển và logistics.

Tuyến biên giới và cửa khẩu quốc tế Hà Tiên là điểm giao thương quan trọng, thúc đẩy thương mại biên giới, xuất nhập khẩu hàng hóa, du lịch xuyên biên giới, tăng cường hợp tác kinh tế với Campuchia.

Mặt khác, Hà Tiên nằm trên các trục giao thông huyết mạch như Quốc lộ 80 kết nối với Rạch Giá, Long Xuyên, Cần Thơ; Quốc lộ N1 tuyến biên giới nối các tỉnh Tây Nam bộ; hành lang ven biển phía Nam thuộc mạng lưới giao thông ASEAN, tạo điều kiện cho vận chuyển hàng hóa và du lịch quốc tế.

Với các lợi thế trên, Hà Tiên là cửa ngõ giao thương quốc tế của vùng Đồng bằng sông Cửu Long, trung tâm logistics, du lịch và thương mại ven biển.

Giải pháp đột phá phát triển kinh tế biển

Bí thư Tỉnh ủy An Giang Nguyễn Tiến Hải nhấn mạnh, giai đoạn 2025 - 2030, An Giang đặt mục tiêu phát triển là trung tâm kinh tế biển mạnh của quốc gia.

Tỉnh chú trọng phát triển du lịch biển, trọng tâm là Đặc khu Phú Quốc trở thành đầu tàu, lan tỏa phát triển; chú trọng phát triển các đô thị biển; ưu tiên phát triển hạ tầng cho phát triển kinh tế biển như hạ tầng giao thông, cảng biển, thúc đẩy phát triển nuôi biển.

Trong 5 năm tới, tỉnh triển khai hiệu quả “Đề án phát triển An Giang thành trung tâm kinh tế biển mạnh quốc gia.”

Các giải pháp trọng tâm, đột phá bao gồm hoàn thiện hạ tầng giao thông và logistics như nâng cấp Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc và các tuyến giao thông thủy cao tốc quan trọng Rạch Giá - Hà Tiên - Nam Du - Hòn Sơn - Phú Quốc; xây dựng trung tâm nghề cá lớn, trung tâm đầu mối thủy sản và hình thành trung tâm nghiên cứu đa dạng sinh học tại Phú Quốc.

Tiếp đến, tỉnh phát triển mạnh công nghiệp chế biến nông, thủy sản; công nghiệp phụ trợ, công nghiệp cơ khí (đóng, sửa chữa tàu); thúc đẩy đầu tư phát triển công nghiệp nuôi biển bền vững và năng lượng gió.

Tỉnh hỗ trợ ngư dân chuyển đổi nghề khai thác kém hiệu quả sang nuôi trồng thủy sản xa bờ.

Phó giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Chu Hồi, Phó Chủ tịch thường trực Hội Nghề cá Việt Nam nhấn mạnh, tỉnh xây dựng tiềm lực, áp dụng tiến bộ khoa học và công nghệ tiên tiến cùng với đào tạo nguồn nhân lực biển chất lượng cao, chuyên sâu, có kỹ năng nghề biển nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế biển, hội nhập kinh tế.

Tỉnh đẩy mạnh, mở rộng hợp tác quốc tế trong các lĩnh vực liên quan đến khoa học, công nghệ sạch, thân thiện với môi trường biển, năng lượng biển tái tạo, các mô hình thích ứng với biến đổi khí hậu, giống và bảo quản thuỷ sản.

Ngoài ra, tỉnh thực hiện tốt quy hoạch không gian biển quốc gia và phát huy thế mạnh biển bồi để lấn biển, tạo quỹ đất phát triển đô thị hướng biển.

Gắn phát triển kinh tế biển với giảm nghèo bền vững, nâng lên cuộc sống cho các cộng đồng dân cư ven biển và trên các đảo, đồng thời tăng cường tuyên truyền nâng cao nhận thức về vai trò của biển, đảo đối với tăng trưởng xanh và bền vững.

Lãnh đạo tỉnh kỳ vọng, với tầm nhìn chiến lược, mục tiêu cụ thể và các giải pháp đồng bộ đột phá, An Giang đặt nền móng vững chắc để trở thành một trung tâm kinh tế biển năng động, hiện đại và mạnh mẽ của quốc gia.

×