Triển lãm Bia Rosetta, giải mã chữ tượng hình Ai Cập tại Anh

Rosetta Stone - Bia Rosetta là một tấm bia làm bằng đá granodiorit có khắc ba phiên bản của một sắc lệnh được ban hành ở Memphis, Ai Cập, vào năm 196 TCN trong triều đại Ptolemaic thay mặt cho Vua Ptolemy V Epiphanes.

Mới đây, tại Bảo tàng Anh đã diễn ra cuộc triển lãm tấm bia này, đánh dấu một trong những niên đại quan trọng nhất của Ai Cập học - 200 năm sau khi một học giả người Pháp cuối cùng đã giải mã được những dòng chữ tượng hình.

Triển lãm có tên "Chữ tượng hình: Mở khóa Ai Cập cổ đại" theo dõi việc chữ tượng hình rơi vào tình trạng bị quên lãng sau khi người Ai Cập chuyển sang các hình thức chữ viết khác. Nó khám phá những khám phá phong phú về cuộc sống ở Ai Cập cổ đại đến từ việc mở khóa các biểu tượng.

Triển lãm Bia Rosetta, giải mã chữ tượng hình Ai Cập tại Anh

Triển lãm diễn ra vào thời điểm Bảo tàng Anh đang chịu áp lực từ một số nhà Ai Cập học để trao lại Bia Rosetta cho Cairo. Đây là áp lực đặt ra khi Anh đang bắt đầu trả lại cho các quốc gia khác những cổ vật cướp được trong thời kỳ thuộc địa.

Từng được coi là những biểu tượng ma thuật, không liên quan đến ngôn ngữ nói, chữ tượng hình Ai Cập nằm trong vòng bí ẩn nhiều thế kỷ cho đến khi nhà ngữ văn học người Pháp Jean-Francois Champollion giải mã ý nghĩa của chúng vào năm 1822.

Quân đội Pháp đã phát hiện ra viên đá trong bức tường của một pháo đài Ai Cập năm 1799 và trao nó cho lực lượng Anh như một phần của thỏa thuận đầu hàng. Bảo tàng Anh đã trưng bày nó từ năm 1802.

Bia Rosetta có niên đại từ năm 196 TCN, rất quan trọng vì các dòng chữ có ý nghĩa giống hệt nhau bằng ba ngôn ngữ: chữ tượng hình, một loại chữ bản ngữ Ai Cập cổ đại gọi là Demotic và tiếng Hy Lạp cổ đại.

Nhà khảo cổ học Ai Cập và cựu Bộ trưởng Cổ vật Zahi Hawass gần đây đã đưa ra một bản kiến nghị yêu cầu trả lại viên đá và các kho báu khác mà ông cho là "bị đánh cắp". Bảo tàng Anh nói với AFP rằng Ai Cập chưa bao giờ đưa ra yêu cầu chính thức về việc trả lại Hòn đá Rosetta.

Bảo tàng Anh cho rằng, tấm bia là một vật nổi tiếng và "nó thực sự không quan trọng ở đâu, miễn là nó có sẵn cho mọi người chiêm ngưỡng."

"Lần đầu tiên sau 3.000 năm, người Ai Cập cổ đại nói chuyện trực tiếp với chúng tôi", giám đốc bảo tàng, Hartwig Fischer, cho biết. Triển lãm thừa nhận nỗ lực của những người không phải châu Âu để nắm bắt các biểu tượng nhưng tập trung vào cuộc chạy đua giữa các học giả phương Tây để giải mã.

Regulski nói: "Những du khách của chúng tôi đã đến Ai Cập và ngạc nhiên trước tất cả những dấu hiệu giống như hình vẽ trên các bức tường của ngôi đền.

Điều này dẫn đến việc họ "giải thích những dấu hiệu ma thuật, như kiến thức bí mật, có suy nghĩ rằng nếu bạn có thể giải mã các chữ tượng hình, bạn sẽ hiểu được ý nghĩa của mọi thứ."

Champollion là người đầu tiên nắm bắt đầy đủ logic của chữ tượng hình, vượt qua đối thủ người Anh, Thomas Young. Tuy nhiên, cuộc triển lãm cho thấy học giả người Pháp có một "di sản hỗn độn" và "thường dựa vào công việc của những người khác," bao gồm cả Young.