Bình luận
0
Giới nghiên cứu lịch sử cho biết, vòng tường thành thứ ba của Kinh đô Huế nằm phía sau điện Thái Hòa, được vua Gia Long khởi công xây dựng vào năm 1804 gọi là Cung Thành.
Năm 1822 vua Minh Mạng cho đổi tên Cung Thành thành Tử Cấm Thành với ý nghĩa là "Tòa thành cấm màu tía" - nơi sinh hoạt của vua và hoàng gia triều Nguyễn.
Kinh đô Huế vốn nguy nga đài trang, dù trải qua những biến động lớn của lịch sử nhưng nhiều công trình cổ kính vẫn được bảo tồn, lưu giữ. Điều đáng tiếc nhất, có lẽ là Tử Cấm Thành lại không còn nguyên vẹn để hậu thế có thể chiêm ngắm. Tuy vậy, người nay vẫn biết được quy mô kiến trúc, ý nghĩa, giá trị cũng như các quy định thông qua khối Châu bản triều Nguyễn.
Tư liệu "Đại Nam thực lục" ghi rằng: Giáp Tý, Gia Long năm thứ 3 (1804), mùa Hè, tháng 4, ngày Kỷ Mùi, xây Cung Thành và Hoàng Thành. Cung Thành bốn mặt dài suốt 307 trượng 3 thước 4 tấc, xây bằng gạch, cao 9 thước 2 tấc, dày 1 thước 8 tấc.
Phía trước có cửa Tả túc, cửa Hữu túc, bên tả là cửa Hưng Khánh, bên hữu là cửa Gia Tường, phía sau là cửa Tường Lân và cửa Nghi Phượng... Sai Nguyễn Văn Trương và Lê Chất trông coi công việc. Các quan ứng dịch ở đây được thưởng thêm lương tiền. Lại lấy sự chậm chóng để định thưởng phạt.
Cung Thành và Hoàng Thành được khởi công xây dựng cùng một ngày là ngày Kỷ Mùi, tháng 4 năm Gia Long thứ 3 (1804). Như vậy, việc xây dựng mất đúng 3 năm mới hoàn thành. Tháng 4 năm Gia Long 6 (1807), vua lệnh cho: Chế biển các cửa Cung Thành và Hoàng Thành, định lệ canh giữ.
Tư liệu Châu bản triều Nguyễn cũng cho biết hai vị đại thần phụ trách, trông coi trực tiếp là Nguyễn Văn Trương và Lê Chất. Một số cung điện và miếu thờ quan trọng trong Hoàng Cung được giao cho các đại thần Nguyễn Đức Xuyên, Lê Văn Duyệt, Phan Văn Đức, Lê Công Nga.
Dưới triều Nguyễn, về mặt hành chính, hệ thống Hoàng Cung này là cái rốn, là trọng địa số một tại Kinh đô Huế. Đây là nơi tập trung cao nhất của bộ máy điều hành việc nước, cho nên diện mạo các tòa cung điện phải huy hoàng tráng lệ và cần được bảo vệ cẩn mật. Đó là lý do cắt nghĩa tại sao ở đây có tường thành xây dựng lớp trong lớp ngoài.
Mặt bằng của Hoàng Thành có hình chữ nhật, trước và sau đều dài 622m. Mặt trái và phải (Đông và Tây) dài 604m. Vòng thành được xây bằng gạch cao 4,16m, dày 1,04m, móng thành sâu 0,66m. Mũ thành xây theo dạng hình thang cân. Mỗi mặt thành trổ một cửa để ra vào.
Phía Nam là cửa Ngọ Môn, phía Bắc là cửa Hòa Bình, phía Đông là cửa Hiển Nhơn, phía Tây là cửa Chương Đức. Giữa mỗi mặt thành có một pháo đài xây nhô ra ngoài, bên trên dựng nhà vuông để canh phòng. Trong mỗi góc thành có hệ thống bậc thang đi lên.
Ngoài thành có một hệ thống hào bao bọc gọi là hồ Ngoại Kim Thủy. Hệ thống hào rộng 16m, sâu 4m. Giữa thành và hào còn có một khoảng đất rộng 13m - là khu vực đề phòng khi bị tấn công. Nếu thành bị đổ, gạch đá sẽ rơi xuống đây không để cho hào bị lấp đầy.
Với cấu trúc thành cao hào sâu ở vòng đai xung quanh Hoàng Thành, và với lệ canh gác thường trực của lính ở các cửa thành, mặt thành, pháo đài, vọng lâu… khiến cho khu vục này trở thành nơi bất khả xâm phạm.
Tử Cấm Thành nằm trong khu vực Hoàng Thành với mặt bằng hình chữ nhật. Mặt trước và sau đều dài 324m. Mặt trái và phải đều dài 290m. Vòng tường thành được xây bằng gạch, cao 3,72m, dày 0,2m, xung quanh không có hào. Mặt thành phía trước trổ một cửa duy nhất ở ngay chính giữa gọi là Đại Cung môn. Mặt sau có 3 cửa: Tường Loan, Nghi Phụng, Văn Phòng.
Một đoạn tường cũ còn lại của Tử Cấm Thành Huế.
Châu bản triều Nguyễn có ghi chép triều Minh Mệnh năm thứ 3 (1822), vua lệnh cho sơn lại Cung Thành màu vàng và đổi tên thành Tử Cấm Thành - nghĩa là thành cấm màu tía.
Tuy nhiên, tại sao sơn màu vàng lại có gọi ý là màu tía? Giới nghiên cứu Hán Nôm cho rằng, theo hán tự chữ "Tử" có nghĩa là Thiên tử và cũng có nghĩa màu tím, dựa theo thần thoại về chòm sao Tử Vi Viên. Tử Vi Viên ở trên trời là nơi ở của Trời, vua là con Trời nên nơi ở của vua cũng gọi là Tử, Cấm Thành là khu thành cấm dân thường ra vào.
Tư liệu từ khối Châu bản cũng cho biết thời Bảo Đại, sau khi xây lầu Ngự Tiền Văn Phòng, mới mở thêm cửa Văn Phòng. Mặt Đông có hai cửa Hưng Khánh và Đông An, về sau lấp cửa Đông An, mở thêm cửa Duyệt Thị ở phía Đông Duyệt Thị Đường. Mặt Tây có 2 cửa: Gia Tường và Tây An. Tất cả các cửa thành ở ba mặt đều xây bằng gạch và vôi vữa, mái chồng nhiều tầng, làm giả ngói.
Bên trong Tử Cấm Thành có hàng trăm công trình kiến trúc với quy mô lớn nhỏ khác nhau. Một số công trình chính gồm điện Cần Chánh, điện Càn Thành, cung Khôn Thái, điện Kiến Trung. Vì là trung tâm nên Tử Cấm Thành thường xuyên được tôn tạo, sửa chữa.
Bản tấu của Công bộ (1906) về việc trích tiền mua vật liệu tu sửa đường đi trong Tử Cấm Thành. Ảnh: tư liệu
Bản tấu ngày 12 tháng 10 năm Thành Thái 18 (1906) của Công bộ có ghi: Ngày mồng 10 tháng trước bộ thần làm phiến xin tu bổ đường tại 3 cửa Thể Nhân, Đông Nam và cửa Chính Nam để tâu trình lên. Vâng được Châu phê: Các đường trong Tử Cấm Thành từ trước đến nay chỉ dùng vôi ngói dỡ ra để đắp, chưa từng dự trù mua đá núi. Nay truyền cho bộ ngươi bàn trích độ 1.000 đồng tại ngân khoản xây dựng tại Nội để phát mua đá, xếp đống ở ngoài cửa Nghi Phượng và truyền cho các công sở tại Nội lần lượt lấy đắp đường.
Bản tấu ngày 15 tháng 12 năm Duy Tân thứ 3 (1909) của Công bộ tâu rằng: Trong Hoàng Thành và phía ngoài Tử Cấm Thành có 12 đoạn đường, do bị mưa lụt, đất cát trôi mất còn trơ nền đá gồ ghề, cỏ cây mọc rậm rạp, thiếu nhã quan. Đã phái binh lính dọn cỏ cho được quang sạch sẽ. Nay nên thuê mướn đào hết gốc cỏ cây, bồi đắp mặt đường rồi lại lấp đất san cho được bằng phẳng.
Bản tấu của bộ này ngày 24 tháng 12 năm Duy Tân thứ 3 (1909) ghi rằng: Ngày Tết Nguyên đán đã gần, tường gạch xây vây quanh các nơi Tử Cấm Thành, tả hữu miếu, điện Phụng Tiên, 2 cung Thọ Ninh và Ninh Thọ, điện Khâm Văn, phủ Nội vụ, nhà cầu tả hữu điện Cần Chính... hai mặt thân thành trong ngoài đều quét vôi, nhưng do lâu ngày đã bị xám đen. Nay xin nhất loại quét vôi, trang trí lại cho được nhã quan.
Dù là một quần thể quan trọng bậc nhất của Huế, nhưng sau này trải qua những biến động của lịch sử mà Tử Cấm Thành đã không còn nguyên vẹn, hầu hết đều bị san phẳng, chỉ còn đó những phế tích đầy xót xa về một thời hoàng kim của lầu son gác tía.
Lầu Thái Bình - nơi để vua đọc sách. Ảnh: tư liệu
Tư liệu ghi chép cho thấy cuộc sống của các Hậu phi trong Tử Cấm Thành khá nhàn hạ, nhưng địa vị lại phụ thuộc sự yêu mến của vua. Thời gian mới nhập cung, phải học mọi phép tắc lễ nghi và các điều cấm. Hậu phi may mắn được vua yêu mến có thể được tấn phong đến chức Cung giai cao nhất, ngược lại phải chịu thân phận bị bỏ rơi trong Lục viện.
Tử Cấm Thành là nơi sinh hoạt của vua và hoàng gia triều Nguyễn, các chi tiết cơ bản đều được ghi chép khá cẩn thận qua tư liệu Châu bản. Theo đó, vua làm việc tại chái đông điện Cần Chánh. Bên trong chái lót ván và trải chiếu hoa, xung quanh là cửa kính.
Vua làm việc một mình, có vài thị nữ đứng hầu để lo mài son, thắp thuốc, dâng trà hay đi truyền lệnh. Chương sớ trong ngoài dâng lên nếu không quan trọng thì dụ cho các nha nghị chỉ phê phát, việc quan trọng thì nghị soạn bối chỉ, hoặc giao bản thảo, châu phê.
Nhà nghiên cứu Tôn Thất Bình có ghi lại rằng: Thường lệ Hoàng đế ăn mỗi ngày 3 bữa, thức ăn do đội Thượng Thiện nấu. Thực đơn mỗi bữa chính gồm 50 món khác nhau... Theo tiền lệ, Hoàng đế chỉ ăn một mình và có 5 cung nữ phục vụ, riêng Hoàng đế Duy Tân phá lệ này cho phép vợ cùng ăn chung mâm, Hoàng đế Bảo Đại cùng ăn chung với Nam Phương hoàng hậu và các hoàng tử, công chúa.
Hàng ngày, có 30 cung nữ phục dịch Hoàng đế, chia nhau canh gác hậu cung và chỉ có năm người luôn ở cạnh, luân phiên săn sóc… Khi Hoàng đế "ngự ngơi", 5 người này quạt hầu, đấm bóp, têm trầu, vấn thuốc, một cung nữ chực đợi sai bảo và một cung nữ hát nhè nhẹ để ru Hoàng đế ngủ.
Trong Tử Cấm Thành thời cao điểm có đến hàng chục cung điện huy hoàng tráng lệ và lầu son gác tía, hoàng gia đông đảo có đến hàng trăm thành viên. Trong đó, điện Khôn Thái là nơi ở của Thừa Thiên Cao hoàng hậu, từ sau khi vua Hiệp Hòa cho đón mẹ ruột Trương Thị Thận vào thì không còn Hậu phi triều Nguyễn nào trú tại đây.
Tử Cấm Thành cũng là nơi để vua tiêu khiển lúc nhàn hạ. Tự Đức thường chơi đầu hồ tại điện Cần Chánh, Duy Tân lại chơi đánh lũ với các cô em của bà phi. Minh Mạng thích hát bội nên cho xây Duyệt Thị Đường trong Tử Cấm Thành vào năm 1826 - là nhà hát lớn nhất Hoàng cung.
Thái giám triều Nguyễn. Ảnh: tư liệu
Các thái giám cũng ghi dấu ấn trong Tử Cấm Thành trong vai trò hầu hạ nhà vua trong các việc liên quan đến chuyện gối chăn, sắp xếp thứ tự các phi tần và ngày giờ gặp gỡ vua.
Họ ghi chép lại giờ giấc để sau này nếu bà phi có con với vua sẽ được xác nhận. Thái giám được cấp trang phục bằng lụa xanh dệt hoa trước ngực. Khi sống, họ lo phục dịch trong Tử Cấm Thành, khi già yếu thì phải rời đi hoặc an dưỡng tại cung Giám Viện.
Trong lịch sử phong kiến, hoàng đế Trung Quốc Chu Hậu Chiếu được nhiều người biết đến với một sự việc kỳ lạ. Ông có hơn 100 con trai nhưng không ai trong số họ là con ruột. Chuyện kỳ quái gì đã xảy ra với vị hoàng đế này?
Để thuận tiện cho việc đi lại, học hành của con em mình và vì một cuộc sống tốt đẹp hơn, nhiều hộ dân thôn Bản Bẳng, xã Nghĩa Tá của tỉnh Thái Nguyên đã tình nguyện hiến đất làm đường dù đất của gia đình không đủ để canh tác.
Chia sẻ
Lý Hoàng Nam vừa khiến người hâm mộ pickleball Việt Nam nức lòng khi giành chiến thắng 2-0 trước tay vợt số 2 thế giới là Federico Staksrud 2-0 tại vòng bán kết PPA Tour Hàng Châu 2025.
Chia sẻ
Ghi nhận ban đầu cho thấy, đám cháy xuất phát từ khu vực bếp đặt ở tầng trệt, khói đen, độc len lên các tầng trên nơi có nhiều người đang ngủ. Khi phát hiện cháy, những người trong nhà này không thoát ra được do mặt tiền bít bùng gạch trang trí, cửa cuốn, phía sau là con hẻm nhưng lối thoát hiểm cũng bị bịt kín bằng lồng sắt…
Chia sẻ
VEAM MOTOR đấu giá thành công 165 xe, nâng tổng số xe đấu giá thành công năm 2025 lên 1634 xe, tương đương 80% số lượng xe tồn kho lâu năm
Chia sẻ
Ông Khuất Việt Hùng, Chủ tịch HĐTV Hà Nội Metro cho biết, hệ thống soát vé tự động ứng dụng định danh, xác thực điện tử, nhận diện sinh trắc học và thanh toán không dùng tiền mặt đối với hành khách là kết quả của Kế hoạch 428 do Bộ Xây dựng, Bộ Công an và UBND TP Hà Nội ban hành, với mục tiêu hiện đại hóa hệ thống vé.
Chia sẻ
Việt Nam đã chính thức bước vào kỷ nguyên ứng dụng AI (trí tuệ nhân tạo) sâu rộng, vượt qua giai đoạn tìm hiểu căn bản để sử dụng AI trong sáng tạo, học tập và công việc. Ngoài ra, AI cũng đã trở thành một phần quen thuộc trong đời sống người dùng tại Việt Nam.
Chia sẻ
Các đại biểu Quốc hội bày tỏ lo ngại về gánh nặng ngân sách địa phương khi phải huy động tới 400.000 tỷ đồng để triển khai chương trình mục tiêu quốc gia, trong khi nguồn hỗ trợ từ Trung ương chỉ dừng ở mức 100.000 tỷ đồng, tạo ra chênh lệch lớn và nguy cơ ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện.
Chia sẻ
Theo đề xuất của Bộ Nội vụ, nhiều khả năng từ 1/1/2026, phụ cấp chức vụ lãnh đạo của cán bộ, công chức, viên chức và lực lượng vũ trang sẽ được nâng lên. Mức này cao hơn mức cũ từ vài trăm tới 1 triệu đồng.
Chia sẻ
Từ ngày 1 - 3/12/2025, đoàn đại biểu cấp cao Chính phủ Việt Nam, do Phó Thủ tướng Hồ Quốc Dũng dẫn đầu, đã thăm và làm việc tại Cuba, nhằm thúc đẩy mối quan hệ hợp tác toàn diện giữa hai nước, đặc biệt trong các lĩnh vực kinh tế, thương mại và đầu tư.
Chia sẻ
Tại xã Sính Phình, tỉnh Điện Biên, ai cũng biết đến anh Giàng A Kỷ, ở bản Háng Đề Dê, một nông dân điển hình trong phát triển kinh tế. Từ vài con dê nuôi thử nghiệm ban đầu, đến nay đàn dê đã cho anh một cơ ngơi mà không ít người ngưỡng mộ.
Chia sẻ
TP.HCM và khu vực kinh tế trọng điểm phía Nam đang đối diện với thách thức lớn từ ô nhiễm không khí, trong đó, khí thải từ các phương tiện giao thông, đặc biệt là động cơ diesel, đã trở thành nguồn gây hại hàng đầu.
Chia sẻ
Loại thịt này rất giàu protein, ít calo, chất béo, hỗ trợ giảm cân, tăng cơ và thúc đẩy sức khỏe tim mạch, cải thiện tâm trạng.
Chia sẻ
Việc sáp nhập địa giới hành chính đang khiến hàng loạt nhãn hiệu cộng đồng ở Đồng Nai rơi vào tình trạng “chờ đổi chủ”, từ hồ tiêu, sầu riêng đến bưởi, chôm chôm, hạt điều... đặt ra áp lực cấp bách về pháp lý và bảo vệ thương hiệu.
Chia sẻ
Sáng 5/12, trao đổi với phóng viên, lãnh đạo Công an phường Bồ Đề (TP.Hà Nội) cho biết, sau khi hoàn tất các thủ tục pháp lý, đơn vị đã bàn giao thi thể người phụ nữ bỏ lại xe máy rồi bất ngờ nhảy xuống cầu Chương Dương cho gia đình để lo hậu sự theo quy định.
Chia sẻ
TP.HCM đã hoàn thiện dữ liệu đất đai cho hơn 3,14 triệu thửa đất, tương đương hơn 82% tổng số thửa đất trên địa bàn. Đây là bước tiến quan trọng trong quá trình chuẩn hóa, đồng bộ hóa cơ sở dữ liệu đất đai phục vụ quản lý và khai thác quốc gia.
Chia sẻ
HTX Mai vàng Bình Lợi, xã Bình Lợi, TP.HCM đã tiên phong trong trồng hoa mai vàng và dẫn dắt nông dân trong vùng cùng làm giàu. Mỗi dịp Tết đến, nhà nào cũng phấn khởi vì có thu nhập tốt nhờ bán mai vàng.
Chia sẻ
ĐT nữ Việt Nam vs ĐT nữ Malaysia là cuộc đọ sức thuộc lượt trận mở màn bảng B môn bóng đá nữ SEA Games 33 và thầy trò HLV Mai Đức Chung sẽ hướng tới một chiến thắng đậm.
Chia sẻ
Với gần hai thập kỷ gắn bó giảng dạy và nghiên cứu trong lĩnh vực thú y, cô Nguyễn Vũ Thụy Hồng Loan, Trưởng khoa Thú y - Chăn nuôi, Trường Đại học Công nghệ TP.HCM (HUTECH) chính thức được công nhận chức danh phó giáo sư vào tháng 11 vừa qua.
Chia sẻ
Theo tờ The Journal, chính quyền Ireland đang điều tra bốn máy bay không người lái dường như đang cố gắng bám theo hoặc chặn máy bay của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky khi máy bay này hạ cánh xuống Dublin.
Chia sẻ
Trong bất kỳ hoàn cảnh nào, “thế nước vững – lòng dân yên” luôn là yếu tố nền tảng quyết định sức mạnh quốc gia. Đây không chỉ là yêu cầu mang tính lý luận trong tư tưởng Hồ Chí Minh, mà còn là quy luật đã được kiểm nghiệm qua hàng nghìn năm lịch sử Việt Nam.
Chia sẻ
Giải marathon quốc tế TP.HCM 2025 với thông điệp “Bước chạy vì một Việt Nam vượt trội”, các VĐV đi qua 17 địa danh biểu tượng quá khứ, hiện tại và tương lai của TP.HCM.
Chia sẻ
Bóng gỗ (Woodball) - Môn thể thao được ví như "golf công viên". Người chơi dùng gậy gỗ đánh bóng qua các cổng trên sân cỏ hoặc cát. Dù có vẻ nhẹ nhàng nhưng bóng gỗ đòi hỏi sự khéo léo và tính toán cực cao. Đây là lần đầu tiên, Bóng gỗ (Woodball) góp mặt tại SEA Games.
Chia sẻ
Theo quy định, cơ quan chức năng sẽ tính tiền sử dụng đất khi Nhà nước công nhận quyền sử dụng đất ở của hộ gia đình, cá nhân; chuyển mục đích sử dụng đất của hộ gia đình, cá nhân…
Chia sẻ
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thị Mai Hoa đặt câu hỏi: Liệu việc tích hợp đơn thuần là một "phép cộng cơ học" của 3 chương trình MTQG cũ hay sẽ hình thành nên một chương trình tổng thể mới với tầm nhìn khái quát hơn. "Tôi rất muốn Chính phủ phải trả lời", bà Hoa nhấn mạnh.
Chia sẻ
TP.HCM ghi nhận tổng thu ngân sách hơn 700 nghìn tỷ đồng sau 11 tháng, giải ngân đầu tư công tăng tốc và hàng loạt dự án giao thông trọng điểm chuyển biến mạnh, tạo động lực phát triển cho năm 2026.
Chia sẻ
Vết nứt xuất hiện trên tuyến đường qua Đèo Ngang (Quảng Trị) tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn cho người tham gia giao thông. Sau phản ánh của báo chí, đơn vị quản lý đã nhanh chóng kiểm tra hiện trường, căng dây cảnh báo, tạm dừng lưu thông tại vị trí hư hỏng và lên phương án khắc phục ngay khi thời tiết thuận lợi.
Chia sẻ
Hoa hậu Phương Lê mới đây đã khoe "trái ngọt" là cô con gái mới sinh cùng NSƯT cải lương Vũ Luân. Ở tuổi U50, trải qua một lần đò dang dở, hiện tại cô có cuộc sống bình yên bên nam nghệ sĩ nổi tiếng.
Chia sẻ
Vụ hỏa hoạn nghiêm trọng xảy ra rạng sáng 5/12 tại quán ăn trên đường Trần Hưng Đạo, khiến 4 người tử vong, trong đó có 2 trẻ nhỏ. Nhân chứng kể lại giây phút kinh hoàng khi ngọn lửa bùng lên kèm tiếng nổ lớn, buộc các nạn nhân phải liều mình thoát thân, khung cảnh hoảng loạn.
Chia sẻ
Đến hơn 8h ngày 5/12, Công an TP.HCM đang phối hợp với các đơn vị nghiệp vụ khẩn trương khám nghiệm hiện trường, điều tra nguyên nhân vụ hỏa hoạn đặc biệt nghiêm trọng xảy ra tại một quán ăn trên đường Trần Hưng Đạo, phường Cầu Ông Lãnh.
Chia sẻ
Đại diện gia đình bị hại trong vụ cháy quán cà phê khiến 11 người chết, cho hay, có người đàn ông lạ đến nhà, thông tin từng được thuê 30 triệu đồng để đốt quán cà phê nhưng ông ta không nhận lời. Quán này sau đó vẫn bị Cao Văn Hùng đốt.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
PV 
