Việt Nam đứng trong top đầu toàn cầu về chăn nuôi lợn, gia cầm nhưng xuất khẩu rất ít, chuyên gia chỉ rõ điểm yếu nhất

Chăn nuôi là sinh kế quan trọng của hơn 10 triệu hộ

Vừa qua, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia (Bộ NNMT) phối hợp với Sở NNMT Lạng Sơn tổ chức Diễn đàn Khuyến nông @ Nông nghiệp với chủ đề “Giải pháp xây dựng cơ sở, vùng chăn nuôi an toàn dịch bệnh phục vụ xuất khẩu”.

Theo ông Lê Minh Lịnh - Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, những năm qua, ngành chăn nuôi luôn đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế và đảm bảo an ninh lương thực, thực phẩm của đất nước. Hiện nay, ngành chăn nuôi là sinh kế quan trọng của hơn 10 triệu hộ gia đình nông thôn. Năm 2024, tổng sản lượng thịt hơi các loại ước đạt 8,26 triệu tấn, tăng 5,4% so với năm 2023.

Mặc dù có tổng đàn vật nuôi lớn (cả nước có hơn 520 triệu con gia cầm; hơn 28 triệu con lợn…), song kim ngạch xuất khẩu sản phẩm chăn nuôi năm 2024 mới đạt 533,6 triệu USD, tăng 6,5% so với năm 2023.

Đại diện Cục Chăn nuôi và Thú y cho biết, đến nay cả nước có 3.768 cơ sở, vùng được cấp giấy chứng nhân ATDB tại 62 tỉnh, thành phố. Trong đó, có 1 vùng ATDB cấp tỉnh, 70 vùng ATDB cấp huyện, 218 vùng ATDB cấp xã và 3.479 cơ sở ATDB.

Sở dĩ việc xuất khẩu sản phẩm chăn nuôi của Việt Nam sang các nước chưa được như mong muốn bởi chăn nuôi nước ta cơ bản vẫn nuôi theo hình thức truyền thống, manh mún, nhỏ lẻ, chưa bảo đảm an toàn dịch bệnh… Việc tiêm phòng vaccine cho đàn gia súc, gia cầm tại các nông hộ chưa nhiều do lực lượng thú y cơ sở “mỏng”.

Công tác giám sát phát hiện, báo cáo và công bố dịch bệnh chưa kịp thời, chính quyền và các cơ quan chuyên môn ở một số nơi đôi lúc vẫn chủ quan, lơ là, không nắm rõ thông tin dịch bệnh, để người dân bán chạy động vật mắc bệnh làm dịch bệnh lay lan. Chưa có cơ chế liên kết chuỗi chặt chẽ giữa cơ sở chăn nuôi – doanh nghiệp chế biến - thị trường xuất khẩu.

Theo Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, để đáp ứng yêu cầu khắt khe của các thị trường nhập khẩu, yếu tố an toàn dịch bệnh (ATDB) tại cơ sở và vùng chăn nuôi là điều kiện tiên quyết, bắt buộc để tham gia thị trường quốc tế. Việc xây dựng và duy trì cơ sở, vùng chăn nuôi ATDB không chỉ giúp kiểm soát rủi ro dịch bệnh, giảm thiệt hại về kinh tế trong chăn nuôi mà còn góp phần nâng cao giá trị sản phẩm và tạo niềm tin với các đối tác quốc tế và mở rộng thị trường xuất khẩu.

Để xây dựng cơ sở chăn nuôi ATDB phục vụ xuất khẩu, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia đề xuất các giải pháp như: Rà soát, đơn giản hóa thủ tục công nhận ATDB; bổ sung chính sách hỗ trợ tài chính, tín dụng ưu đãi cho cơ sở đăng ký xây dựng vùng ATDB; ban hành hướng dẫn kỹ thuật cụ thể, dễ tiếp cận cho từng loại hình chăn nuôi. Khuyến khích doanh nghiệp đầu tư phát triển vùng nguyên liệu chăn nuôi gắn với bao tiêu sản phẩm; đào tạo kỹ thuật chăn nuôi ATDB, phòng chống dịch bệnh cho người chăn nuôi và cán bộ thú y…

Đẩy mạnh kết nối trong chuỗi chăn nuôi an toàn

Từ năm 2020 đến nay, hàng năm Trung tâm Khuyến nông Quốc gia đã triển khai hàng loạt dự án chăn nuôi tập trung vào một số nhóm vấn đề như: Chăn nuôi an toàn sinh học, VietGAHP, chăn nuôi tuần hoàn, chăn nuôi có kiểm soát dịch bệnh, chăn nuôi gắn du lịch sinh thái… phù hợp điều kiện vùng miền; quy trình chăn nuôi tiên tiến, tiết kiệm vật tư và chi phí đầu vào, xử lý chất thải và bảo vệ môi trường.

Đơn cử, đối với chăn nuôi lợn, Trung tâm đã tổ chức thực hiện 15 dự án như: Xây dựng mô hình chăn nuôi lợn sinh sản tăng cường các biện pháp an toàn sinh học; Mô hình chăn nuôi lợn thịt VietGAHP, liên kết HTX với chuỗi giá trị; xây dựng sản phẩm OCOP; Mô hình chăn nuôi tạo vùng nguyên liệu chuỗi thịt lợn an toàn; Mô hình chăn nuôi lợn thịt theo hướng hữu cơ…

Các dự án đã giúp người chăn nuôi quan tâm kiểm soát con giống, thức ăn, nước uống... áp dụng công nghệ chuồng kín, kiểm soát được tiểu khí hậu chuồng nuôi, đảm bảo chủ động được nhiệt độ, độ ẩm trong chuồng nuôi phù hợp với sinh lý, sinh trưởng của vật nuôi, đảm bảo an toàn sinh học, an toàn dịch bệnh, ngăn ngừa mầm bệnh xâm nhập.

Các mô hình được cấp chứng nhận VietGAHP, chăn nuôi theo hướng hữu cơ đã tạo ra sản phẩm chất lượng cao, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, đồng thời đã xây dựng các hợp tác xã/tổ hợp tác và liên kết tiêu thụ sản phẩm nên giá bán luôn ổn định và cao hơn thị trường từ 10 -15%, lợi nhuận tăng từ 130-350.000 đồng/con lợn nuôi thịt…

Chia sẻ tại diễn đàn, ông Nguyễn Đức Trọng - Phó Chủ tịch Hiệp hội Trang trại và Doanh nghiệp nông nghiệp Việt Nam cho rằng, các hộ dân chăn nuôi đơn lẻ gặp rất nhiều khó khăn trong phòng chống dịch bệnh, do đó, cần phát triển, xây dựng các mô hình chăn nuôi hợp tác xã, tổ hợp tác, liên kết giữa doanh nghiệp và hộ dân trong chăn nuôi để bảo đảm thực hiện các quy trình chặt chẽ, đáp ứng các yêu cầu về ATDB. Khi thực hiện tốt chuỗi liên kết chăn nuôi, các hộ chăn nuôi có thể tham gia xuất khẩu.

Được biết, trong giai đoạn 2016-2021, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia đã thực hiện hỗ trợ và triển khai công nhận 188 cơ sở ATDB (trong đó 43 cơ sở chăn nuôi an toàn dịch bệnh đối với bệnh Dịch tả lợn và bệnh lở mồm long móng; 145 cơ sở chăn nuôi gia cầm an toàn dịch bệnh đối với bệnh Cúm gia cầm và Newcastle), chiếm 8,3% tổng số cơ sở được công nhận trên cả nước. Mô hình triển khai trên địa bàn các tỉnh Đồng Nai, Bình Dương, Bình Phước, Tây Ninh và Bà Rịa -Vũng Tàu, Nam Định, Thái Bình, Thanh Hóa, Hà Nam, Nam Định, Thái Bình, đã tiến hành xây dựng được 21 nhóm/Tổ hợp tác liên kết chăn nuôi an toàn có kiểm soát dịch bệnh, đem lại hiệu quả kinh tế cao cho người chăn nuôi.

×