2 nước mua nhiều gạo nhất của Việt Nam tạm ngừng nhập, Chủ tịch Intimex hiến kế lên Thủ tướng chiến lược dài hơi

Sáng ngày 10/12 tại Trụ sở Chính phủ, Trung ương Hội Nông dân Việt Nam chủ trì, phối hợp với Văn phòng Chính phủ, các Bộ, ngành tổ chức Hội nghị Thủ tướng Chính phủ đối thoại với nông dân Việt Nam năm 2025 (lần thứ 7); Báo Nông thôn Ngày nay/điện tử Dân Việt là đơn vị được giao tổ chức thực hiện.

Phát biểu tại hội nghị, ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch Tập đoàn Intimex, Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) cho biết, Intimex hiện là doanh nghiệp xuất khẩu gạo, cà phê lớn nhất cả nước, sản phẩm đã có mặt ở hơn 100 thị trường trên thế giới. Nếu vào những năm 1980 của thế kỷ trước, chúng ta chưa có mặt hàng nào xuất khẩu, dù là cà phê, tiêu hay các loại trái cây và cả lúa gạo. Tuy nhiên, nhờ cơ chế thị trường thông thoáng và ưu tiên đặc biệt cho xuất khẩu, cùng với sự thông minh và sáng tạo của người nông dân, sau 40 năm đổi mới, chúng ta đã trở thành nước đứng đầu về xuất khẩu nhiều mặt hàng nông sản.

Người nông dân có đời sống thay đổi rất cơ bản, đặc biệt các vùng Tây Nguyên và các vùng có cây công nghiệp, nông nghiệp. Điều gì đã làm nên thành công đó?

Chúng tôi nghĩ rằng đó là nhờ cơ chế "người cày có ruộng" và người nông dân được quyền tự quyết trên mảnh đất của mình. Người nông dân thông minh và sáng tạo cùng với cơ chế chính sách của Nhà nước thông thoáng, ưu tiên đặc biệt cho xuất khẩu thì chúng ta đã trở thành những người đứng đầu.

Những năm gần đây, giá nông sản của chúng ta tăng cao, như sầu riêng từ 3-5 lần trên chi phí sản xuất; cà phê, tiêu cũng trên 3 lần và gạo trên 2 lần. Các loại trái cây của chúng ta những năm tới chắc chắn sẽ có tiến bộ.

Về lợi nhuận, như Karl Marx đã nói nếu 300% thì nhà tư bản chết cũng làm, nông dân chúng ta không chết nhưng vẫn làm được. Hiện nay các ban, ngành đang làm rất quyết liệt nhưng cũng mong Thủ tướng quan tâm để đẩy nhanh hơn, bởi nếu tình trạng giá nông sản hạ xuống kéo dài thì sẽ ảnh hưởng đến đời sống của bà con.

Thứ hai, một vấn đề rất nóng hiện nay là xuất khẩu gạo. Từ đầu năm đến nay chúng ta xuất khẩu được 8 triệu tấn và có khả năng đứng nhì thế giới. Vừa rồi với Philippines, chúng ta xuất khẩu 4 triệu tấn, nhưng 3 tháng nay, Philippines đã khóa cửa và dự kiến đến tháng 1 mở cửa lại cho nhập 300.000 tấn, rồi lại tiếp tục đóng cửa. Vụ Đông Xuân sắp tới, Việt Nam sẽ có khoảng 4 triệu tấn lúa gạo dư thừa. Nếu tình trạng này kéo dài, giá gạo sẽ có nguy cơ giảm và gây khó khăn cho người nông dân.

"Do đó, chúng tôi kiến nghị Chính phủ làm việc với Philippines để xem xét mở cửa. Thứ hai, cho phép các doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp nhà nước được mua trữ lúa gạo trong vòng 6 tháng, không cho giá gạo rớt xuống. Thứ ba là tập trung cho các thị trường Tây Á như Iraq, Syria, các thị trường châu Phi. Năm vừa rồi đã ký được hợp đồng chính phủ với Bangladesh, gỡ được một phần khó khăn. Nếu tiếp tục làm được việc này thì rất tốt", ông Đỗ Hà Nam nêu.

Về dài hạn, Chủ tịch VFA nhận định, Việt Nam đang nỗ lực phát triển thương hiệu gạo. Điều đáng mừng là chúng ta đã có chiến lược phát triển thương hiệu gạo Việt Nam đến năm 2030. Đặc biệt là mới đây Chính phủ đã ban hành và thực hiện đề án phát triển 1 triệu ha lúa phát thải thấp.

"Chúng tôi kỳ vọng nếu thực hiện thành công, đề án sẽ nâng cao vị thế và giá gạo của Việt Nam, giúp đẩy mạnh xuất khẩu gạo sang các thị trường lớn. Vừa qua, chúng tôi đã có cơ hội tháp tùng Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng đoàn công tác sang làm việc tại Nhật Bản. Ngay sau chuyến đi, đại diện Bộ Nông nghiệp Nhật Bản đã sang Việt Nam và làm việc với Intimex để trao đổi về vấn đề hợp tác xuất khẩu gạo. Tại Nhật Bản, giá gạo đang tăng kỷ lục, do quy định thuế xuất khẩu gạo vào Nhật lên tới 400%.

Hiện nay có khoảng 635.000 người Việt kiều đang sinh sống và làm việc tại Nhật Bản, chúng tôi tìm hiểu thì thấy họ rất mong muốn đưa được gạo cũng như các sản phẩm nông nghiệp Việt Nam vào Nhật. Do đó, chúng tôi đề xuất Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Môi trường có chiến dịch đẩy mạnh việc mở thêm nhiều thị trường xuất khẩu cho nông sản, đặc biệt là gạo" - ông Nam chia sẻ.

Trước đó, trao đổi với Dân Việt, ông Đỗ Hà Nam cho rằng, Chính phủ cần có giải pháp bảo hộ ngành lúa gạo. Điều cốt lõi của chính sách lâu dài là làm thế nào giữ được giá lúa ổn định, đời sống người nông dân trồng lúa được đảm bảo. Thực tế hiện nay, nông dân trồng lúa vẫn đang gặp nhiều khó khăn nhất. Nếu giá lúa tiếp tục thấp, bà con sẽ phải đứng trước bài toán bỏ trồng lúa để chuyển sang cây trồng có lợi nhuận cao hơn.

Giải đáp các kiến nghị của Chủ tịch VFA, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng cho biết, về xuất khẩu gạo, vừa qua có một số khó khăn liên quan đến thị trường Philippines, nhưng Bộ đã làm việc với các hiệp hội và doanh nghiệp xuất khẩu.

Chúng ta hiện có gần 200 thị trường nhập khẩu gạo. Thị phần nhập khẩu gạo thế giới khoảng trên dưới 60 triệu tấn/năm, trong khi Việt Nam xuất khẩu khoảng 8 triệu tấn/năm. Do đó, chúng ta không quá lo ngại về vấn đề tại thị trường Philippines, dù vẫn luôn thiện chí hợp tác.

"Đề nghị các doanh nghiệp bên cạnh thị trường truyền thống thì cần quan tâm phát triển các thị trường đã tiếp cận như Đông Nam Á, châu Phi. Gạo Việt Nam đã được chứng minh là một trong những loại gạo ngon hàng đầu thế giới. Đặc biệt, khi Đề án 1 triệu hecta lúa chất lượng cao tại Đồng bằng sông Cửu Long hoàn thành và đưa vào khai thác (dự kiến có sản phẩm từ năm 2025-2026), chúng ta có thể tiếp cận thị trường Nhật Bản. Đây là thị trường khó tính nhưng giá cao, dân số đông và rất ổn định", Bộ trưởng Trần Đức Thắng nói.

Nhấn mạnh thêm về vấn đề này, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cho biết, gần đây, chúng ta đã đặt vấn đề xuất khẩu ngành nông nghiệp ra nước ngoài, như nhiều nước Trung Đông rất muốn hợp tác với Việt Nam trong lĩnh vực nông nghiệp, bảo đảm an ninh lương thực, hay sản phẩm Halal. Các nước châu Phi như Algeria, Nam Phi, Tanzania… cũng sẵn sàng cung cấp diện tích đất để các doanh nghiệp Việt Nam sang canh tác, như trồng chè, lúa.

Mới đây nhất, trong trao đổi với lãnh đạo Campuchia, phía bạn cũng sẵn sàng tạo điều kiện cho doanh nghiệp Việt Nam đầu tư vào nông nghiệp. Do đó, Thủ tướng đề nghị doanh nghiệp Việt Nam đẩy mạnh đầu tư ra nước ngoài, Chính phủ sẽ tiếp tục tháo gỡ các vướng mắc.

Về thị trường, Thủ tướng cho biết đã chỉ đạo rất quyết liệt việc đa dạng hóa thị trường, sản phẩm và chuỗi cung ứng. Việt Nam đã ký các hiệp định FTA với hơn 60 nền kinh tế, phải khai thác hiệu quả các hiệp định này.

Thủ tướng cũng đã chỉ đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Công Thương tiếp tục mở rộng thị trường, như triển khai đàm phán, ký kết các hiệp định thương mại gạo với Philippines, Indonesia… theo thỏa thuận Chính phủ. Các bộ ngành phải chủ động, chớp thời cơ, coi trọng trí tuệ, thời gian và sự quyết đoán đúng lúc. Các doanh nghiệp, hiệp hội cũng phải tích cực, chủ động trong quảng bá, xúc tiến thương mại.

Mặt khác, Thủ tướng cho biết đã chỉ đạo các bộ ngành, cơ quan: Trong lúc giá nông sản xuống, như giá lúa gạo, với yêu cầu "không để người nông dân bơ vơ, bị động", Nhà nước thu mua ngay cho người nông dân để họ có vốn sản xuất vụ mới, đồng thời tăng dự trữ nhà nước, thực hiện chế biến, xuất khẩu, mở rộng thị trường…

×