Bộ trưởng Hồ Đức Phớc: "Muốn thay một bóng đèn cũng phải lập dự án"

Mở đầu phần giải trình tại phiên thảo luận tại hội trường về báo cáo giám sát tối cao về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016 – 2021, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, 10 phút để giải trình đúng là quá ít ỏi. Tuy nhiên, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cũng đã làm rõ một số vấn đề được đại biểu quan tâm.

Về công tác thực hành tiết kiệm trong nhiệm kỳ vừa qua năm 2016 đến năm 2020, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho hay, đã đạt được những kết quả rất tốt và được thể hiện bởi những thành tựu trong nhiệm kỳ vừa qua.

Đó là, tăng trưởng kinh tế bình quân đạt 6,8%, thu ngân sách đạt 6,9 triệu tỷ, gấp 1,66 lần của nhiệm kỳ trước, đặc biệt là chiếm 25% của GDP. Nợ công giảm từ 63,7% xuống còn 55,9% năm 2020, tỷ trọng chi đầu tư từ 22,9% đã lên đến 29%, bội chi ngân sách 3,37%.

Đối với việc giảm bộ máy cũng như giảm công chức và các đơn vị sự nghiệp công lập đã thực hiện một cách rất là mạnh mẽ, các đơn vị sự nghiệp công lập giảm 13,85%, công chức giảm 10,01% và viên chức giảm 11,2% - theo Bộ trưởng.

Đề cập về những bất cập còn tồn tại, Bộ trưởng cho rằng, đất nước ta hiện nay là đất nước đang phát triển và đổi mới một cách mạnh mẽ. Chính vì vậy, vấn đề quy định của pháp luật thường đi sau thực tiễn, do đó cần thiết phải được hoàn thiện một cách rất là kịp thời và nhanh chóng, tạo đà cho việc phát triển và là nền tảng cho việc tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc.

"Chúng tôi rất mong Quốc hội hết sức thấu hiểu, chia sẻ và giúp đỡ, hỗ trợ Chính phủ để hoàn thiện pháp luật một cách nhanh nhất, tạo ra 1 đường băng để cho kinh tế phát triển", Bộ trưởng nói.

Bộ trưởng dẫn chứng, tại Luật Đầu tư công quy định "quả trứng và con gà", con gà có trước hay quả trứng có trước, chính điều này cũng tác động đến tại sao giải ngân chậm, chậm tiến độ, điều chỉnh tổng mức đầu tư nhiều lần hay các vấn đề liên quan.

Cụ thể hơn, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc phân tích, trong Luật Đầu tư công quy định, dự án đầu tư phải được phê duyệt trước ngày 30/10 mới được bố trí vốn đầu tư công. Luật Đầu tư công cũng quy định phải bố trí vốn mới lập được dự án và thiết kế. Hơn nữa, chưa có vốn không lập được dự án, không lập được dự án lại đòi hỏi có dự án mới được vay vốn.

Do đó, khi được vay vốn mới bắt đầu mới lập dự án, khoảng thời gian này mất một năm. Cộng thêm, đền bù giải phóng mặt bằng mất một năm nữa. Như vậy, có khi mất 2 năm chưa giải ngân được.

Cho nên, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho rằng, có thể tách phần giải phóng mặt bằng ra khỏi dự án đầu tư, giống như dự án nhóm A Quốc hội đã quyết định vừa qua.

Hay như ý kiến của đại biểu cho rằng, trong Luật Đầu tư công quy định tiền sửa chữa các công trình, như nhà ở, đường xá, xe đều phải đưa vào trong Luật Đầu tư công, có nghĩa phải được ghi vào vốn của đầu tư công mới được triển khai. Vậy gần như các cơ quan, đơn vị rất bế tắc, bởi khi nhà bị hỏng, nhà bị sập, hàng rào sập cần phải xây lại, không có vốn "thì rất bí".

"Muốn thay một bóng đèn của thiết bị bệnh viện cũng phải lập dự án. Chúng tôi thấy rất ách tắc trong Luật Đầu tư công, cho nên chúng tôi đã lấy ý kiến của 84 Bộ, ngành, tức là gồm có 63 địa phương và lấy ý kiến của 21 Bộ, ngành thì có 83 ý kiến đồng ý, một Bộ, ngành không đồng ý.

Chúng tôi đề nghị dưới 15 tỷ về vấn đề sửa chữa các công trình kiến trúc, nhà cửa,.... không phải thực hiện Luật Đầu tư công để trình Quốc hội kỳ này, mong Quốc hội chia sẻ và ủng hộ", Bộ trưởng cho hay.

Đối với Luật Đất đai, Bộ trưởng nói có thực tế là chậm tiến độ, thu hồi đất khó. Bởi, sau khi có quyết định thu hồi thì cơ chế đền bù hay bồi thường cho những nhà đầu tư đã đầu tư trên đất như thế nào là vấn đề.

Hiện nay những quyết định thu hồi ấy chỉ nằm ở trên giấy, không triển khai được ở thực địa. Đây là một vấn đề cần phải có cơ chế, theo Bộ trưởng Hồ Đức Phớc.

Hay như những dự án đang còn dang dở như thanh tra, kiểm tra hoặc kiểm toán có những vướng mắc về mặt thủ tục thì giải quyết như thế nào? - Bộ trưởng đặt câu hỏi.

Tương tự, dự án BT triển khai rất lâu, bắt đầu từ năm 2007-2009 đã có Nghị định 108, năm 2010 có Nghị định 71, năm 2015 có Nghị định 15 và năm 2019 có Nghị định 69 quy định BT. Tuy nhiên, bây giờ có nhiều quan điểm cho nên những dự án BT cũng bị chững lại.

"BT thì được lấy tài sản công hay lấy đất đai để khấu trừ, nhưng bây giờ lật trở lại thì Luật Đất đai quy định đất phải đấu thầu. Như vậy, phải đấu thầu bên công trình và phải đấu thầu bên đất đai, như thế không đúng với nghị định xuyên suốt cả một thời kỳ.

Cho nên cũng cần phải có một quy định ở một cấp luật cao nhất để khẳng định việc này xuyên suốt và giải phóng một nguồn lực hết sức lớn thì chúng ta mới có thể chống được lạm phát, chống được suy thoái kinh tế và tăng trưởng", Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nhấn mạnh.