Cá nhân kinh doanh chịu áp lực đóng thuế lớn nếu không nâng cấp quản trị

Tài liệu thẩm định dự án Luật thuế Thu nhập cá nhân (TNCN) do Bộ Tư pháp vừa công bố về dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế). Đáng chú ý là nội dung đề xuất khi có doanh thu năm trên mức do Chính phủ quy định, cá nhân kinh doanh chịu thuế suất 17%.

Cụ thể, thuế thu nhập cá nhân có hoạt động sản xuất, kinh doanh có mức doanh thu năm từ 200 triệu đồng trở xuống không phải nộp thuế TNCN.

Thuế TNCN đối với thu nhập từ kinh doanh của cá nhân cư trú có doanh thu năm trên mức quy định của Chính phủ được xác định bằng thu nhập tính thuế nhân thuế suất 17%.

Trong đó, thu nhập tính thuế được xác định bằng doanh thu của hàng hóa, dịch vụ bán ra trừ chi phí liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh trong kỳ tính thuế.

"Như vậy, theo đề xuất mới thì sau khi áp dụng quy định từ ngày 1/1/2026, khi hình thức thuế khoán chính thức bị bãi bỏ theo Nghị quyết 68-NQ/TW năm 2025 và Nghị quyết 198/2025/QH15, cá nhân kinh doanh có doanh thu năm trên mức do Chính phủ quy định sẽ phải tính thuế theo công thức thu nhập tính thuế, nhân thuế suất 17%", Luật sư Nguyễn Thụy Hân - Đoàn Luật sư Thành phố Hồ Chí Minh phân tích.

Theo lý giải của Bộ Tài chính, đề xuất này cũng nhằm thực hiện chủ trương bỏ hình thức thuế khoán từ ngày 1/1/2026, khuyến khích cá nhân kinh doanh thành lập, chuyển đổi lên doanh nghiệp.

"Quy định này cũng tương đương với quy định về thuế TNDN đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa đang được quy định tại Luật Thuế TNDN số 67/2025/QH15 (tại khoản 3 Điều 10): Áp dụng thuế suất 17% đối với doanh nghiệp có tổng doanh thu năm từ trên 3 tỷ đồng đến không quá 50 tỷ đồng", Bộ Tài chính nhấn mạnh.

Chia sẻ với phóng viên, anh Lưu Thành Công, một chủ hộ kinh doanh tại xã Đan Phượng, Thành phố Hà Nội cho biết, trước đây, với hình thức thuế khoán, hộ kinh doanh chỉ cần nộp một khoản thuế cố định hằng tháng mà không bắt buộc phải lập hóa đơn, ghi chép sổ sách hay lưu trữ chứng từ chi tiết.

Tuy nhiên từ năm 2026, mọi hoạt động kinh doanh liên quan đều cần có hóa đơn điện tử đầy đủ. Trong khi để ngưỡng tính thuế 200 triệu đồng là không hề xa, đồng nghĩa hộ kinh doanh phải áp dụng hình thức quản trị mới để được tính chi phí giảm trừ.

Dù vậy, với các yếu tố làm tăng chi phí vận hành, chi phí nhân sự nên chủ hộ kinh doanh này vẫn còn khá băn khoăn giữa việc tiếp tục duy trì mô hình hộ kinh doanh hay sẽ chuyển sang doanh nghiệp.

Nói về ưu điểm khi chuyển đổi mô hình từ hộ kinh doanh sang doanh nghiệp, Trưởng ban Chính sách của Hội Tư vấn và Đại lý thuế TP.HCM, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Kế toán và Tư vấn thuế Trọng Tín Nguyễn Văn Được cho biết, doanh nghiệp đang được hưởng nhiều chính sách ưu đãi.

Ví dụ như chính sách miễn thuế thu nhập doanh nghiệp cho doanh nghiệp nhỏ và vừa trong 3 năm kể từ ngày cấp giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp lần đầu. Bởi vậy, các cá nhân kinh doanh thuộc trường hợp này tốt nhất nên chuyển thành doanh nghiệp.

Tổng Giám đốc Trọng Tín Tax cho rằng, việc tính thuế TNCN của cá nhân kinh doanh với thuế suất 17% phản ánh đúng bản chất của thuế thu nhập, tức là kinh doanh có lãi thì mới nộp thuế. Quy định này cũng góp phần khuyến khích các cá nhân kinh doanh, hộ kinh doanh thực hiện minh bạch sổ sách, hướng tới chuyển đổi thành doanh nghiệp.

Dù vậy, có ý kiến cho rằng ngưỡng doanh thu tính thuế 200 triệu đồng là chưa đủ để thúc đẩy hoạt động kinh doanh. Theo Giám đốc Công ty TNHH Kế toán Thuế Keytas Lê Văn Tuấn, hoạt động kinh doanh cần được nuôi dưỡng kể từ khi quy mô còn nhỏ, bởi vì đó là giai đoạn khó khăn nhất.

Do đó, để dung hòa được cả hai khía cạnh công bằng với hộ kinh doanh và sự quản lý của Nhà nước, Giám đốc Thuế Keytas cho rằng nên xem xét tăng ngưỡng doanh thu đóng thuế.

Bộ Tài chính cho rằng, việc sửa đổi chính sách thuế lần này được đánh giá là một bước chuyển quan trọng. Một mặt tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng hơn giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Mặt khác, khuyến khích các hộ kinh doanh quy mô lớn chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp, từ đó tiếp cận nhiều ưu đãi và cơ hội phát triển hơn. Nhìn chung, với việc bổ sung thuế suất 17% cho hộ kinh doanh có doanh thu lớn, đồng thời giữ phương thức tỷ lệ doanh thu cho nhóm nhỏ lẻ, dự thảo Luật Thuế TNCN (sửa đổi) đang hướng tới một hệ thống thuế công bằng, dễ thực hiện và sát với thực tế hơn.

×