Nâng cao kỹ năng và công nghệ trong đào tạo nghề, nhìn từ góc độ giảm nghèo thông tin

Đặc biệt, sự vào cuộc của các tổ chức tài chính như Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) đã tạo thêm động lực mạnh mẽ cho công cuộc này.

Đào tạo nghề, cung cấp thông tin, kỹ năng - nền tảng cho sinh kế bền vững

Thiếu hụt kỹ năng nghề nghiệp luôn là một trong những rào cản lớn nhất đẩy người nghèo vào vòng luẩn quẩn của sự thiếu thốn. Nhận thức rõ điều này, những năm qua Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội (LĐTBXH) đã triển khai hàng loạt chương trình đào tạo nghề đa dạng, phù hợp với nhu cầu thị trường lao động và đặc thù từng địa phương. Trong giai đoạn 2021-2023, hàng triệu lượt người lao động, trong đó có đáng kể tỷ lệ người nghèo, cận nghèo, đã được hỗ trợ đào tạo nghề.

Điểm nổi bật là các khóa đào tạo thường được thiết kế gắn liền với nhu cầu thực tế của doanh nghiệp thông qua mô hình đào tạo theo đơn đặt hàng, giúp người học dễ dàng tìm được việc làm ngay sau khi tốt nghiệp. Nhiều địa phương đã thành công trong việc liên kết giữa các trung tâm dạy nghề và doanh nghiệp, đảm bảo đầu ra cho học viên, biến kỹ năng thành cơ hội việc làm và thu nhập ổn định.

Các cơ quan nhà nước, thông qua các trung tâm khuyến nông, khuyến công, trung tâm ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, đã tích cực hỗ trợ chuyển giao đến bà con các giống cây trồng, vật nuôi mới có năng suất cao, khả năng chống chịu tốt, kỹ thuật canh tác tiên tiến như tưới nhỏ giọt, nhà màng…, quy trình bảo quản, chế biến sản phẩm sau thu hoạch.

Theo đó, nhiều mô hình đã được áp dụng vào thực tế, mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt cho các hộ gia đình nghèo. Ví dụ, việc áp dụng công nghệ tưới tiết kiệm nước đã giúp nông dân ở các vùng khô hạn tăng vụ, giảm chi phí sản xuất, từ đó tăng thu nhập đáng kể. Tuy nhiên, việc chuyển giao công nghệ cần đi đôi với sự hỗ trợ về vốn và kỹ thuật chuyên sâu để đảm bảo người dân có thể tiếp thu và vận dụng hiệu quả.

Có kỹ năng nghề và công nghệ tốt là tiền đề, nhưng nếu không có kênh tiếp cận thị trường lao động, người nghèo vẫn khó thoát ly khỏi cảnh khó khăn. Vì vậy, Bộ LĐTBXH thường xuyên tổ chức các phiên giao dịch việc làm, sàn giao dịch việc làm trực tuyến trên phạm vi cả nước. Chỉ trong ít tháng đầu năm, nhiều phiên giao dịch đã được tổ chức, thu hút hàng chục nghìn lượt người lao động và doanh nghiệp tham gia, tạo cơ hội kết nối trực tiếp. Các trung tâm dịch vụ việc làm cũng tăng cường hoạt động tư vấn hướng nghiệp, giới thiệu việc làm miễn phí, đặc biệt ưu tiên đối tượng người nghèo, cận nghèo.

Trong bức tranh toàn cảnh về giảm nghèo đa chiều, vai trò của Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) là vô cùng nổi bật và quan trọng. NHCSXH không chỉ là tổ chức tài chính mà còn là một kênh truyền tải chính sách nhân văn của Đảng và Nhà nước, đặc biệt trong việc cho vay vốn đào tạo nghề gắn với tạo việc làm.

Ông Lương Xuân Nghĩa- một hội viên hội nông dân xã Ninh Vân vui mừng cho hay, gia đình ông được NHCSXH hỗ trợ cho vay 100 triệu đồng để mua vật liệu sản xuất đá mỹ nghệ với thời gian vay 3 năm. Việc được ngân hàng hỗ trợ đã giúp ông mở rộng cơ sở sản xuất, thêm nguồn vốn để giải quyết việc làm.

Riêng chương trình cho vay học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn và các chương trình hỗ trợ đào tạo nghề, tạo việc làm đã giúp hàng triệu lượt người tiếp cận giáo dục, học nghề và có công ăn việc làm ổn định. NHCSXH cung cấp các khoản vay ưu đãi, lãi suất thấp, thủ tục đơn giản, phù hợp với khả năng tiếp cận của người nghèo. Điều này giúp họ trang trải chi phí học tập, mua sắm công cụ, thiết bị phục vụ sản xuất sau khi học nghề, hoặc thậm chí là khởi nghiệp nhỏ.

Là một trong những hộ gia đình được NHCSXH hỗ trợ vay vốn, ông Vũ Huy Huấn (Ninh Bình) không giấu được niềm vui cho biết, gia đình ông đã tiếp cận hai chương ưu đãi gồm cho vay hỗ trợ tạo việc làm và vay cải tạo công trình nước sạch với tổng số tiền 120 triệu đồng từ NHCSXH. Tuy nguồn vốn vay vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu, nhưng cũng góp một phần "chắp cánh" cho gia đình ông trong việc nâng cao hiệu quả sản xuất, đảm bảo sức khỏe.

Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác đào tạo nghề

Theo ông Phạm Văn Chung – Chủ tịch Hội Nông dân xã Giao Tân (huyện Giao Thủy, Nam Định), để nâng cao hơn nữa hiệu quả của công tác giảm nghèo đa chiều thông qua đào tạo nghề, chuyển giao công nghệ và tạo điều kiện tiếp cận thị trường lao động, cần có những giải pháp đồng bộ và sáng tạo.

Theo đó, cần rà soát và cập nhật thường xuyên các chương trình đào tạo nghề theo sát nhu cầu thực tế của thị trường lao động và xu hướng phát triển của các ngành kinh tế. Ưu tiên các ngành nghề có tiềm năng phát triển bền vững như nông nghiệp công nghệ cao, du lịch sinh thái, công nghệ thông tin, năng lượng tái tạo.

Tăng cường liên kết "3 nhà", đẩy mạnh mô hình liên kết giữa Nhà nước – Trường/Cơ sở đào tạo – Doanh nghiệp trong toàn bộ quá trình, từ khảo sát nhu cầu, xây dựng chương trình, đào tạo đến tuyển dụng và tạo việc làm. Doanh nghiệp cần tham gia sâu hơn vào quá trình đào tạo để đảm bảo chất lượng và tính ứng dụng của kỹ năng.

Bên cạnh đào tạo tập trung, cần phát triển các hình thức đào tạo linh hoạt như đào tạo tại chỗ, đào tạo trực tuyến, đào tạo theo mô-đun, đào tạo ngắn hạn, phù hợp với điều kiện và quỹ thời gian của người nghèo.

Đầu tư vào việc đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng sư phạm cho đội ngũ giáo viên dạy nghề, đặc biệt là những người có kinh nghiệm thực tiễn từ doanh nghiệp.

Nghiên cứu và chọn lọc công nghệ phù hợp. Không chỉ đơn thuần chuyển giao, cần có các nghiên cứu đánh giá kỹ lưỡng để lựa chọn những công nghệ tiên tiến, phù hợp với điều kiện tự nhiên, trình độ sản xuất và khả năng tiếp thu của người nghèo ở từng vùng miền.

Sau khi chuyển giao công nghệ, cần có đội ngũ cán bộ kỹ thuật thường xuyên theo dõi, hướng dẫn, giải đáp thắc mắc và hỗ trợ người dân trong quá trình ứng dụng thực tế, đảm bảo công nghệ được triển khai hiệu quả…

Xây dựng và vận hành hiệu quả các kênh thông tin về thị trường lao động, bao gồm nhu cầu tuyển dụng, mức lương, yêu cầu kỹ năng, địa điểm làm việc, đến tận cấp xã, thôn để người nghèo dễ dàng tiếp cận.

×