Kinh tế thế giới và cơ hội phát triển cho Việt Nam trong năm mới Ất Tỵ 2025

Nhiều dự đoán về kịch bản thế giới năm 2025 được đưa ra với bức tranh sáng tối, gam màu đan xen. Tuy nhiên, tựu chung năm 2025 được nhìn nhận sẽ có biến chuyển lớn từ sự hồi phục, đi lên của kinh tế toàn cầu sau nhiều năm các nền kinh tế lớn như Mỹ, Trung Quốc, EU, Nhật Bản… vật lộn với tác động của Covid-19, chuỗi đứt gãy thương mại và giá trị toàn cầu.

Kinh tế thế giới năm 2025 có gì?

Theo học giả Hà Tôn Vinh, thế giới năm 2025 có sự xuất hiện của tân Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump bước vào Nhà Trắng ở nhiệm kỳ thứ 2, nơi ông đã 1 lần thực hiện hàng loạt chính sách táo bạo, thay đổi nước Mỹ và tác động đến nhiều quốc gia, nền kinh tế khác vốn chịu ảnh hưởng hoặc nằm trong chuỗi giá trị do Mỹ đứng đầu.

Năm 2025, kinh tế thế giới sẽ ảnh hưởng, chi phối lớn từ Trung Quốc - cường quốc kinh tế hàng đầu thế giới đang khẳng định giá trị và sức ảnh hưởng kinh tế của mình từ sản xuất nhiều, nhanh, giá rẻ sang cạnh tranh thu hút sức ảnh hưởng của các quốc gia khác.

Ở trong nước theo giới chuyên gia năm 2025 là năm bản lề, chuẩn bị 5 năm nhiệm kỳ phát triển 2026-2030, là khoản thời gian đặc biệt để chuẩn bị đà cho tăng tốc trong những năm tiếp theo lên 2 con số. Tuy nhiên năm 2025 cũng được dự đoán là có nhiều khó khăn, thách thức từ biến động bộ máy do tinh gọn, điều này có thể ảnh hưởng đến chức năng, hiệu quả hoạt động ở một số nơi, cơ quan Nhà nước. Chính vì vậy, ưu tiên ổn định bộ máy, hoạt động hiệu lực, hiệu quả là yêu cầu được Chính phủ đặt ra trong nhiều chỉ đạo mới đây.

Về các động lực tăng trường, theo chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan, kỷ nguyên vươn mình của Việt Nam được Bộ Chính trị, Ban Chấp hành trung ương đưa ra như một trong những bước đi nhằm thay đổi về chất các nguồn lực phát triển đất nước, khơi dậy ý chí của dân tộc, là cữ “vượt vũ môn” để hoá rồng, hoá hổ.

“Đây là mệnh lệnh từ trái tim, cần phải xuất phát từ tư duy và hành động của nhà lãnh đạo, đến từng công chức, viên chức và mỗi người dân. Đất nước chúng ta có thay đổi được không, điều đó phụ thuộc vào chính năng lực, nỗ lực và ý chí của người Việt”, bà Lan cho hay.

Theo bà Lan, Việt Nam có những mục tiêu chiến lược, lớn lao cho năm 2030, 2035 và 2045. Mục tiêu đó rõ ràng và tham vọng đó thể hiện ý chí vươn lên của đất nước.

Trong bức tranh toàn cầu khi thế giới thay đổi hằng ngày, Việt Nam phải tái cấu trúc thay đổi từ nền kinh tế tăng trưởng thâm dụng tài nguyên, vốn nhân công giá rẻ sang nền kinh tế năng suất cao, tiết kiệm và hiệu quả.

Bà Lan cho rằng, Việt Nam đã trải qua Đổi mới năm 1986, công cuộc đổi mới bắt nguồn từ cải cách tư duy về kinh tế tập thể, kế hoạch hoá sang kinh tế thị trường, trong đó nội hàm quan trọng là phát triển nền kinh tế nhiều thành phần và mở cửa đối với kinh tế bên ngoài. Tập trung vào nông nghiệp để giải quyết cái ăn, tập trung vào hàng tiêu dùng để giải quyết cái mặt, đang thiếu thốn trong xã hội và có thể xuất khẩu để đem về ngoại lực cần thiết.

Tái cấu trúc bộ máy, tinh gọn để vươn xa phát triển

Rõ ràng trong những năm vừa qua từ khi Đổi mới đến nay chúng ta đã đạt được những thành tựu hết sức quan trọng về phát triển kinh tế xã hội, cũng như phát triển lực lượng doanh nghiệp, doanh nhân. Sự trưởng thành và phát triển đó, không ai phủ nhận. Nhưng nếu đặt trong tương quan so sánh với các nước khác, chúng ta thấy sự phát triển đó chưa đạt so với tiềm lực của chúng ta.

Một trong những mục tiêu kinh tế năm 2025 cần đạt được là tăng trưởng từ 6,5-7%, thậm chí trê 7%. Nhìn vào các động lực tăng trưởng cơ hội Việt Nam là có, trong đó có việc tăng giải ngân vốn đầu tư công ở các dự án hạ tầng, tăng chi đầu tư, tăng các dự án lớn, trong đó có xây dựng TP.HCM, Đà Nẵng trở thành Trung tâm Tài chính khu vực, đô thị toàn cầu.

Theo GS, TS Vũ Minh Khương, Giảng viên Trường Chính sách công Lý Quang Diệu (Singapore), xây dựng TP.HCM và Đà Nẵng là trung tâm tài chính khu vực, đô thị toàn cầu là một tầm nhìn hiện thực nhưng rất thách thức. Để thành công, Việt Nam cần nỗ lực đặc biệt để có bước tiến ấn tượng, thậm chí vượt bậc.

Thứ nhất, phải là thành phố đáng sống, trong đó có môi trường sống không ô nhiễm, cây xanh, sạch, chất lượng hạ tầng (giao thông công cộng, đặc biệt là tàu điện ngầm, nhà ở, điện-nước, và mạng internet); (iii) kinh tế và việc làm (môi trường kinh doanh, cơ hội việc làm, và doanh nghiệp sôi động, cộng đồng gắn bó); (iv) xã hội và văn hóa (con người, hệ thống giáo dục-y tế, an ninh xã hội, nghệ thuật và giải trí); và (v) hài hòa bền vững (chuyển đổi xanh mạnh mẽ, thân thiện với thiên nhiên).

Thứ hai, là nơi mà các doanh nghiệp toàn cầu muốn lập đại bản doanh của vùng, đặc biệt là cho thị trường ASEAN. Tiêu chí này đòi hỏi TP có khả năng cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao, hệ thống quản trị minh bạch và hiện đại, và sự yểm trợ hết lòng tạo giúp các doanh nghiệp không chỉ hoạt động có thuận lợi, hiệu quả mà còn tăng khả năng cộng hưởng với toàn bộ nền kinh tế trong nước và khu vực.

Thứ ba, TP là một trung tâm đổi mới sáng tạo với khả năng thu hút nhân tài toàn cầu, thể hiện xuất sắc ở cả sáu đặc trưng: thức tài, ái tài, dưỡng tài, dụng tài, dung tài, và tụ tài.

Một trong những giải pháp TP nên xúc tiến triển khai ngay là đề nghị Trung ương cho phép thành lập Khu Thương Mại Tự do (Free Trade Zone-FTZ) với tham khảo kỹ càng từ kinh nghiệm của 21 KTMD mà Trung Quốc đã triển khai thành công trong 10 năm qua. Với khoảng 120-200 km2 giành cho KTMTD này, TP có thể thiết lập một vùng kinh tế có sức cạnh tranh tương đồng với Singapore về nhiều mặt, đặc biệt là chất lượng quản trị, khả năng thu hút nhân tài, và là một trung tâm SX-DV với hàm lượng kinh tế số và công nghệ ở đẳng cấp toàn cầu.

Nhắc đến quá trình tinh gọn bộ máy, tái cấu trúc quản trị quốc gia của Việt Nam đang thực hiện, GS Khương cho rằng kỷ nguyên Vươn mình của dân tộc mà Việt Nam đang thực hiện, theo đuổi mang một hàm ý sâu sắc. Ta có sự liên tưởng đến hình tượng Thánh Gióng, với thông điệp về khả năng vươn lên thần kỳ của dân tộc Việt Nam.

Ông Khương cho rằng, không như các dân tộc khác vốn được hưởng thái bình, dân tộc Việt luôn phải đối diện với thế lục ngoại bang và người Việt phải có những cách tiếp cận vượt xa khỏi phương cách thông thường để tìm lời giải có tính đột phá từ người tài ẩn dật đâu đó trong chính cộng đồng của mình.

Theo GS Khương, để thực sự đổi thay, phát triển thần kỳ đòi hỏi phải bước đi đột phá, quả cảm. Đây là một công cuộc vô cùng khó khăn và phức tạp.

“Kinh nghiệm Singapore trong xây dựng chính phủ tổng lực cho thấy cần ưu tiên hai trọng tâm: thiết kế nền tảng và thành lập các cục tác nghiệp chịu trách thực thi chính sách. Thiết kế nền tảng chú trọng nền tảng pháp lý minh bạch khúc triết và cấu trúc bộ máy được phân định rõ chức năng với khả năng phối thuộc cao. Singapore tiến hành cải cách cấu trúc bộ máy này vào năm 1980 khi nhận thấy sự chồng chéo và thiếu tính tổng lực làm giảm hiệu năng và hiệu lực của bộ máy, đặc biệt khi cách bài toán phát triển ngày càng phức tạp và thách thức.

×