Liên minh châu Âu ra đạo luật mới, các công ty công nghệ coi chừng lĩnh đủ

Vào ngày 22/4 vừa qua, Liên minh châu Âu đã đồng ý về các quy định kỹ thuật số sẽ buộc những gã khổng lồ công nghệ như Google và Meta phải cảnh sát nội dung bất hợp pháp trên nền tảng của họ một cách mạnh mẽ hơn, nếu không sẽ có nguy cơ bị phạt nhiều tỷ đô la.

Cụ thể, Nghị viện Châu Âu và các quốc gia thành viên EU đã đạt được thỏa thuận về Đạo luật Dịch vụ Kỹ thuật số (DSA), một đạo luật mang tính bước ngoặt nhằm giải quyết nội dung bất hợp pháp, và có hại bằng cách yêu cầu các nền tảng nhanh chóng gỡ bỏ nội dung đó.

Margrethe Vestager, trưởng bộ phận cạnh tranh của EU và là "kiến trúc sư" chủ chốt về cải cách kỹ thuật số của khối liên minh này cho biết, thỏa thuận này "tốt hơn đề xuất mà chúng tôi đã lập vào năm 2020".

Vestager nói trong một video đăng trên Twitter: "Đó không phải là một khẩu hiệu nữa. Bây giờ nó là một điều có thật. Nền dân chủ đã trở lại". Trong khi đó, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đã đưa ra một tuyên bố gọi thỏa thuận này là một bước ngoặc "lịch sử". Bà nói: "DSA sẽ nâng cấp các quy tắc cơ bản cho tất cả các dịch vụ trực tuyến ở EU. Nó sẽ đảm bảo rằng môi trường trực tuyến vẫn là một không gian an toàn, bảo vệ quyền tự do ngôn luận và tạo thêm nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp kỹ thuật số".

Đạo luật Dịch vụ Kỹ thuật số (DSA) là gì?

Một phần quan trọng của luật sẽ hạn chế cách các gã khổng lồ kỹ thuật số nhắm mục tiêu người dùng bằng các quảng cáo trực tuyến. DSA sẽ ngăn chặn hiệu quả các nền tảng nhắm mục tiêu người dùng bằng các thuật toán sử dụng dữ liệu dựa trên giới tính, chủng tộc hoặc tôn giáo của họ. Nhắm mục tiêu đến trẻ em bằng quảng cáo cũng sẽ bị cấm. Cái gọi là mô hình đen tối - các chiến thuật lừa đảo được thiết kế để thúc đẩy mọi người hướng tới các sản phẩm và dịch vụ nhất định cũng sẽ bị cấm.

Các công ty công nghệ sẽ được yêu cầu thực hiện các quy trình mới được thiết kế để gỡ bỏ dữ liệu bất hợp pháp như lời nói căm thù, kích động khủng bố và lạm dụng tình dục trẻ em. Các thị trường thương mại điện tử như Amazon cũng phải ngăn chặn việc mua bán hàng hóa bất hợp pháp theo các quy định mới.

Luật cũng bao gồm các biện pháp buộc các gã khổng lồ công nghệ phải minh bạch hơn về các thuật toán mà họ sử dụng để đề xuất nội dung cho người dùng. Một điều khoản khác sẽ yêu cầu các nền tảng trực tuyến lớn và các công cụ tìm kiếm phải thực hiện các biện pháp nhất định trong trường hợp xảy ra khủng hoảng, như cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine.

Nếu không tuân thủ các quy tắc có thể bị phạt tới 6% doanh thu hàng năm toàn cầu của các công ty. Đối với một công ty như Meta, công ty mẹ của Facebook, điều đó có thể đồng nghĩa với mức phạt lên tới 7 tỷ USD dựa trên số liệu bán hàng năm 2021. Luật hiện đang được các cơ quan của EU thông qua chính thức. Nó dự kiến sẽ có hiệu lực sớm nhất vào năm 2024.

Rõ ràng, Đạo luật Dịch vụ Kỹ thuật số (DSA) tách biệt với Đạo luật thị trường kỹ thuật số (DMA), mà các tổ chức của Liên minh Châu Âu đã phê duyệt vào tháng trước. Cả hai đều đi kèm với mối đe dọa về tiền phạt khổng lồ. Nhưng trong khi DMA tìm cách hạn chế sức mạnh thị trường của các công ty Big Tech, thì DSA lại nhằm đảm bảo các nền tảng loại bỏ nội dung độc hại một cách nhanh chóng.

Luật mới cũng sẽ ảnh hưởng đến các nền tảng có nội dung do người dùng tạo như Facebook, Instagram, Twitter, YouTube và TikTok.

Người phát ngôn của Google cho biết, công ty hoan nghênh các mục tiêu của DSA, nhưng nói thêm rằng họ muốn làm việc với các nhà hoạch định chính sách của EU để "nắm được các chi tiết kỹ thuật còn lại để đảm bảo luật phù hợp với mọi người".

Người phát ngôn của Google nói với đài CNBC: "Chúng tôi hoan nghênh các mục tiêu của DSA là làm cho Internet trở nên an toàn, minh bạch và có trách nhiệm hơn nữa, đồng thời đảm bảo rằng người dùng, người sáng tạo và doanh nghiệp châu Âu tiếp tục hưởng lợi từ web mở. Khi luật được hoàn thiện và thực hiện, các chi tiết sẽ quan trọng".

Người phát ngôn của Twitter cho biết, công ty mong muốn được xem xét lại quy định một cách chi tiết: "Chúng tôi ủng hộ quy định thông minh, có tư duy tiến bộ cân bằng giữa nhu cầu giải quyết tác hại trực tuyến với bảo vệ Internet mở. Ưu tiên hàng đầu của Twitter là giữ cho mọi người trực tuyến an toàn và bảo vệ tính lành mạnh của cuộc trò chuyện công khai và trong Đạo luật dịch vụ kỹ thuật số, chúng tôi hoan nghênh việc tăng cường tập trung vào không gian kỹ thuật số lành mạnh hơn ở EU".

Tuy nhiên, những người phản đối cho rằng điều này có thể hạn chế rất nhiều quyền tự do ngôn luận trực tuyến. Về phần mình, chính phủ Anh cho biết họ sẽ không yêu cầu bất kỳ quyền tự do ngôn luận hợp pháp nào phải bị xóa và nội dung "quan trọng về mặt dân chủ" sẽ được bảo vệ.

Có thể thấy, sự ra đời của các quy tắc mới của châu Âu để điều chỉnh Big Tech xuất hiện khi các nhà hoạch định chính sách ở Washington đang băn khoăn với câu hỏi làm thế nào để kiềm chế sức mạnh của các công ty công nghệ lớn và khiến họ xóa sạch nội dung độc hại ra khỏi nền tảng  của mình.

Gần đây, cựu Tổng thống Barack Obama đã kêu gọi cải cách luật Mục 230, vốn là một luật bảo vệ các nền tảng trực tuyến khỏi trách nhiệm pháp lý đối với các bài đăng của người dùng, nhằm chống lại sự lan truyền của thông tin sai lệch trực tuyến.