Những giải pháp "nóng" để trung tâm giao dịch bất động sản hoạt động hiệu quả (Bài 5)

Thành lập Trung tâm giao dịch bất động sản để giảm rủi ro cho người dân

Theo báo cáo của Bộ Xây dựng, thành lập Trung tâm giao dịch bất động sản và quyền sử dụng đất do nhà nước quản lý để người dân, doanh nghiệp có thể thực hiện liên thông các thủ tục từ tìm hiểu, cung cấp thông tin.

Ngoài ra, xác lập giao dịch mua, bán, thuê, thuê mua bất động sản đến khâu cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và tăng cường tính công khai, minh bạch của giao dịch bất động sản trên thị trường.

Phạm vi và thời gian áp dụng, thực hiện thí điểm mô hình Trung tâm giao dịch bất động sản và quyền sử dụng đất do Nhà nước quản lý trên phạm vi toàn quốc, trong thời hạn 5 năm từ năm 2026 đến năm 2030.

Trao đổi với PV Dân Việt, ông Vương Duy Dũng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản, Bộ Xây dựng cho biết, thời gian qua, giao dịch bất động sản, quyền sử dụng đất có nhiều bất cập dẫn đến, quy trình còn phức tạp, kéo dài, gây tốn kém về thời gian, chi phí tuân thủ của người dân, doanh nghiệp và cơ quan nhà nước.

Bên cạnh đó, chưa có hệ thống thông tin dữ liệu đầy đủ về nguồn cung bất động sản, giao dịch bất động sản, giá giao dịch bất động sản, thông tin về thuế, tín dụng...

Do vậy, thiếu công cụ để quản lý, kiểm soát thị trường bất động sản; việc quản lý giao dịch bất động sản vẫn còn nhiều khó khăn.

"Thị trường bất động sản còn thiếu công khai, minh bạch, dẫn đến người dân khó tiếp cận được thông tin chính xác của bất động sản, dễ gặp rủi ro khi tham gia giao dịch; còn có tình trạng kê khai không đúng giá giao dịch (2 giá trong giao dịch) để trốn thuế; gây nhiễu loạn thông tin để trục lợi trong giao dịch bất động sản", ông Dũng chia sẻ.

Do vậy, cần nghiên cứu, ban hành cơ chế, chính sách thí điểm mô hình Trung tâm giao dịch bất động sản và quyền sử dụng đất do Nhà nước quản lý nhằm đổi mới phương thức giao dịch bất động sản, giảm thủ tục hành chính, giảm thời gian thực hiện và chi phí cho người dân và doanh nghiệp, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin chuyển đổi số, công khai, minh bạch thị trường bất động sản.

Trung tâm giao dịch bất động sản lập lại trật tự hệ thống môi giới

Trao đổi với PV Dân Việt, GS. TS Hoàng Văn Cường, Đại biểu Quốc hội cho rằng, để xây dựng Trung tâm giao dịch bất động sản để thị trường này minh bạch, chuyên nghiệp cần xác định rõ đây là lĩnh vực dịch vụ, mọi người đều được quyền tham gia kinh doanh.

"Thực hiện thí điểm để có mô hình Trung tâm giao dịch bất động sản của Nhà nước thực sự tin cậy, chuẩn mực và đảm bảo tính pháp lý. Tôi cho rằng, đây là động tác để lập lại trật tự hệ thống môi giới, đến một lúc nào đó, khi trung tâm Nhà nước lập ra như thế, quản lý, điều hành tốt rồi, thì không nhất thiết cứ phải Nhà nước quản lý, điều hành mà sẽ mở ra cho tư nhân tham gia", ông Cường đánh giá.

Về mô hình, GS Cường cho rằng, nhiều nước trên thế giới tư nhân hóa việc quản lý các Trung tâm giao dịch, Nhà nước chỉ xây dựng hành lang pháp lý và kiểm soát kết quả hoạt động. Nhiều trung tâm khác nhau được lập ra để có tính cạnh tranh, thị trường.

Trung tâm đó có tất cả các quyền, rà soát pháp lý hàng hóa, tính chất, định giá, trung gian bán hàng, thanh toán, đến tư vấn sửa chữa, xây dựng và thậm chí bán hàng tiếp theo. Tính trách nhiệm của các Trung tâm giao dịch các loại mặt hàng của các nước khác rất cao bởi họ kinh doanh bằng uy tín và được Nhà nước và thị trường kiểm soát, luôn trong tình trạng phải cạnh tranh chi phí, chất lượng để có khách hàng, cung cấp dịch vụ.

"Trung tâm giao dịch tại nhiều quốc gia còn kiêm vai trò kiểm soát, kênh thứ 3 để kiểm soát các hành vi giao dịch, thuế cho Nhà nước. Nếu kê khai thuế thấp so với các giao dịch trước đó, lập tức các giao dịch này sẽ được trung tâm kiểm soát và báo với chính quyền, từ đó giúp Nhà nước thu hồi các loại thuế bị thất thu, đảm bảo tránh hiện tượng trốn thuế", ông Cường chia sẻ.

Hoạt động dưới mô hình Nhà nước quản lý nhưng cần tuân thủ theo cơ chế thị trường

Trả lời PV Báo Dân Việt, ông Phan Đức Hiếu, Uỷ viên Uỷ ban Kinh tế - Tài chính của Quốc hội cho rằng, mô hình và cơ chế hoạt động của Trung tâm giao dịch bất động sản ra đời phải mang trọng trách minh bạch cho hoạt động mua, bán và giúp Nhà nước quản lý tốt, là công cụ kiểm soát cung cầu, thị trường và các giao dịch hàng hóa.

"Trung tâm giao dịch bất động sản hoạt động dưới mô hình Nhà nước quản lý nhưng cần tuân thủ theo cơ chế thị trường, không dùng mệnh lệnh hành chính, không dùng cơ chế bình quân hoặc kiểm soát, khi đó mới thành công và các giao dịch tự do mới thực sự đi qua đây. Việc hoạt động của Trung tâm cần tuân thủ theo quy định: Đúng giá, đúng luật, đúng quy định và đúng sản phẩm", ông Hiếu đề xuất.

Ông Hiếu cũng cho biết, hiện, cơ chế giá bất động sản tại Việt Nam là thỏa thuận người mua, người bán; cơ chế người bán đưa ra giá, cơ chế thị trường khan hiếm sản phẩm, nguồn lực và có cả cơ chế lợi ích chủ đầu tư, dự án.

Vậy, tiêu chí xác lập giá qua sàn phải thừa nhận các yếu tố cấu thành giá này để các bên đều thấy được việc thông qua sàn giao dịch được giữ nguyên lợi ích.

Tại Nhật và Mỹ, sản phẩm bất động sản, nhà ở, xe hơi cũ đều thông qua Trung tâm giao dịch, doanh nghiệp định giá. Niêm yết giá đúng quy định và có xác nhận pháp lý. Nhà nước chỉ đưa ra chính sách, hàng lang, doanh nghiệp thực hiện đúng quy định, sai chịu trách nhiệm, thậm chí bị khởi tố, loại bỏ.

"Tại Việt Nam, chúng ta cũng vận hành các cơ chế hoạt động của trung tâm môi giới bất động sản thời gian qua, song dấu ấn lợi ích doanh nghiệp, lợi ích người bán quá lớn, khiến trung tâm môi giới hoạt động chưa theo đúng quy định. Nhiều trung tâm môi giới đưa thông tin sai, không được kiểm chứng gây hệ quả lớn cho người mua hàng. Do đó, Nhà nước cần cơ chế mô hình quản lý của mình, cũng cần xây dựng hành lang pháp lý để cùng các doanh nghiệp vận hành, nhằm đảm bảo nguyên tắc thị trường vừa phát triển lành mạnh", ông Hiếu nhận định.

×